Bộ Tư lệnh BĐBP tổ chức Hội nghị trao thưởng cho Ban Chuyên án VB76 triệt xóa đường dây đưa người ra nước ngoài trái phép trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. Ảnh: Ban Chuyên án cung cấp
Từ những ngày đầu non trẻ
Thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị, ngày 3/3/1959, Thủ tướng Chính phủ ra Nghị định số 100/TTg thành lập lực lượng Công an nhân dân vũ trang (CANDVT). Tiếp đó, ngày 23/4/1959, Bộ Nội vụ ra Nghị định số 153/NĐCA về việc thành lập các Cục: Tham mưu, Chính trị, Trinh sát, Hậu cần thuộc Ban Chỉ huy CANDVT Trung ương và kể từ đây, ngày 23/4 hằng năm trở thành ngày truyền thống của lực lượng Trinh sát CANDVT (Trinh sát BĐBP ngày nay).
Ngay sau khi được thành lập, nhiệm vụ trước mắt của Cục Trinh sát CANDVT là hình thành bộ máy, ổn định tổ chức của đơn vị. Bộ máy lãnh đạo của Cục Trinh sát trong ngày đầu thành lập gồm có: Cục trưởng, Cục phó và 2 phòng nghiệp vụ là Phòng Trinh sát Phái khiển và Phòng Trinh sát Nội địa; ngoài ra, còn có bộ phận văn thư, hành chính, tổng số chỉ vỏn vẹn có 40 cán bộ. Đa số đều là những trinh sát quân đội, trinh sát công an và một số cán bộ giúp Lào từ Ban Cán sự miền Tây chuyển sang. Đồng chí Thiếu tướng Phan Trọng Tuệ, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Tư lệnh kiêm Chính ủy CANDVT trực tiếp phụ trách công tác trinh sát.
Buổi đầu mới thành lập, tuy quân số ít, trang bị còn rất thô sơ, thiếu thốn nhiều mặt, địa bàn hoạt động rộng, xa xôi hẻo lánh, thời tiết, khí hậu vô cùng khắc nghiệt..., nhưng các cán bộ, chiến sĩ lực lượng Trinh sát CANDVT đã đoàn kết một lòng, vượt qua muôn vàn khó khăn thử thách, nhanh chóng triển khai lực lượng, vận động nhân dân định canh, định cư, dựng làng, lập bản, xây dựng cơ sở chính trị, tuyên truyền, vận động đồng bào các dân tộc trên biên giới, xây dựng phòng tuyến an ninh nhân dân, chiến đấu tiễu phỉ, chống gián điệp, biệt kích, thám báo, bảo vệ biên giới, bờ biển, giới tuyến quân sự tạm thời; bảo vệ Đảng, Nhà nước và các mục tiêu nội địa quan trọng thuộc 33 khu, tỉnh, thành miền Bắc và Thủ đô Hà Nội.
Đến những chiến công hiển hách
Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, cả nước bước vào cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước, chấp hành chỉ đạo của Bộ Công an, của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh CANDVT, Cục Trinh sát đã triển khai đồng bộ nhiều chủ trương, giải pháp, vừa tổ chức kiện toàn bộ máy, vừa tổ chức tập huấn, bồi dưỡng về nghiệp vụ, vừa tổ chức các hoạt động điều tra, nghiên cứu nắm địch, nắm địa bàn để kịp thời phát hiện những âm mưu, hành động chống phá của cơ sở gián điệp cũ do địch cài cắm lại, bọn đặc vụ Tưởng, bọn phản động lợi dụng dân tộc, tôn giáo để có kế hoạch và phương án đấu tranh. Đã có rất nhiều chuyên án thành công, đập tan âm mưu xưng vua, nổi phỉ gây bạo loạn của bọn phản động ở Hồ Thầu, tỉnh Lai Châu; Đồng Văn, tỉnh Hà Giang; Pha Long, tỉnh Lào Cai; Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An…, góp phần làm thất bại âm mưu, ý đồ chống phá của kẻ thù, giữ vững an ninh chính trị, ổn định tình hình các địa bàn xung yếu ở khu vực biên giới.
Từ cuối năm 1975 đến năm 1979, đã có hơn 300 ổ nhóm, cụm vũ trang tàn quân bị lực lượng Trinh sát CANDVT và công an các tỉnh, thành phố phát hiện, bắt giữ và tiêu diệt. Hàng chục các tổ chức phản động bị trấn áp, trong đó có các tổ chức phản động đã hình thành bộ khung chính quyền ở 17 tỉnh, thành phố vừa được giải phóng với hàng chục nghìn người tham gia.
Bước vào thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế của đất nước, để chủ động đối phó với chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, thực hiện chỉ đạo của Thủ trưởng Bộ Tư lệnh BĐBP, Cục Trinh sát đã chỉ đạo, phối hợp với các địa phương rà soát, đánh giá lại tình hình hoạt động của các loại đối tượng, xác định địa bàn, đối tượng trọng điểm nổi lên từng tuyến để tập trung lực lượng đấu tranh với tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia và các loại tội phạm về trật tự an toàn xã hội trên khu vực biên giới. Có thể đánh giá hoạt động của Cục Trinh sát trong giai đoạn này là hết sức toàn diện, phong phú, lập nhiều thành tích trong cả đấu tranh với tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia và tội phạm về trật tự an toàn xã hội.
Bước chuyển mình mới
Đầu năm 2009, thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh BĐBP đã ban hành Quyết định số 122/QĐ-BTL về việc chuyển giao nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm phạm trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới từ lực lượng Trinh sát sang cho lực lượng Phòng chống ma túy và tội phạm. Đây là một sự thay đổi lớn về phạm vi chức trách nhiệm vụ của ngành Trinh sát Biên phòng theo hướng tinh nhuệ, chuyên sâu, chuyên trách về an ninh quốc gia.
Chấp hành nghiêm túc quyết định của Bộ Tư lệnh BĐBP, Cục Trinh sát đã chỉ đạo các đơn vị chủ động bàn giao về hồ sơ, tài liệu nghiệp vụ, danh mục hệ, đối tượng quản lý nghiệp vụ… cho lực lượng Phòng chống ma túy và tội phạm; đồng thời, triển khai các biện pháp nghiệp vụ tập trung nắm chắc tình hình, đi sâu thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia; từng bước nâng cao trình độ nghiên cứu, tổng hợp, đánh giá, dự báo, tham mưu chủ trương, đối sách xử lý các vụ việc, tình huống xảy ra trên biên giới, vùng biển.
Chỉ tính từ năm 2009 đến nay, lực lượng Trinh sát Biên phòng đã chủ động nắm chắc tình hình, thu thập, nghiên cứu, xử lý hàng trăm ngàn nguồn tin, trong đó, có hàng chục ngàn tin có giá trị, phục vụ hiệu quả công tác đánh giá, dự báo tình hình và đấu tranh phòng, chống hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia. Trên cơ sở tin tức thu được, đã tham mưu cho Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP chỉ đạo lực lượng Trinh sát BĐBP các tỉnh, thành phố và trực tiếp xác lập triển khai 51 chuyên án, 9.137 kế hoạch nghiệp vụ đấu tranh, ngăn chặn với hoạt động của các loại đối tượng trên các hướng, địa bàn trọng điểm; đấu tranh, bắt giữ, xử lý tổng số hơn 2.700 vụ với gần 22.000 đối tượng vi phạm pháp luật.
Trưởng thành cùng lực lượng
66 năm qua, cùng với sự lớn mạnh, trưởng thành của lực lượng BĐBP, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP, sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, sự quan tâm giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự thương yêu, đùm bọc của đồng bào các dân tộc, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Cục Trinh sát đã vượt qua mọi khó khăn, thử thách, gian khổ, hy sinh, tuyệt đối trung thành với Đảng, tận tụy với nhân dân; mưu trí, dũng cảm, nhạy bén, linh hoạt, sáng tạo bám sát địa bàn, nắm chắc địch, đối tượng, thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao, góp phần làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn, hoạt động phá hoại của kẻ địch và các loại đối tượng; lập nhiều chiến công xuất sắc trong bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội địa bàn khu vực biên giới, góp phần quan trọng vào thành tích chung của lực lượng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, đồng thời làm tròn nghĩa vụ quốc tế cao cả.
Với những thành tích xuất sắc trong chiến đấu, xây dựng và trưởng thành, Cục Trinh sát được Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các Bộ, ban, ngành trao tặng nhiều phần thưởng cao quý cho các tập thể và cá nhân, với 15 Huân chương các loại, trong đó có 1 Huân chương Quân công hạng Nhì, 1 Huân chương Quân công hạng Ba, 1 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì, 13 Huân chương Chiến công hạng Nhất, Nhì, Ba; 148 Bằng khen của Chính phủ và các Bộ, ban, ngành; 3 năm nhận Cờ thi đua của Chính phủ, 12 năm nhận Cờ thi đua của Bộ Quốc phòng. Đặc biệt, tháng 12/2000, Cục Trinh sát BĐBP vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới.
Trải qua 66 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng Trinh sát BĐBP đã thầm lặng lập nhiều chiến công hiển hách, ghi dấu vào trang sử hào hùng của dân tộc. Biết bao công lao, mồ hôi và xương máu của lớp lớp thế hệ cán bộ, chiến sĩ đã để lại trên khắp dải biên cương hùng vĩ của Tổ quốc. Sự hy sinh anh dũng của nhiều cán bộ, chiến sĩ đã trở thành những tấm gương sáng ngời cho lớp lớp cán bộ, chiến sĩ học tập, noi theo, là niềm vinh dự, tự hào, góp phần tô thắm những trang sử hào hùng của QĐND Việt Nam anh hùng nói chung và của BĐBP nói riêng.
Hà Lê