Triển lãm sơn mài 'Những vì sao trong đêm'

5 giờ trướcBài gốc

Nghi thức cắt băng khai mạc triển lãm

Tối 9.9, tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, triển lãm “Những vì sao trong đêm” của họa sĩ Mai Thị Kim Uyên chính thức khai mạc. Triển lãm giới thiệu hơn 50 tác phẩm sơn mài, kéo dài đến ngày 16.9.2025.

Mai Thị Kim Uyên sinh năm 1986 tại Núi Thành (Quảng Nam), hiện sống và sáng tác tại Pleiku (Gia Lai). Tốt nghiệp Đại học Nghệ thuật Huế, chuyên ngành sư phạm mỹ thuật, chị từng triển lãm nhóm tại nhiều địa phương, đồng thời có triển lãm cá nhân đầu tiên vào năm 2023 với chủ đề Những cô gái đỏng đảnh.

Nhiều năm nay, chị dành toàn bộ thời gian cho sáng tác, song hành giữa sơn dầu và sơn mài, rồi dần chuyên tâm với chất liệu sơn ta.

Điểm nổi bật trong tranh của Mai Thị Kim Uyên là sự kết hợp giữa kỹ thuật sơn ta truyền thống với bút pháp hiện đại của sơn dầu. Ở những chỗ cần độ loang, uyển chuyển như sơn dầu, chị lại dùng sơn ta để biểu đạt; còn ở những lớp cần kỹ thuật mài, lớp lang của sơn mài, chị xử lý rất bài bản.

Cách kết hợp này ít họa sĩ theo đuổi và càng hiếm ai đạt độ nhuần nhuyễn, giàu cảm xúc như Kim Uyên.

Không gian trưng bày các tác phẩm tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM

Hình tượng nữ tính xuyên suốt

Điểm nhấn của triển lãm là hình tượng nữ chủ thể, xuất hiện qua nhiều giai đoạn và góc nhìn. Ở nhóm tác phẩm như Thinh không, Cô gái và chiếc thang, Về nhà, Bức tường đỏ, Phố đêm, Nắng về, Hạnh phúc là gì,... nhân vật nữ còn nhỏ bé trước thiên nhiên, trước cuộc đời.

Sang loạt tranh Tôi đi tìm tôi, Lộng gió, Mũi tên tự do, Giấc mơ màu hồng, Ngoài kia thế giới bao la rộng lớn - bay đi, Life storys, Ánh sáng nơi cuối đường, Mặt trời đỏ, Giấc mơ yên bình, Vân Khánh, Time for me, Đánh thức bình minh,..., nhân vật nữ lại chiếm lĩnh toàn bộ bức tranh, khẳng định cái tôi mạnh mẽ.

Và ở nhóm tác phẩm như Đi về phía măt trời, Tự do, Tái sinh, Lặng, Chuyển mình, Hồ thu - Autumn lake, Tiếng hát của người đi trồng rừng, Giao thời, Lại nồm, Lao xao xuân thì, Miền nắng gió, Bên nhau thì thầm…, ranh giới giữa nữ chủ thể và hiện thực dần xóa nhòa, như một sự hòa nhập, một hành trình tâm thức.

Họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu nhận xét: “Lần này bạn ấy trở lại, bạn ấy trưởng thành hơn nhiều, dùng chất liệu sơn mài để phát huy kỹ thuật sơn dầu, mạnh mẽ mà uyển chuyển. Tranh không phô trương bút pháp mà vẫn giãi bày cảm xúc, khiến người xem thấy chính mình trong đó”.

Tác phẩm Vân Khánh

Tác phẩm "Ánh sáng nơi cuối đường"

Phát biểu tại lễ khai mạc, bà Phạm Ngọc Uyên, Phó Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, cho rằng hình tượng người phụ nữ là một đề tài xuyên suốt trong lịch sử nghệ thuật tạo hình Việt Nam.

"Với họa sĩ Mai Thị Kim Uyên, hình tượng ấy được khắc họa bằng thứ ngôn ngữ xuất phát từ những trải nghiệm và cảm xúc trong chính cuộc đời mình. Những tác phẩm của chị hiện lên như lời tâm tình giàu ý tứ, vừa chan chứa nữ tính, vừa toát lên tinh thần tự do và mạnh mẽ", bà Phạm Ngọc Uyên bày tỏ.

Triển lãm lần này giới thiệu hơn 50 tác phẩm, như những “vì sao nhỏ bé” nhưng tỏa sáng, phản chiếu tình yêu đời, khát vọng sáng tạo không ngừng và cái nhìn sâu sắc của tác giả về cuộc sống.

Năng lượng từ đời sống thường nhật

Điều đặc biệt, theo họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu, là ở sau tranh là một người phụ nữ bình dị, đó là một người mẹ, người nội trợ, tranh thủ từng giờ giữa khuya để vẽ. Có khi chị làm việc liên tục đến sáng.

“Chính vì vậy, xem tranh của Kim Uyên, người ta thấy thấp thoáng cả tâm tư thế hệ trẻ, cả nỗi niềm của những người bình thường, được nghệ thuật hóa mà vẫn gần gũi, thi vị”, họa sĩ Xuân Thu nói thêm.

Tác phẩm "Tái sinh"

Tác phẩm "Đêm tĩnh mịch"

TS Lưu Hồng Sơn (Bảo tàng Pleiku) thì nhìn nhận tranh Kim Uyên mang tình yêu nồng cháy với Tây Nguyên. Tình yêu ấy không chỉ thể hiện trong cảnh sắc núi đồi, đàn bò, con đường đất đỏ, những bông hoa dại, cánh rừng, mặt trời, dòng suối…

“Những mảng màu đổ xuống ào ạt như dòng thác đầu nguồn, những nét cọ chạy ngang bay nghiêng như ngọn gió hoang vu phiêu du qua núi đồi bất tận… theo những cảm xúc thanh xuân mãnh liệt, căng tràn đến mức khiến chúng ta có cảm giác các khung tranh muốn bung vỡ.

Ở đó, Uyên như muốn ôm lấy, níu giữ lấy những cái đẹp hoang dã, nguyên sơ, thuần khiết của Tây Nguyên đang dần xa rời ngay trước mắt chúng ta”, ông nhận xét.

Ngắm Những vì trong sao đêm còn cho thấy sự đối lập thú vị trong ngôn ngữ hội họa: ánh sáng – bóng tối, trật tự - hỗn độn, nóng - lạnh, thô ráp - tinh tế, cứng - mềm, động - tĩnh… Tất cả tạo nên một thế giới vừa thực vừa ảo, vừa dữ dội vừa sâu kín, rất đàn bà, rất riêng.

Họa sĩ Kim Uyên

Khách tham quan trầm trồ trước tác phẩm "Hạnh phúc là gì" của Kim Uyên. Tác phẩm sơn mài, 80cm x 180 cm, sáng tác 2025

Điểm đáng chú ý là Mai Thị Kim Uyên rất kỹ lưỡng trong việc đặt tên tranh. Mỗi tên gọi chỉ như một “tín hiệu”, hé mở cánh cửa hẹp để người xem bước vào thế giới nội tâm của chị. Ai có dịp trò chuyện với họa sĩ sẽ hiểu thêm, chị gửi gắm nhiều hơn vào tranh so với những gì tên gọi có thể nói.

Hình tượng nữ tính mà Mai Thị Kim Uyên xây dựng có tính đại diện cho từng giai đoạn, từng cảnh giới mà người nữ trải qua trong cuộc đời, trong tâm thức. Dù có gặp khó khăn gì, thách thức ra sao, thì hình tượng ấy cũng luôn hướng thượng, thăng hoa.

THÙY TRANG

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/nghe-thuat/trien-lam-son-mai-nhung-vi-sao-trong-dem-167179.html