Với gần 4 ha rừng, tầng tán và khí hậu phù hợp cho loài kiến lấy trứng phát triển, khi biết có đề tài nghiên cứu nhân nuôi kiến lấy trứng triển khai trên địa bàn, ông Phạm Quang Soái ở thôn Ba Xã, xã Tân An, huyện Văn Bàn đã đăng ký thí điểm 400 tổ kiến lấy trứng trên diện tích cây lâm nghiệp của gia đình. Đến nay, tổ kiến phát triển tốt, đạt kích thước đề ra.
Ông Phạm Quang Soái cho biết: Trước đây, khi đến mùa trứng kiến vào tháng 3 âm lịch hằng năm, gia đình tôi thường lên rừng lấy tổ tự nhiên về làm thực phẩm, chế biến các món ăn, thậm chí có người gọi điện đặt mua ngay. Tôi đã nghĩ, nếu như lấy được nhiều trứng kiến bán ra thị trường thì sẽ có thu nhập ổn định. Khi biết thông tin đề tài nghiên cứu khoa học nuôi kiến lấy trứng thương phẩm được triển khai trên địa bàn xã, tôi đã mạnh dạn đăng ký.
Ông Phạm Quang Soái cũng chia sẻ, nuôi kiến lấy trứng không cần nhiều kỹ thuật, công chăm sóc. Bên cạnh đó, được sự theo dõi, hướng dẫn sát sao từ chủ nhiệm đề tài - người có tâm huyết cũng như kinh nghiệm trong lĩnh vực này nên chỉ cần có diện tích rừng trồng như gia đình ông là có thể dễ dàng triển khai mô hình.
Không có diện tích rừng trồng lớn như ông Phạm Quang Soái, sau khi tham khảo, biết được nuôi kiến lấy trứng hoàn toàn có thể tận dụng diện tích cây ăn quả của gia đình để triển khai, anh Nguyễn Văn Kiên, thôn Khoai 3, xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên đã mạnh dạn đăng ký thử nghiệm nuôi kiến lấy trứng với 200 tổ. Các tổ kiến được anh Kiên gác lên cây mít, ổi, xoài. Điều đặc biệt, từ khi nuôi kiến, cây ăn quả trong vườn ít sâu bệnh bởi kiến là thiên địch của các loài sâu, bệnh hại.
Anh Nguyễn Văn Kiên cho biết: Mô hình nuôi kiến lấy trứng đem lại lợi ích kép cho nông dân vừa đem lại giá trị kinh tế, tạo nguồn thu nhập tăng thêm trên diện tích cây ăn quả sẵn có trong vườn, vừa phòng sâu bệnh hại hiệu quả cho cây trồng.
Đề tài khoa học “Nghiên cứu nhân nuôi một số loài kiến dưới tán rừng nhằm tạo sản phẩm trứng kiến tập trung có chất lượng tốt” do Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu bảo vệ rừng (Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam) triển khai từ đầu năm 2025 nhằm tạo sinh kế góp phần tăng thu nhập cho người dân trồng cây lâm nghiệp, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ rừng trong cộng đồng. 800 tổ kiến được gây nuôi từ chính loài kiến sống ở tán rừng địa phương, sau đó cài lên các cành cây lâm nghiệp, cây ăn quả. Mỗi tổ kiến đạt chất lượng có thể cho thu hoạch 500 - 700 gam trứng kiến hứa hẹn đem lại nguồn thu nhập tăng thêm ổn định cho người nuôi. Bên cạnh đó, người nuôi không cần đầu tư nhiều vốn, không mất nhiều công chăm sóc lại tận dụng được tán cây lâm nghiệp, cây ăn quả của gia đình.
Ông Nguyễn Minh Chí, Trưởng bộ môn kháng sâu bệnh, Trung tâm Nghiên cứu bảo vệ rừng cho biết: Sau khi đánh giá các điều kiện lý tưởng, chúng tôi quyết định triển khai mô hình tại huyện Bảo Yên và Văn Bàn. Mục tiêu là xây dựng được kỹ thuật nuôi kiến chủ động tập trung, cung cấp nguồn trứng kiến thương phẩm, góp phần hạn chế thu trứng kiến tự nhiên làm ảnh hưởng đến rừng. Trung tâm Nghiên cứu bảo vệ rừng luôn đồng hành và hỗ trợ kỹ thuật cho nông dân địa phương.
Nghiên cứu nhân nuôi một số loài kiến dưới tán rừng dù mới đang ở bước thử nghiệm nhưng thu hút sự quan tâm của người dân địa phương bởi tính ứng dụng cao. Mô hình hứa hẹn mở hướng phát triển kinh tế mới cho người dân khu vực trồng cây lâm nghiệp.
Vân Thảo