Bệnh thận không đến trong một sớm một chiều, mà là sự tích tụ từ những thói quen nhỏ hàng ngày. Ẩnh: Freepik.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ 10 người trưởng thành thì có một người mắc bệnh thận mạn, nhưng đáng lo ngại là có đến 90% trong số đó không hề hay biết mình mang bệnh cho đến khi các biến chứng nguy hiểm xuất hiện. Tại Việt Nam, con số này cũng ở mức báo động với ước tính hơn 8,7 triệu người đang sống chung với bệnh thận mạn.
PGS.TS.BS Nguyễn Bách, Trưởng khoa Nội thận - Lọc máu, Bệnh viện Thống Nhất (TP.HCM), cho biết thống kê cho thấy trong 1.000 ca sinh thiết thận tại bệnh viện này thì có đến 300 bệnh nhân là người trẻ tuổi.
“Đây là con số rất đáng lo ngại, bởi bệnh thận thường tiến triển âm thầm, ít triệu chứng. Không ít bệnh nhân chỉ phát hiện khi bệnh đã vào giai đoạn nặng, thậm chí phải lọc máu”, PGS.TS Nguyễn Bách nhấn mạnh.
Theo bác sĩ Bách, một trong những dấu hiệu sớm nhất của phản ứng bất thường trong cơ thể thường rất mơ hồ và dễ bị bỏ qua. Đây không hẳn là một triệu chứng cụ thể, mà là cảm giác cơ thể “không ổn” sau khi sử dụng một loại thực phẩm chức năng, đồ ăn hoặc thức uống lạ. Bác sĩ cho biết nhiều người chỉ cảm thấy hơi mệt, khó chịu thoáng qua nên chủ quan, trong khi đó có thể là tín hiệu cảnh báo sớm cho thấy cơ thể đang phản ứng bất lợi với một thành phần nào đó.
Cảm giác này có thể chỉ là sự mệt mỏi nhẹ, uể oải không rõ nguyên nhân. “Vốn dĩ khi dùng thực phẩm bổ sung thì phải khỏe ra nhưng nếu đang khỏe mạnh mà tự nhiên thấy mệt mỏi thì hãy cảnh giác ngay”, bác sĩ Bách nói.
Một số dấu hiệu không điển hình như ngứa da, sưng phù cơ thể... có thể là cảnh báo vấn đề liên quan chức năng thận. Ảnh: Freepik.
Theo bác sĩ Bách, đó là những dấu hiệu ở “giai đoạn cửa sổ” hay “giai đoạn vàng”, thời điểm quan trọng có thể sớm phát hiện các bệnh lý về thận và can thiệp kịp thời. Do đó, cần đến bệnh viện tầm soát để hạn chế bệnh tiến triển nặng, khó phục hồi.
Ngoài các triệu chứng mơ hồ ở trên thì bác sĩ Bách cũng cho biết khi chức năng thận bắt đầu suy giảm rõ rệt, cơ thể sẽ bộc lộ những triệu chứng cụ thể hơn như:
- Thay đổi khi đi tiểu: Nước tiểu có bọt (dấu hiệu của protein bị rò rỉ), nước tiểu đổi màu sậm hơn, có máu, hoặc đi tiểu nhiều lần hơn bình thường, đặc biệt là vào ban đêm.
- Phù nề: Thận suy yếu không thể loại bỏ chất lỏng dư thừa, gây tích nước và phù ở mắt cá chân, bàn chân, bàn tay hoặc mặt.
- Mệt mỏi kéo dài: Thận khỏe mạnh sản xuất một loại hormone giúp tạo ra các tế bào hồng cầu mang oxy. Khi thận suy, lượng hormone này giảm, gây thiếu máu và dẫn đến cảm giác mệt mỏi, kiệt sức ngay cả khi đã nghỉ ngơi.
- Đau lưng: Cơn đau thường âm ỉ và khu trú ở vùng hông lưng, ngay dưới khung xương sườn, nơi thận tọa lạc.
- Tăng huyết áp: Thận đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa huyết áp. Khi thận bị tổn thương, huyết áp có thể tăng cao một cách bất thường.
PGS.TS.BS Nguyễn Bách nhấn mạnh bệnh thận hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm. Trong đó, xét nghiệm nước tiểu định kỳ là phương pháp đơn giản, không tốn kém nhưng mang lại giá trị rất lớn trong việc tầm soát.
“Chỉ cần một mẫu nước tiểu lấy vào buổi sáng, người bệnh đã có thể biết được phần nào sức khỏe của thận. Bác sĩ sẽ kiểm tra để phát hiện hồng cầu hoặc protein trong nước tiểu - đây là những dấu hiệu sớm cảnh báo thận đang bị tổn thương ngay cả khi người bệnh chưa có triệu chứng rõ ràng”, bác sĩ Bách nói.
Theo bác sĩ Bách, nếu kết quả xét nghiệm nước tiểu hoàn toàn âm tính, có đến 90% khả năng thận không bị tổn thương.
Do đó, để bảo vệ sức khỏe, các chuyên gia khuyến cáo mọi người, đặc biệt là người trẻ, nên xây dựng lối sống lành mạnh, hạn chế ăn mặn, uống đủ nước, vận động đều đặn. Đồng thời, cần khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt với nhóm có yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì hoặc gia đình có tiền sử bệnh thận.
“Bệnh thận không đến trong một sớm một chiều, mà là sự tích tụ từ những thói quen nhỏ hàng ngày. Càng phát hiện sớm, cơ hội bảo tồn chức năng thận càng cao”, PGS.TS Nguyễn Bách khẳng định.
Lê Huyên