Trở thành hình tượng trung tâm của phim Việt

3 giờ trướcBài gốc

Phim "Chung một dòng sông" do Nguyễn Hồng Nghi và Phạm Kỳ Nam làm đạo diễn

Không ngẫu nhiên khi người lính Cụ Hồ trở thành hình tượng trung tâm, chiếm vị trí đặc biệt trong nhiều tác phẩm. Ở mỗi giai đoạn, họ được khắc họa với những sắc thái khác nhau. Nhưng dù thế nào, hình tượng người lính luôn là linh hồn của những bản hùng ca bất hủ.

Người lính trong phim Việt: Biểu tượng của thời đại

Trong giai đoạn đầu của điện ảnh cách mạng Việt Nam, người lính là đại diện cho tinh thần yêu nước, sự hy sinh và niềm tin tất thắng. Những bộ phim như Chung một dòng sông, Nổi gió, Vĩ tuyến 17 ngày và đêm hay Cánh đồng hoang đã tái hiện hình ảnh người lính gắn liền với vận mệnh dân tộc.

Ở các tác phẩm này, người lính thường hiện lên giản dị, kiên cường, sẵn sàng hy sinh cái riêng vì cái chung. Họ không chỉ là cá nhân mà còn đại diện cho tập thể, cho lý tưởng sống: tất cả vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Đây là lựa chọn phù hợp với bối cảnh lịch sử, khi điện ảnh đóng vai trò cổ vũ tinh thần kháng chiến và niềm tin chiến thắng.

Điển hình như nhân vật Ba Đô trong Cánh đồng hoang (1979) của đạo diễn NSND Hồng Sến. Người lính du kích ấy không chỉ chiến đấu bằng súng đạn mà còn bằng tình yêu thương gia đình. Dù bộ phim đã bắt đầu chạm đến những tình cảm đời thường, nhưng bao trùm lên tất cả vẫn là tinh thần thép của một dân tộc không bao giờ khuất phục.

Bộ phim "Cánh đồng hoang" phơi bày những sự thật khốc liệt trong cuộc chiến

Phim mang đến nhiều tình huống căng thẳng, mỗi khi trực thăng của Mỹ săn lùng, gia đình Ba Đô phải cho đứa trẻ vào bao nilon, rồi cả nhà cùng nhau lặn xuống nước…

Những điều này có trong thực tiễn và được chính các tác giả, là những người đã sống và chiến đấu trong hoàn cảnh đó, chọn cách tái hiện trên phim. Hình ảnh người lính ở giai đoạn này đóng vai trò như một điểm tựa tinh thần.

Nỗi đau và những góc khuất

Cùng với những bộ phim về ký ức chiến tranh là dòng phim hậu chiến được khai thác từ chất liệu đời sống, phản ánh những hệ lụy dai dẳng mà chiến tranh để lại. Sau năm 1975, điện ảnh Việt Nam bắt đầu có cái nhìn đa chiều hơn về người chiến sĩ. Đáng chú ý, người lính trong phim không nhất thiết phải là nhân vật theo khuôn mẫu cũ.

Họ có thể hoang mang, sợ hãi, thậm chí sai lầm. Chính sự không hoàn hảo ấy lại làm nên sức sống mới cho hình tượng này, giúp điện ảnh Việt đến gần hơn với khán giả.

Phim "Mùi cỏ cháy" với bốn nhân vật Hoàng, Thành, Thăng, Long

Những bộ phim như Vào Nam ra Bắc, Mùi cỏ cháy hay Người trở về đã mở rộng cách khai thác hình tượng người lính. Họ không còn là những “người hùng không tì vết”, mà là con người mang ký ức chiến tranh, day dứt vì mất mát, lạc lõng trong hòa bình.

Trong phim Vào Nam ra Bắc, nhân vật chính là một người lính đào ngũ. Trên đường trốn về quê, anh bị thương và gặp được bé Nụ, tuy nhiên anh đã nói dối cô bé về việc mình trốn khỏi quân đội. Cuối cùng, vì niềm tin của một cô bé 8 tuổi, Quang đã quyết định quay trở lại quân ngũ, chiến đấu vì Tổ quốc.

Ở Mùi cỏ cháy của đạo diễn - NSƯT Nguyễn Hữu Mười, hình ảnh người lính là những con người sống nghĩa tình, gắn bó với đồng đội như anh em ruột thịt. Giữa bom đạn khốc liệt, họ vẫn giữ được tâm hồn trong trẻo, vẫn biết mơ ước, biết yêu thương và hy sinh cho nhau.

Mùi cỏ cháy không tập trung vào chiến thắng hay mất mát đơn thuần, mà lắng sâu vào vẻ đẹp tâm hồn người lính. Bộ phim để lại trong lòng người xem sự xúc động, biết ơn đối với những thế hệ đã hy sinh tuổi trẻ để đổi lấy hòa bình hôm nay.

Phim "Vào Nam ra Bắc" mang đến góc nhìn mới về hình tượng người lính

Trong khi đó, Đường thư (2005) của đạo diễn Bùi Tuấn Dũng kể về sự hy sinh thầm lặng và đau thương của những chiến sĩ quân bưu trong chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Không có sự hoành tráng của những trận đánh lớn, phim đi sâu vào cảm nhận cụ thể nhất về chiến tranh qua cảm nhận của người lính trẻ hay qua những bức thư gửi về nơi hậu phương.

Người lính trong những lát cắt đa chiều

Trong những năm gần đây, hình tượng người lính trên phim Việt đã có những bước đột phá mạnh mẽ về cách thể hiện. Các nhà làm phim không còn bó hẹp trong dòng phim nào. Họ đưa người lính vào đa dạng thể loại phim, thậm chí là phim có yếu tố lãng mạn.

Bộ phim Đào, phở và piano cho thấy nỗ lực tái hiện lịch sử với tinh thần mới. Người lính không chỉ chiến đấu bằng súng đạn mà còn bằng trí tuệ, bằng đạo đức, bằng khát vọng sống.

Phim lấy nhân vật trung tâm là anh chàng dân quân Văn Dân và chuyện tình với tiểu thư Thục Hương. Khi những người khác đã di tản lên chiến khu, họ quyết định cố thủ lại mảnh đất thủ đô đã tan hoang vì bom đạn, mặc cho những hiểm nguy đang chờ đợi.

Điện ảnh đã chú trọng hơn vào tâm lý nhân vật, vào những khoảnh khắc đời thường, qua đó làm cho hình tượng người lính trở nên gần gũi với khán giả trẻ.

Không chỉ dừng lại ở chiến tranh, phim Việt đương đại còn tôn vinh người lính trong nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, biên giới và giúp đỡ nhân dân.

Nhân vật trung tâm là những chiến sĩ biên phòng đối đầu với tội phạm ma túy, hay những người lính cứu hỏa xả thân trong hỏa hoạn. Cách tiếp cận này giúp hình tượng người lính luôn tươi mới. Những bộ phim khai thác đề tài người lính thời bình như Cuộc chiến không giới tuyến, Không thời gian cho thấy một chân dung gần gũi hơn.

Bộ phim "Đào, Phở và Piano" lấy bối cảnh trận chiến đông xuân kéo dài 60 ngày đêm từ cuối năm 1946 đến đầu năm 1947 ở Hà Nội

Phim "Không thời gian" khắc họa hình ảnh người lính, đan xen giữa quá khứ và hiện tại

Nhìn lại hành trình người lính trong phim Việt, có thể thấy đó cũng chính là hành trình trưởng thành của điện ảnh. Sự thay đổi này không làm mất đi giá trị thiêng liêng của hình tượng người lính, mà ngược lại, giúp hình tượng ấy trở nên bền vững và có sức lay động hơn.

Từ những thước phim kinh điển của điện ảnh Cách mạng Việt Nam đến những tác phẩm được sản xuất sau thời kỳ đổi mới, có thể khẳng định hình ảnh người lính luôn là nguồn cảm hứng bất tận của điện ảnh Việt.

Điển hình gần đây, bộ phim Mưa đỏ của đạo diễn NSƯT Đặng Thái Huyền với cách tiếp cận mới mẻ nhưng không kém sự chân thực, đã mang về doanh thu khủng với con số hơn 700 tỷ đồng.

Điều này cho thấy nếu có cách khai thác sáng tạo, giàu hình ảnh cũng như được đầu tư chỉn chu, hình ảnh người lính sẽ luôn là nguồn cảm hứng dồi dào cho các nhà làm phim, khơi dậy trong khán giả, đặc biệt là thế hệ trẻ lòng biết ơn và tinh thần yêu nước.

NGỌC QUỲNH

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/nghe-thuat/tro-thanh-hinh-tuong-trung-tam-cua-phim-viet-190464.html