TRỌN ĐỜI VÌ SỰ NGHIỆP BÁO CHÍ (*): Người anh lớn của làng báo

9 giờ trướcBài gốc

Trong lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam, nhà báo Trần Lâm đã trở thành biểu tượng của sự tận tụy, tiên phong và trách nhiệm.

Gây dựng đài quốc gia trong 16 ngày

Nhà báo Trần Lâm, tên thật Trần Quảng Vận, sinh ngày 5-1-1922 tại xã Đoàn Tùng, huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương. Trước khi Cách mạng Tháng Tám thành công, ông học cử nhân luật ở Trường ĐH Đông Dương, Hà Nội và sớm tham gia các tổ chức yêu nước. Năm 1941, ông tham gia "Hội Truyền bá quốc ngữ" do cụ Nguyễn Văn Tố và những người đồng chí khởi xướng, ông cũng hoạt động trong phong trào sinh viên yêu nước, là thành viên "Hội Cứu quốc", tham gia nhiều cuộc tuyên truyền cách mạng trước quần chúng. Tại cuộc mít tinh ngày 17-8-1945, ông là một trong số đội viên Đội Tuyên truyền xung phong nội thành Hà Nội thuộc Mặt trận Việt Minh đã treo lá cờ đỏ sao vàng cỡ lớn từ cửa sổ tầng hai Nhà hát Lớn Hà Nội.

Lúc sinh thời, nhà báo Trần Lâm từng kể 9 giờ ngày 22-8-1945, ông cùng một số đội viên Đội Tuyên truyền xung phong nội thành Hà Nội và các đoàn thể Cứu quốc được tổ chức điều về trụ sở ở số 4 Đinh Lễ, cạnh Bắc Bộ phủ để chuẩn bị cho lễ ra mắt Chính phủ do Hồ Chủ tịch đứng đầu. Tại đây, thừa lệnh Hồ Chủ tịch, ông Xuân Thủy giao nhiệm vụ tổ chức bộ máy Bộ Tuyên truyền cho ông Trần Kim Xuyến. Ông Chu Văn Tích tổ chức bộ máy Sở Tuyên truyền Bắc Bộ, ông Trần Lâm xây dựng Đài Phát thanh quốc gia. Ông Xuân Thủy truyền lệnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh trước mắt, cấp bách nhất, phải thành lập cho bằng được một đài phát thanh, càng sớm càng tốt, cần kíp phục vụ cách mạng.

Người đặt nền móng cho nhiều cơ quan báo chí lớn (Ảnh tư liệu)

Chỉ có 16 ngày, từ ngày đầu tiên nhận lệnh truyền của Chủ tịch Hồ Chí Minh 22-8-1945, đến ngày 7-9-1945, người sáng lập Đài Phát thanh quốc gia phát đi chương trình phát thanh đầu tiên với danh xưng hào hùng, tự tin "Đây là Tiếng nói của Việt Nam, phát thanh từ Hà Nội, thủ đô nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa".

Ở tuổi 23, nhà báo Trần Lâm đã làm điều không tưởng, cùng các cộng sự gầy dựng Đài Phát thanh quốc gia.

Biến tiếng nói thành vũ khí

Nhà báo lão thành Phan Quang nhận định Trần Lâm là một trong số ít tên tuổi có công đặt nền móng cho nhiều cơ quan báo chí lớn của nước ta. Đặc biệt, ông đã góp phần quan trọng giúp Đài Tiếng nói Việt Nam hoàn thành sứ mệnh vẻ vang trong cuộc đồng hành với hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc.

Là Giám đốc kiêm Tổng Biên tập đầu tiên của Đài Tiếng nói Việt Nam, nhà báo Trần Lâm đã đưa đài đi từ không đến có trong suốt những năm tháng cam go nhất của lịch sử dân tộc; biến tiếng nói của đài thành vũ khí tinh thần mạnh mẽ, cổ vũ quân và dân trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Ông trực tiếp chỉ đạo nội dung của Đài Tiếng nói Việt Nam, bảo đảm các chương trình phát thanh không chỉ là nguồn thông tin mà còn là ngọn lửa khơi dậy tinh thần yêu nước. Ông cũng đặc biệt chú trọng đến việc xây dựng đội ngũ nhà báo có đạo đức nghề nghiệp, luôn đặt sự thật và lợi ích của nhân dân lên hàng đầu.

Nhà báo Nguyễn Đăng Tiến, nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, đánh giá dưới sự chỉ đạo của nhà báo Trần Lâm liên tục trong 43 năm, ngành phát thanh - truyền hình Việt Nam đã vượt lên mọi gian truân, đi từ không đến có, đi từ cơ sở vật chất kỹ thuật thô sơ đến ngày càng tiên tiến, đi từ chương trình phát thanh ban đầu còn đơn sơ đến các nội dung và chương trình ngày càng đa dạng, phong phú, sâu đậm...

Tư duy, trí tuệ, sáng tạo của nhà báo Trần Lâm đã làm nên vị thế riêng biệt của phát thanh trong suốt nửa thế kỷ: "Đúng như Đài, hay như Đài". Xuất thân từ một cử nhân luật, ông đặc biệt sắc sảo trong chỉ đạo về các mảng chính trị và nông nghiệp với nhãn quan của một nhà lãnh đạo luôn nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước.

25 năm sau ngày ra đời của Đài Tiếng nói Việt Nam, ngày 7-9-1970, cũng chính nhà báo Trần Lâm cùng cộng sự đã cho ra đời chương trình truyền hình đầu tiên - đánh dấu sự ra đời của Đài Truyền hình Việt Nam ngày nay. Đảm nhận vai trò tiên phong, ông đặt nền móng cho một ngành truyền hình còn mới mẻ. Cả cuộc đời ông dành để xây dựng và phát triển hai cơ quan truyền thông lớn nhất Việt Nam.

Tận tụy, trách nhiệm

Trần Lâm không chỉ là một nhà báo, mà còn là một nhà lãnh đạo báo chí với phong cách làm việc khiêm nhường, tận tâm và trách nhiệm. Trong suốt 43 năm (1945-1988), ông giữ nhiều trọng trách tại Đài Tiếng nói Việt Nam và Ủy ban Phát thanh - Truyền hình Việt Nam, nhưng luôn giữ một lối sống giản dị, gần gũi.

Một trong những dấu ấn lớn của Trần Lâm là khả năng kết hợp giữa tư duy chiến lược và sự nhạy bén với thực tiễn. Ông không chỉ định hướng nội dung cho các chương trình phát thanh và truyền hình mà còn tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ mới, đưa ngành phát thanh - truyền hình Việt Nam tiến gần hơn đến các chuẩn mực quốc tế. Nhà báo Hà Đăng, nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, từng nhận xét Trần Lâm không chỉ là một nhà báo, mà là một nhà chiến lược của báo chí cách mạng. Ông đã biến những khó khăn của thời chiến thành cơ hội để phát triển ngành truyền thông.

Sau khi nghỉ hưu vào năm 1988, Trần Lâm vẫn tiếp tục đóng góp ý kiến, tư vấn cho ngành phát thanh - truyền hình. Những bài viết, hồi ký và chia sẻ của ông trở thành nguồn tài liệu quý giá, giúp các thế hệ sau hiểu rõ hơn về vai trò của báo chí trong các giai đoạn lịch sử.

Có nhà báo Hữu Thọ từng viết: "Trần Lâm là người thầy, người anh lớn của chúng tôi. Anh không chỉ dẫn dắt bằng tài năng mà còn truyền cảm hứng bằng nhân cách và sự tận tụy"...

(còn tiếp)

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 12-6

Nhà báo Trần Lâm qua đời ngày 25-2-2011 tại Hà Nội, hưởng thọ 89 tuổi. Di sản ông để lại không chỉ nằm ở những thành tựu trong việc xây dựng Đài Tiếng nói Việt Nam và Đài Truyền hình Việt Nam mà còn ở tinh thần làm báo trách nhiệm, tận tâm... Nói như nhà báo lão thành Phan Quang, Trần Lâm là một người kể chuyện của dân tộc qua sóng phát thanh và truyền hình. Ông đã dùng cả cuộc đời để viết nên những trang sử bằng tâm huyết và trách nhiệm.

Yến Anh

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/tron-doi-vi-su-nghiep-bao-chi-nguoi-anh-lon-cua-lang-bao-196250616214348597.htm