Người lao động làm thủ tục hưởng chế độ bảo hiểm xã hội tại Bộ phận Một cửa Bảo hiểm xã hội Đồng Nai. Ảnh: Kim Liễu
Phân định rõ hành vi vi phạm
Luật BHXH năm 2024 phân định rõ các hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH và bổ sung quy định mới theo hướng tăng cường các chế tài xử lý vi phạm, thể hiện quyết tâm siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong thực thi pháp luật về BHXH của Nhà nước ta, nhằm đảm bảo tối đa quyền lợi an sinh chính đáng của người lao động và tiếp tục củng cố nền an sinh xã hội bền vững.
Giám đốc BHXH Đồng Nai Phạm Minh Thành cho biết: Luật BHXH năm 2024 phân định rõ hành vi vi phạm chậm đóng và trốn đóng BHXH. Cụ thể, chậm đóng BHXH bắt buộc, BHTN là hành vi của người sử dụng lao động: Chưa đóng hoặc đóng chưa đầy đủ số tiền phải đóng theo hồ sơ tham gia BHXH bắt buộc, BHTN đã đăng ký kể từ sau ngày đóng BHXH, BHTN chậm nhất; Không đăng ký hoặc đăng ký không đầy đủ số người phải tham gia BHXH bắt buộc, BHTN trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn quy định.
Trốn đóng BHXH bắt buộc, BHTN là hành vi của người sử dụng lao động: Sau 60 ngày kể từ ngày hết thời hạn quy định mà người sử dụng lao động không đăng ký hoặc đăng ký không đầy đủ số người phải tham gia BHXH bắt buộc, BHTN; Đăng ký tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, BHTN thấp hơn quy định; Không đóng hoặc đóng không đầy đủ số tiền đã đăng ký BHXH bắt buộc sau 60 ngày kể từ ngày đóng BHXH bắt buộc chậm nhất, BHTN chậm nhất và đã được cơ quan có thẩm quyền đôn đốc theo quy định tại Điều 35 của luật này.
Tăng mức xử phạt trốn đóng bảo hiểm xã hội
Theo Giám đốc BHXH Đồng Nai Phạm Minh Thành, người sử dụng lao động tham gia đầy đủ, đúng quy định về BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động, không chỉ là nghĩa vụ pháp lý, mà còn thể hiện trách nhiệm xã hội và cam kết phát triển bền vững cho doanh nghiệp. Quy định mới tăng chế tài xử phạt đối với hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN vừa giúp tăng cường kỷ luật, đảm bảo công bằng, minh bạch trong thực thi pháp luật, vừa bảo vệ tốt hơn quyền lợi an sinh xã hội của người lao động và sự phát triển bền vững của hệ thống an sinh xã hội.
Các hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH được định nghĩa rõ ràng, kèm theo đó là các chế tài xử lý mạnh hơn, bao gồm khả năng truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi trốn đóng. Đây là bước tiến quan trọng nhằm tăng tính răn đe, phòng ngừa và thúc đẩy các đơn vị sử dụng lao động nghiêm túc chấp hành pháp luật BHXH.
Theo luật sư Ngô Văn Định, Phó Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp lý Hội Luật gia tỉnh, kể từ ngày 1-7, hành vi trốn đóng BHXH bắt buộc và BHTN sẽ bị xử lý nghiêm theo Luật BHXH năm 2024. Cụ thể, Điều 40, 41 quy định người sử dụng lao động phải đóng đủ số tiền đã trốn đóng; đồng thời, phải nộp thêm khoản tiền phạt bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHXH, BHTN chậm đóng, trốn đóng và số ngày chậm đóng, trốn đóng.
Ngoài việc bù đắp đầy đủ số tiền cho quỹ BHXH, quỹ BHTN, đơn vị vi phạm còn bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật. Đồng thời, các tập thể, cá nhân có hành vi trốn đóng BHXH sẽ không được xem xét trao tặng các danh hiệu thi đua hay hình thức khen thưởng. Riêng với hành vi trốn đóng còn có biện pháp mạnh là truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.
“Việc xác định rõ hành vi vi phạm hình sự và chế tài xử lý sẽ giúp nâng cao tính răn đe, bảo vệ quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người lao động, góp phần giảm thiểu tình trạng vi phạm pháp luật về chậm đóng, trốn đóng BHXH. Đồng thời, việc quy định rõ hành vi vi phạm và chế tài tương ứng sẽ xóa bỏ tình trạng “lách luật”, giúp tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các đơn vị, doanh nghiệp” - ông Định chia sẻ.
Kim Liễu