Trồng cam sành ĐBSCL: Nông dân 'khóc hết nước mắt' với giá 2-3.000 đồng/kg

4 giờ trướcBài gốc

Thu hoạch cam sành ở Vĩnh Long - Ảnh: T.L

Diện tích đất trồng cam sành tăng vọt

Ông Lê Hoàng Xinh cho biết: “Vào những năm 2012 - 2020 tôi canh tác 5 công cam sành (mỗi công đất là 1.000m2) đạt kết quả cao do giá cam sành loại tốt thương lái thu mua ừ 15.000- 17.000 đồng/kg. Thấy có thu nhập cao và hiệu quả, tôi thuê 2ha đất trong ấp, lên liếp trồng thêm cam sành.

Tuy nhiên, cũng như phong trào trồng cam sành của Vĩnh Long, từ năm 2022 đến nay giá cam sành cứ tuộ̣t dần và hiện nay thương lái mua cam với giá 2.000 – 3.000 đồng/kg. Tôi bị lỗ vốn nặng và giao vườn lại cho chủ đất dù cam sành đang có trái vì không còn chống chịu nổi với giá “giải cứu nông sản”.

Tình trạng đầu tư trồng cam sành ở Vĩnh Long và các tỉnh ĐBSCL phát triển mạnh mẽ từ năm 2010 đến năm 2018. Giai đoạn từ 2019 đến năm 2022, nó trở thành “phong trào” do giá cam tăng vọt và nhiều người trồng cam sành làm giàu. Từ đó, Vĩnh Long cũng như ĐBSCL diện tích cam sành tăng lên, năm 2015 toàn vùng có hơn 30.000ha, đến nay toàn vùng khoảng 100.000ha đất trồng cam sành.

Ông Trương Thành Dãnh, nguyên Giám đốc Sở NN &PTNT (tỉnh Vĩnh Long trước đây) có cho rằng, theo kế hoạch Vĩnh Long phát triển hơn 12.000 - 15.000ha cam sành đến năm 2025. Tuy nhiên, khi cam sành đột phá về giá, hàng ngàn nông dân tạo nên phong trào “ào ạt trồng cam sành”. Đến cuối năm 2022, theo ước tính Vĩnh Long có khoảng 18.000ha đất trồng cam sành.

Theo Cục Trồng trọt (Bộ NN&MT), từ năm 2018, cam sành ở ĐBSCL đã có hơn 85.000ha, giới hạn ổn định vào khoảng 88.000ha. Tuy nhiên, theo ước tính gần đây cho thấy con số này đã tăng lên gần 100.000ha cam sành.

Theo ngành nông nghiệp, tổng sản lượng cam sành ở ĐBSCL hiện nay ước tính vượt 1,5 triệu tấn mỗi năm. Trong đó, Vĩnh Long là tỉnh trồng cam sành nhiều nhất, các tỉnh khác như Hậu Giang, Đồng Tháp, Bến Tre, Tiền Giang sản lượng cam sành cũng khá lớn.

Cây giống cam sành cách nay 7 - 8 năm bán đắt như tôm tươi - Ảnh: Hòa Lộc

Một thực trạng rất “đau lòng” khi những người trồng 3 - 5 công cam sành bằng đất nhà và không vay ngân hàng còn đỡ; với những người thuê đất, cầm cố sổ đỏ cho ngân hàng để đầu tư trồng cam sành hiện nay “khóc hết nước mắt”.

Khi giá cam tụt xuống 2.000-3.000 đồng/kg, nhiều người đầu tư trồng cam sành đã nếm “vị đắng của trái cam sành”, nợ nần chồng chất đang diễn âm thầm nhưng rất mãnh liệt ở các vùng trồng cam sành.

Khó khăn đầu ra cho trái cam sành

Anh Trần Văn Tính, một chủ vựa cam sành ở xã Tam Bình cho biết: "Thời hoàng kim của trái cam sành đã chấm dứt. Vào năm 2019, giá cam sành tăng vọt lên 17.000-20.000 đồng/kg loại cam nhất, người trồng cam sành trúng đậm. Nay thì ai trồng cam sành cũng khổ và cam chịu.

Nói chung cũng do dân mình thôi, trồng nhiều quá nên cung vượt cầu. Tôi thu mua cam chỉ bán ra thị trường miền Trung và miền Bắc. Thị trường Trung Quốc không ăn hàng. Vì vậy, khi thị trường trong nước đã “dội hàng cam sành”, người trồng cam sành chỉ có đường khổ.

Nhà vườn ngày nay bán cam sành cho các chủ xe tải nhỏ, cam vô bọc, mỗi bọc 10kg, bán các chợ ở ĐBSCL. Giá bán cho các chủ xe tải nhỏ mỗi bọc 10kg là 25.000-30.000 đồng, chủ xe tải nhỏ bán lại giá 50.000 đồng/10kg. Thị trường miền Bắc, Miền Trung và TP.HCM vẫn ăn hàng nhưng không giải quyết được cam sành, do cung đã vượt cầu quá mức.

Giá cam tại vườn như thế này chỉ 2.000-3.000 đồng/kg - Ảnh: T.L

Ông Nguyễn Thanh Phong, nguyên Phó giám đốc Sở KH&CN tỉnh Vĩnh Long cho rằng, đề tài nghiên cứu khoa học của GS.TS Nguyễn Văn Mười (Đại học Cần Thơ) về bảo quản và chế biến trái cam sành ở ĐBSCL là đề tài khoa học đã được nghiệm thu từ Sở KH&CN Vĩnh Long. Tuy nhiên, từ nghiên cứu tới ứng dụng và sản xuất là cả một quá trình. Hiện nay đề tài này còn nằm trên lý thuyết, chưa có doanh nghiệp nào vận dụng cho sản xuất chế biến theo đề tài cho sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cam sành.

Ngoài ra, các viện, trường đại học trong vùng còn đang thực hiện các đề tài liên quan đến cam sành như: "Nghiên cứu chuỗi giá trị và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả tiêu thụ sản phẩm cam sành tại ĐBSCL trong bối cảnh cung vượt cầu".

Mục tiêu của đề tài: Phân tích thực trạng sản xuất và tiêu thụ cam sành tại ĐBSCL; Xác định các điểm nghẽn trong chuỗi giá trị từ sản xuất đến thị trường; Đề xuất giải pháp khoa học – công nghệ và quản lý nhằm nâng cao khả năng tiêu thụ và giá trị sản phẩm cam sành; Khảo sát thực trạng: Diện tích, sản lượng và mô hình canh tác cam sành tại các tỉnh trọng điểm (Vĩnh Long, Hậu Giang...); Tình hình tiêu thụ, giá cả và biến động thị trường trong 5 năm gần đây; Các nguyên nhân gây "khủng hoảng thừa" (thiếu liên kết, lệ thuộc thương lái, thiếu chế biến...); Ứng dụng KH&CN: Đề xuất các mô hình liên kết sản xuất – tiêu thụ theo chuỗi giá trịl; Giải pháp công nghệ: Sơ chế, chế biến (nước ép, mứt cam, tinh dầu), bảo quản sau thu hoạch, truy xuất nguồn gốc bằng QR code, đề xuất sàn giao dịch nông sản số hoặc kết nối thương mại điện tử...

Các đề tài còn nằm trên trang giấy, trong nghiên cứu, trong khi thực trạng cam sành đòi hỏi cấp bách giải quyết vấn đề.

Người nông dân trồng cam sành đang nếm vị đắng - Ảnh: T.L

Ông Lâm Văn Tân, Giám đốc Sở NN&MT tỉnh Vĩnh Long cho rằng, hiện nay số liệu về cam sành tại 3 tỉnh sáp nhập đang điều tra nắm lại.

Vấn đề cam sành hiện nay là chuyện khó giải quyết. Vì nông dân các tỉnh trong vùng ĐBSCL thời gian qua trồng cam sành tự phát quá nhiều, cung vượt cầu, sản phẩm này lại không xuất khẩu được, nhà máy chế biến cho trái cam sành lại không có…

Về vấn đề giải quyết đầu ra cho trái cam sành, trước mắt có mấy việc: Hướng dẫn nông dân canh tác theo hướng hữu cơ và sản phẩm sạch, liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm cam sành. Khuyến khích nông dân giảm diện tích cam sành, chuyển đổi cây trồng có hiệu quả kinh tế cao hơn. Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư chế biến trái cam sành phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu.

Văn Kim Khanh

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/trong-cam-sanh-dbscl-nong-dan-khoc-het-nuoc-mat-voi-gia-2-3-000-dong-kg-236578.html