Trồng dó bầu tạo trầm thuận theo tự nhiên

9 giờ trướcBài gốc

Tham gia Triển lãm Thành tựu nông nghiệp tỉnh Đồng Nai năm 2025, Cơ sở Trầm hương Toàn Thắng thu hút nhiều khách tham quan tìm hiểu mua sản phẩm. Ảnh: B.Nguyên

Người nông dân trẻ này còn khởi nghiệp đầu tư cơ sở sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ trầm hương, mang lại giá trị cao. Đặc biệt, cơ sở đã có 3 sản phẩm gồm: chuỗi hạt trầm hương, nhang cây có tăm trầm hương, nụ trầm hương đã được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm).

Ghép cải tạo cây dó bầu

Anh Phạm Xuân Toàn nhớ lại: “Gia đình tôi quê gốc ở tỉnh Phú Yên cũ, nay là tỉnh Đắk Lắk, vốn có truyền thống trồng và khai thác trầm hương của Việt Nam nên từ nhỏ tôi đã biết về trầm hương, được ngửi hương trầm. Sau này, gia đình tôi vào đất Long Khánh lập nghiệp, mua được 1,2ha đất nông nghiệp để trồng các loại cây ăn trái. Do đây là vùng đất đồi cằn cỗi, đất xen đá nên trồng cây ăn trái không hiệu quả. Chính vì vậy, năm 2008, gia đình tôi chuyển đổi sang trồng cây dó bầu”.

Theo anh Toàn, gia đình anh mất khoảng 10 năm để hoàn thiện quy trình trồng dó bầu, tạo trầm trên dó bầu. Anh Toàn chia sẻ: Giá trị của trầm hương là ở hương trầm nên trồng cây càng thuận tự nhiên, hạn chế sử dụng các loại phân, thuốc hóa học để giữ hương trầm thuần khiết. Rừng trầm của gia đình anh được thiết kế theo mô hình kinh tế tuần hoàn. Anh chủ động thực hiện các giải pháp phòng bệnh hơn chữa bệnh để rừng trầm phát triển thuận theo tự nhiên. Trong mỗi vườn trầm, anh cho đào ao trữ nước và nuôi cá, nguồn thức ăn cho cá chủ yếu là cắt các loại cỏ dại trong rừng trầm. Nguồn nước trong ao cá gồm phân cá và đa đạng các loại vi sinh được dùng để tưới cho rừng trầm nên rừng cây tăng trưởng nhanh, luôn phát triển xanh mát.

Cơ sở Trầm hương Toàn Thắng đã hình thành được vườn cây đầu dòng giống dó bầu, trong đó có khoảng 200 cây dó bầu đầu dòng giống Kỳ Hải Nam. Do nhu cầu thị trường về các sản phẩm trầm hương cung không đủ cầu, cơ sở mong muốn hợp tác với nhiều nông dân nhân rộng diện tích trồng giống dó bầu mới Kỳ Hải Nam.

Khi cây dó bầu được 5 năm tuổi, người trồng phải tác động để cây tạo trầm. Chi phí mua thuốc xử lý để cây dó bầu tạo trầm thường rất cao, mà vẫn có rủi ro tạo trầm không thành công. Suốt quá trình trồng dó bầu, gia đình anh tự nghiên cứu, mày mò tìm ra giải pháp sử dụng chế phẩm sinh học để cây dó bầu sinh trầm với chi phí rẻ; đồng thời cây tạo trầm đạt tỷ lệ cao.

Sau khi thu hoạch trầm, người trồng thường phải trồng lại lứa cây dó bầu mới. Nhưng anh Phạm Xuân Toàn lại chọn hướng giữ lại gốc trầm, ghép trẻ hóa rừng trầm. Năm 2018, tình cờ có được giống dó bầu ở đảo Hải Nam (Trung Quốc), anh Toàn thử nghiệm ghép cải tạo cho cây dó bầu thực sinh, sử dụng gốc cây dó bầu bản địa, ghép với giống dó bầu từ đảo Hải Nam cho ra giống cây mới được anh đặt tên là giống Kỳ Hải Nam. Ưu thế nổi trội của giống dó bầu mới này là chỉ sau 3 năm ghép, cây có thể tạo trầm và sau khoảng 6-7 năm là khai thác được, giảm thời gian trồng và tạo trầm. Đặc biệt, giống cây dó bầu này có thể sử dụng giải pháp vật lý gần với cách tạo trầm ngoài tự nhiên nhất nên hầu như không bị rủi ro như khi sử dụng các giải pháp sinh học, hóa học để tạo trầm như trước đó.

Đầu tư chế biến sâu

Sau 10 năm trồng dó bầu, cơ sở bắt đầu thu hoạch lứa cây đã tạo trầm đầu tiên. Với niềm đam mê trầm hương, anh Toàn đi tìm hiểu và học hỏi kinh nghiệm làm các sản phẩm từ trầm. Bước đầu, cơ sở chủ yếu làm các sản phẩm vòng đeo từ trầm. Khi thấy nhu cầu thị trường về sản phẩm chế tác từ trầm hương cao, cơ sở tập trung đầu tư chế biến sâu.

Anh Toàn nhận xét: Từ xa xưa, trầm là “vương mộc”, mang lại năng lượng may mắn, tỏa ra hương thơm sang trọng, tinh tế, mang lại nhiều giá trị cho người thưởng lãm. Mỗi lõi gỗ trầm có vô vàn hình dáng để tạo tác các sản phẩm mỹ nghệ nên được dùng để làm ra các sản phẩm như: các loại tượng trầm, miếng trầm cảnh phong thủy, vòng tay, chuỗi hạt, mặt dây chuyền, mặt phật treo xe...

Cây dó bầu không bỏ đi bộ phận nào, những giác gỗ gần lõi trầm có thể xay ra làm dăm trầm, nhang trầm, nụ trầm... Bụi gỗ trầm được cơ sở thu lại dùng để làm nhang hoặc chưng cất dầu trầm cho giá trị hàng trăm triệu đồng/lít. Cơ sở đang chế biến khoảng 50 dòng sản phẩm từ trầm hương. Trong đó, dòng sản phẩm cao cấp được làm từ nguồn gỗ trầm Kỳ Hải Nam đang được thị trường rất ưa chuộng, mang lại giá trị kinh tế cao hơn nhiều so với gỗ trầm trồng theo cách truyền thống.

Anh Phạm Xuân Toàn so sánh: Với giống dó bầu truyền thống, tạo trầm đạt thì khoảng 8 năm có thể thu được 5-6kg gỗ trầm, bán ra thị trường được hơn 2 triệu đồng. Giống dó bầu Kỳ Hải Nam sau 7 năm chỉ thu được khoảng 1kg gỗ trầm nhưng giá bán ra thị trường là 25-30 triệu đồng/kg do gỗ trầm này gần với gỗ trầm thiên nhiên, có mùi rất thơm, nhiều tinh dầu trầm.

Sản phẩm của cơ sở bán tốt trên các sàn thương mại điện tử, cung cấp đi nhiều tỉnh, thành trong cả nước. Cơ sở Trầm hương Toàn Thắng đã nhân rộng được diện tích 11ha vùng trồng dó bầu, trong đó có 2ha trồng giống dó bầu Kỳ Hải Nam.

Ông Trần Bá Linh, Chủ tịch Hội Nông dân phường Long Khánh nhận xét: Cơ sở Trầm hương Toàn Thắng với mô hình trồng và chế biến trầm hương là điển hình tiên tiến của địa phương. Đặc biệt, giải pháp ghép cải tạo cây dó bầu thực sinh, tạo ra giống mới Kỳ Hải Nam là mô hình kinh tế hiệu quả được địa phương khuyến khích nhân rộng trong thời gian tới. Cơ sở cũng có 3 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao. Theo đó, địa phương, trong đó có Hội Nông dân phường Long Khánh rất quan tâm, hỗ trợ cho cơ sở tham gia các chương trình giao thương, xúc tiến thương mại nhằm quảng bá, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm đặc thù của địa phương. Tiêu biểu, cơ sở vừa được Hội Nông dân chọn tham gia Triển lãm Thành tựu nông nghiệp tỉnh Đồng Nai năm 2025.

Bình Nguyên

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/kinh-te/202511/trong-do-bau-tao-tram-thuan-theo-tu-nhien-cb12256/