Trồng lúa giảm phát thải, nâng cao thu nhập, bảo vệ môi trường

6 giờ trướcBài gốc

Vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) mỗi năm sản xuất từ 24 – 25 triệu tấn lúa, chiếm đến 90% sản lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam, không chỉ đóng vai trò then chốt trong an ninh lương thực quốc gia mà mỗi năm ngành hàng còn mang về giá trị hàng tỷ USD. Tuy vậy, trong thực tiễn sản xuất, ngành hàng lúa gạo cũng đối mặt với nhiều thách thức từ tiêu chuẩn, chất lượng, thị trường, biến đổi khí hậu và cam kết về giảm phát thải. Theo khảo sát, mỗi năm vùng ĐBSCL tạo ra khoảng 24 triệu tấn rơm rạ nhưng 70% rơm rạ bị đốt, điều này gây lãng phí nguồn tài nguyên, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, môi trường.

Để vựa lúa ĐBSCL canh tác bền vững, thuận thiên, thực hiện các cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính. Trong phần đầu của loạt bài “Kinh tế tuần hoàn – Hướng đi bền vững của vựa lúa quốc gia”, nhóm PV/VOV - ĐBSCL tập trung phân tích sự chuyển mình của vựa đồng bằng với mô hình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp trong Đề án 1 triệu hecta.

Trồng lúa giảm phát thải, nâng cao thu nhập, bảo vệ môi trường (Bài 1)

Diện tích sản xuất lúa ở vùng ĐBSCL khoảng 3,8 triệu hecta/năm, với sản lượng lúa dao động từ 24 – 25 triệu tấn. Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ, thiết bị, máy móc đồng bộ đã giúp cho “vựa lúa miền Tây” luôn đạt được sản lượng cao, đáp ứng điều kiện, tiêu chuẩn khắt khe để xâm nhập các thị trường, khẳng định vị thế, thương hiệu gạo Việt Nam trên trường quốc tế.

Để phát triển bền vững ngành hàng lúa gạo trong bối cảnh tiêu dùng xanh, tại quyết định số 1490, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án "Phát triển bền vững một triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”.

Đề án 1 triệu hecta được triển khai ở vùng ĐBSCL

Đề án giữ vai trò nòng cốt của sản xuất lúa gạo bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, phát triển nông nghiệp ĐBSCL theo hướng bền vững, thuận thiên, nâng cao thu nhập cho người trồng lúa, định hình lại tư duy sản xuất lúa trong bối cảnh mới, góp phần thực hiện các cam kết của Việt Nam với quốc tế.

Khi mang rơm ra khỏi đồng ruộng hiệu quả kinh tế của người dân được tăng cao

Trong thực tế, đề án đã giúp nông dân giảm chi phí sản xuất, giảm lượng giống, tiết kiệm phân bón, giảm số lần phun thuốc bảo vệ thực vật và giảm lượng nước tưới. Đồng thời, năng suất tăng giúp nông dân nâng cao thu nhập từ 4-7,6 triệu đồng/ha so với canh tác truyền thống. Quan trọng hơn, đề án đã góp phần giảm phát thải khí nhà kính, với mức giảm từ 2-12 tấn CO₂ tương đương/ha.

Đốt rơm rạ không còn phổ biến như trước, giờ đây nông dân thu gom rơm khỏi đồng ruộng để bán, trồng nấm hoặc làm phân hữu cơ vừa gia tăng giá trị trong sản xuất nông nghiệp, vừa góp phần bảo vệ môi trường, sức khỏe của cộng đồng.

Rơm được nhiều doanh nghiệp sử dụng trong kinh tế tuần hoàn

Mới thu hoạch xong trà lúa Hè Thu, phấn khởi khi lúa đạt năng suất, giá lúa ổn định, ông Tiêu Ngọc Lợi, Giám đốc HTX Nhân Lợi, TP. Cần Thơ chia sẻ, trước đây nếu thu hoạch xong thì rơm rạ sẽ được người dân đốt hoặc vùi vào đồng ruộng. Tuy nhiên, giờ rơm được thu gom để bán, làm nấm và làm phân hữu cơ. Tính bình quân mỗi hecta nếu tận dụng tối đa nguồn phụ phẩm từ rơm rạ sẽ giúp người dân tăng thêm thu nhập trên 10 triệu đồng, góp phần giảm tình trạng ô nhiễm môi trường.

Rơm rạ được người dân thu gom khỏi đồng ruộng để làm nấm rơm và thức ăn chăn nuôi

Trong những năm qua Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế IRRI đã hướng dẫn người dân trong HTX nông nghiệp Toàn Phát tại Cần Thơ thu gom rơm ra khỏi đồng ruộng để trồng nấm, làm phân hữu cơ, tính bình quân mỗi hecta thu nhập tăng thêm của người dân hàng chục triệu đồng. Ông Nguyễn Thanh Hồng, thành viên HTX cho biết, thu gom rơm ra khỏi đồng ruộng để bán, trồng nấm rơm, ủ phân hữu cơ, khi đó giá trị gia tăng từ phụ phẩm rơm rạ sẽ tăng lên. Việc đưa rơm ra khỏi đồng ruộng vừa không phải đốt đồng, vừa bảo vệ môi trường, hướng đến sản xuất nông nghiệp thân thiện, an toàn. Tuy nhiên, để thu gom rơm rạ cần phải đầu tư máy móc, thiết bị nhưng hầu hết các HTX hiện nay đang gặp khó về nguồn tín dụng. Vì vậy, cần phải có chính sách để tháo gỡ rào cản này.

Phạm Hải - Thanh Tùng/VOV-ĐBSCL

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/trong-lua-giam-phat-thai-nang-cao-thu-nhap-bao-ve-moi-truong-post1225651.vov