Tranh cãi xảy ra ở tình huống trọng tài không công nhận bàn thắng của tuyển nữ Việt Nam. Ảnh: Minh Chiến
Từ bàn thắng không được công nhận của Bích Thùy đến những phân tích thẳng thắn của cựu trọng tài World Cup 2010, VAR được nhìn nhận không còn là lựa chọn, mà là điều kiện cần để bảo vệ công bằng, niềm tin và giá trị của giải đấu.
Trọng tài mắc sai lầm phải bị treo còi
Trận chung kết bóng đá nữ SEA Games khép lại, nhưng dư âm của nó vẫn chưa thể lắng xuống. Không phải vì một màn rượt đuổi tỷ số kịch tính hay khoảnh khắc xuất thần của ngôi sao nào, mà bởi những quyết định gây tranh cãi của tổ trọng tài.
Khi tiếng còi mãn cuộc vang lên, câu chuyện thắng-thua lập tức bị đẩy sang một bên. Thay vào đó là cảm giác hụt hẫng, ấm ức và hoài nghi, thứ đang bao trùm lên niềm tin của cầu thủ lẫn người hâm mộ.
Nguồn cơn của mọi tranh luận bắt đầu từ bàn thắng không được công nhận của Nguyễn Thị Bích Thùy trong hiệp một. Phút gần 30, Ngân Thị Vạn Sự tung quả tạt chuẩn xác từ cánh phải. Bích Thùy băng cắt đúng nhịp, bật cao đánh đầu đầy quyết đoán, đưa bóng găm thẳng vào lưới trong sự vỡ òa của các cầu thủ Việt Nam. Đó là một pha phối hợp mạch lạc, đúng ý đồ và hoàn toàn xứng đáng trở thành bàn mở tỷ số của trận chung kết.
Tình huống gây tranh cãi trong trận chung kết bóng đá nữ giữa Việt Nam và Philippines.
Thế nhưng, niềm vui chỉ tồn tại trong khoảnh khắc. Trợ lý trọng tài lập tức phất cờ báo việt vị, dập tắt sự hưng phấn trên sân. Các cầu thủ Việt Nam sững sờ, ban huấn luyện phản ứng, còn trên khán đài là những ánh mắt khó tin. Bởi ở thời điểm bóng rời chân Ngân Thị Vạn Sự, các cầu thủ phòng ngự đối phương vẫn đứng thấp hơn Bích Thùy.
Những góc quay truyền hình sau đó càng làm tranh cãi bùng nổ. Hình ảnh cho thấy tiền đạo Việt Nam ở vị trí hợp lệ, không hề việt vị như phán quyết ban đầu. Một bàn thắng rõ ràng bị từ chối, và cùng lúc, thế trận tâm lý của trận chung kết bị bẻ gãy. Trong một trận cầu đỉnh cao, nơi chỉ một khoảnh khắc có thể định đoạt số phận tấm HCV, sai lầm ấy mang tính quyết định.
Từ thời điểm đó, trận đấu trượt khỏi quỹ đạo chuyên môn. Sự ức chế len lỏi vào từng pha xử lý của cầu thủ, còn trên khán đài, cảm giác bất công ngày một lớn. Sai sót ấy không chỉ làm thay đổi cục diện trên sân, mà còn thổi bùng làn sóng phản ứng dữ dội về công tác trọng tài và sự thiếu vắng VAR tại SEA Games.
Trong bối cảnh ấy, chia sẻ của cựu trọng tài World Cup 2010 với Tri Thức – Znews mang ý nghĩa đặc biệt. Không né tránh, không dùng những lời lẽ trung tính, ông thẳng thắn cho rằng những sai sót nghiêm trọng ở các trận cầu lớn không thể bị xem là tai nạn đơn lẻ. Quy trình đúng đắn là đình chỉ làm nhiệm vụ ngay lập tức, chờ ủy ban chuyên môn đánh giá toàn diện. Án treo còi có thể được dỡ bỏ hoặc kéo dài, nhưng điều quan trọng nhất là sự minh bạch và tính răn đe.
Theo vị cựu “vua áo đen”, chung kết không phải nơi để thử nghiệm năng lực trọng tài. Càng không phải nơi để sai lầm trở thành một phần của cuộc chơi. Ở cấp độ này, mỗi quyết định đều mang sức nặng lịch sử, và một tiếng còi sai có thể xóa sạch nỗ lực của cả một tập thể.
Vấn đề nằm ở chỗ, sai sót trọng tài tại SEA Games không còn là chuyện hiếm. Nó lặp đi lặp lại qua nhiều kỳ đại hội, đủ để tạo ra cảm giác bất an cho các đội bóng.
Trọng tài mắc sai lầm trong các trận đấu phải bị trừng phạt.
Với bóng đá nữ, hệ quả càng nghiêm trọng hơn. Trong một môi trường vốn đã chịu nhiều thiệt thòi về sự quan tâm và đầu tư, mỗi quyết định sai không chỉ cướp đi cơ hội chiến thắng, mà còn làm tổn thương sâu sắc niềm tin của cầu thủ.
Chính vì vậy, theo quan điểm của cựu trọng tài World Cup 2010, VAR không còn là đề xuất mang tính tham khảo. Nó là yêu cầu tất yếu. Đông Nam Á không xa lạ với VAR. AFF triển khai công nghệ này ở nhiều giải đấu, và hiệu quả là điều không cần tranh cãi. VAR không biến trọng tài thành hoàn hảo, nhưng nó giảm thiểu những sai sót chí mạng, đặc biệt ở các tình huống có thể định đoạt số phận trận đấu.
SEA Games cần VAR
Thông điệp được nhấn mạnh rất rõ: SEA Games nên làm như AFF, áp dụng VAR cho tất cả trận đấu, bao gồm cả bóng đá nữ. Công bằng không thể phân biệt giới. Sự chính xác cũng không nên có ngoại lệ. Khi đã là chung kết, mọi trận đấu đều xứng đáng được bảo vệ bằng những tiêu chuẩn cao nhất.
VAR, vì thế, không chỉ là một công cụ hỗ trợ. Nó là cam kết về tính liêm chính của giải đấu. Khi cầu thủ biết rằng mọi tình huống tranh cãi đều có thể được xem lại, họ thi đấu với niềm tin. Khi người hâm mộ thấy sai sót có cơ chế sửa chữa, họ bớt hoài nghi. Và khi niềm tin ấy được giữ vững, giá trị của SEA Games mới không bị bào mòn bởi những tranh cãi bất tận.
Sau trận chung kết bóng đá nữ, điều đọng lại không nên chỉ là nỗi ấm ức. SEA Games cần coi đây là thời điểm để tự soi lại mình. Không phải để tìm một cá nhân chịu trách nhiệm cho một trận đấu, mà để sửa một hệ thống đang lạc nhịp với bóng đá hiện đại.
Áp dụng VAR toàn diện, siết chặt kỷ luật trọng tài, minh bạch quy trình đánh giá. Đó không phải là đặc ân cho bất kỳ đội bóng nào. Đó là nghĩa vụ của một giải đấu khu vực muốn lớn lên, muốn được tôn trọng và muốn giữ trọn niềm tin của công chúng. Nếu SEA Games thực sự coi trọng bóng đá nữ, và coi trọng giá trị của chính mình, những thay đổi ấy không thể chờ thêm nữa.
Hà Trang