(Ảnh minh họa - AFP)
Đã có quy định đầu tiên về tiền điện tử
Trước đó, ngày 15/5/2024, Chính phủ ban hành Nghị định số 52/2024/NĐ-CP quy định về thanh toán không dùng tiền mặt (có hiệu lực từ ngày 1/7/2024), thay thế Nghị định số 101/2012/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung).
Một điểm mới nổi bật của Nghị định 52/2024 là bổ sung một số quy định về tiền điện tử (e-money), trong đó, đã định nghĩa, làm rõ bản chất của tiền điện tử. Khoản 12, Điều 13 Nghị định này nêu rõ: “Tiền điện tử là giá trị tiền Việt Nam đồng lưu trữ trên các phương tiện điện tử được cung ứng trên cơ sở đối ứng với số tiền được khách hàng trả trước cho ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán cung ứng dịch vụ ví điện tử…”); quy định cụ thể các hình thức thể hiện của tiền điện tử được sử dụng trong hoạt động thanh toán bao gồm ví điện tử, thẻ trả trước (Điều 6); đối tượng cung ứng tiền điện tử bao gồm: ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (cung ứng dịch vụ ví điện tử và thẻ trả trước) và tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán (cung ứng dịch vụ ví điện tử liên kết với tài khoản thanh toán của khách hàng mở tại ngân hàng).
Ngân hàng Nhà nước đánh giá, việc hoàn thiện quy định pháp lý cho tiền điện tử tại Nghị định 52/2024 góp phần ngăn ngừa, loại trừ các phương tiện thanh toán không hợp pháp do các tổ chức không được phép phát hành, hỗ trợ các cơ quan có thẩm quyền trong việc ngăn ngừa, đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tiền điện tử (theo Quyết định 1255/QĐ-TTg).
Mặc dù đã có quy định về tiền điện từ vào tháng 5/2024 nhưng đến nay, Việt Nam chưa có định nghĩa cụ thể về tiền ảo và tài sản ảo. Các quy định hiện hành mới đề cập khái niệm đến tiền điện tử, tồn tại dưới dạng thẻ trả trước ngân hàng, ví điện tử. Trong khi tài sản ảo, tiền ảo được đánh giá là “tiềm ẩn nhiều rủi ro, dễ bị lợi dụng chiếm đoạt”. Các loại tiền số như Bitcoin, Ethereum... được coi là tài sản ảo phổ biến và thực tế các giao dịch bằng loại tiền này khá phổ biến.
Chính phủ chủ trương thúc đẩy phát triển tài sản số, tiền kỹ thuật số
Tại Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 1/3/2025 về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo chức năng, nhiệm vụ được giao đề xuất, trình Chính phủ ngay trong tháng 3 về khung pháp lý quản lý, thúc đẩy phát triển tài sản số, tiền kỹ thuật số lành mạnh và hiệu quả.
Các cơ chế cho sandbox, tài sản số, các công nghệ mới khác cũng đã được đưa vào dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số. Dự thảo Luật đã được Quốc hội thảo luận, cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 8 (tháng 11/2024). Theo dự thảo Luật, tài sản số là tài sản vô hình, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo ra, phát hành, lưu trữ, chuyển giao, xác thực bởi công nghệ số trên môi trường điện tử và được pháp luật bảo hộ như quyền tài sản phù hợp với quy định pháp luật dân sự, sở hữu trí tuệ và pháp luật khác có liên quan. Tài sản mã hóa là một loại tài sản số.
Về nguyên tắc quản lý, dự thảo Luật nhấn mạnh quản lý tài sản số đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa các quy trình quản lý, công nghệ và con người; bảo đảm tính toàn vẹn và xác thực; bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, quản lý rủi ro; bảo đảm tính minh bạch và trách nhiệm giải trình; có thể chuyển giao, tương thích với các hệ thống khác; quản lý theo vòng đời; bảo đảm quyền sở hữu trí tuệ, tuân thủ pháp luật và hỗ trợ phát triển bền vững. Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết loại hình, quản lý tài sản số và các tổ chức cung ứng dịch vụ tài sản số hóa tùy thuộc vào điều kiện thực tiễn; biện pháp bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; phòng chống, ngăn chặn, hạn chế và xử lý các rủi ro liên quan đến tài sản số.
Nhiều chuyên gia kỳ vọng sắp tới sẽ có khung khổ, nền tảng pháp lý để phát triển ngành kinh tế số, tài sản số và tạo động lực để Việt Nam hình thành doanh nghiệp công nghệ tham gia vào quá trình thúc đẩy phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
An Khê