Trưng bày chuyên đề gốm này do Bảo tàng Lịch sử TP.HCM phối hợp cùng một số đơn vị thực hiện, nhằm tôn vinh nghề gốm truyền thống Sài Gòn xưa.
50 hiện vật tiêu biểu được trưng bày, chia thành 4 nhóm chủ đề gồm: tượng thờ Phật giáo như Phật, Bồ Tát, La Hán, Diêm Vương, với tư thế và trang phục tuần thủ nghiêm ngặt quy tắc đồ tượng học Phật giáo; tượng thờ đạo giáo tiêu biểu là bộ Tam Quan Đại Đế; tượng thờ dân gian gồm các pho tượng đặc sắc như Ngọc Hoàng, Phúc Đức Thổ Địa, Quan Thánh Đế Quân, Chúa Tiên Nương Nương... mang dậm phong cách tạo hình dân gian; tượng trang trí kiến trúc bao gồm tượng các nhân vật Đạo giáo và dân gian như Bát Tiên, Ông Nhật - Bà Nguyệt, …cùng các quần thể tiểu tượng thường được gắn trên mái đình, chùa, miếu, hội quán của cả người Việt lẫn người Hoa.
Tượng thờ Đạo giáo
Bên cạnh giá trị mỹ thuật, một số bức tượng còn có giá trị lịch sử với thông tin niên đại chế tác, tên lò gốm và địa điểm sản xuất. Đây chính là nguồn tư liệu quý, giúp cho việc nhận diện và nghiện cứu sâu hơn về dòng gốm Sài Gòn xưa.
Các chi tiết thể hiện được tay nghề của các nghệ nhân gốm Sài Gòn xưa
Ở vùng đất Nam Bộ, nghề gốm được hình thành khá sớm, gắn với quá trình khai hoang lập ấp, tạo nên nhiều dòng gốm nổi tiếng như Sài Gòn, Lái Thiêu, Biên Hòa.
Gốm Sài Gòn xuất hiện từ thế kỷ 18-19, với các sản phẩm đa dạng như đồ gia dụng, vật liệu xây dựng, phù điêu, trang trí kiến trúc và tượng thờ trong đình, chùa, hội quán. Đặc biệt, tượng thờ gốm Sài Gòn với tạo hình độc đáo, thể hiện rõ đời sống tâm linh phong phú của cư dân Sài Gòn nói riêng và Nam Bộ nói chung.
Tượng gốm men nhiều màu đầu thế kỷ 20
Bộ tượng Ngọc Hoàng làm bằng đất nung sơn màu cuối thế kỷ 19
Trưng bày chuyên đề "Tượng gốm Sài Gòn xưa - Nghệ thuật và di sản" diễn ra từ ngày 15/10-1/11/2025 tại Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh.
Vũ Hường/VOV-TP.HCM