Chỉ vài ngày sau khi dự án Rice City Long Châu (phường Bồ Đề, Hà Nội) tổ chức bốc thăm online, nhiều người trúng suất mua đã tìm cách bán hoặc đổi căn hộ. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ diện tích căn hộ nhỏ không phù hợp nhu cầu gia đình.
Giao dịch ngầm xuất hiện ngay sau bốc thăm
Ngay sau lễ bốc thăm online tại dự án Rice City Long Châu (phường Bồ Đề, Hà Nội), trên các nhóm mạng xã hội xuất hiện tình trạng rao bán, nhượng lại và tìm đổi căn hộ. Những người trúng bốc thăm nhanh chóng đăng tin tìm người mua suất hoặc đổi sang căn diện tích phù hợp theo ý muốn cá nhân.
Nhiều gia đình đã lập tức đăng bài chuyển nhượng, đổi căn hộ ngay sau khi trúng bốc thăm.
Theo ghi nhận, nguyên nhân chính là diện tích căn hộ được phân quá nhỏ, dao động từ 32,3 m2. Với các gia đình có 3 - 4 thành viên, không gian này được đánh giá là chật chội, khó sinh hoạt lâu dài. Ông Nguyễn Văn Cường, một khách hàng tại Hà Nội chia sẻ: “Căn 32m2 phù hợp với người độc thân, nhưng với gia đình thì gần như không thể ở lâu. Nhiều người tìm cách đổi căn 45m2 hoặc lớn hơn để tiện sinh hoạt”.
Bên cạnh lý do diện tích, một số trường hợp phải nhượng lại căn hộ do thay đổi công việc hoặc điều kiện cá nhân. “Tôi mới nhận quyết định chuyển công tác, không thể ổn định cuộc sống tại Hà Nội, nên tìm cách sang nhượng suất mua”, anh Nguyễn Tùng - người mua NƠXH cho biết.
Thông thường, giao dịch này diễn ra giữa những người đủ điều kiện mua nhà ở xã hội, chứ không bán lại cho chủ đầu tư vì khó có lợi nhuận. Tâm lý người tiêu dùng cũng góp phần tạo nên thị trường “ngầm” đối với nhà ở xã hội.
Việc tìm đổi căn lớn hơn cũng khá phổ biến. Gia đình có nhiều thành viên hoặc dự định sinh sống lâu dài thường muốn đổi căn rộng hơn để phù hợp nhu cầu dài hạn. Ông Thanh Hải, khách hàng tại dự án chia sẻ: “Chúng tôi may mắn trúng căn 35m2, nhưng thực sự muốn đổi căn 50m2 để ở lâu dài, tránh phải cải tạo hay di chuyển sau này”.
Tình trạng này tạo ra áp lực không nhỏ cho chủ đầu tư trong việc quản lý và phân bổ căn hộ. Nếu không kiểm soát, các giao dịch ngầm có thể phát triển nhanh, ảnh hưởng tới công bằng trong phân phối suất mua nhà ở xã hội.
Nhìn chung, câu chuyện ở Rice City Long Châu phản ánh nhu cầu nhà ở thực tế vẫn lớn, nhưng thiết kế căn hộ và cơ chế quản lý cần điều chỉnh sát với nhu cầu người dân, tránh hệ lụy phát sinh giao dịch không chính thức ngay từ khi dự án chưa hoàn thiện.
Thiết kế căn hộ nhỏ đang “tạo sóng” cho thị trường thứ cấp
Luật Nhà ở năm 2023 quy định rõ người mua nhà ở xã hội chỉ được bán lại sau 5 năm kể từ ngày thanh toán đủ tiền và được cấp giấy chứng nhận. Nếu muốn chuyển nhượng trước thời hạn, họ chỉ được bán cho chủ đầu tư hoặc người đủ điều kiện mua nhà ở xã hội, với giá tối đa bằng hợp đồng ban đầu.
Các hành vi vi phạm sẽ bị xử phạt theo Nghị định 16/2022, mức phạt từ 40 đến 60 triệu đồng đối với việc bán, cho thuê hoặc cho thuê mua không đúng đối tượng. Bộ Xây dựng đang nghiên cứu sửa đổi một số quy định, trong đó tăng mức phạt lên tới 120 triệu đồng, vô hiệu hóa hợp đồng mua bán trái pháp luật và giám sát giao dịch thông qua dữ liệu điện tử.
Tình trạng sang nhượng suất mua để tìm căn phù hợp hơn cho thấy nhu cầu thực vẫn rất lớn. Thiết kế căn hộ nhỏ dẫn tới việc hình thành thị trường thứ cấp ngay từ khi dự án chưa hoàn thiện, tiềm ẩn rủi ro cho cả chủ đầu tư và người mua.
Về góc độ kinh tế, giao dịch ngầm phản ánh nhu cầu phân khúc nhà ở xã hội vượt cung, đặc biệt ở những đô thị lớn như Hà Nội. Nếu cơ chế quản lý chặt chẽ hơn, thị trường có thể giảm rủi ro, đồng thời tối ưu hóa việc phân phối căn hộ cho những gia đình thực sự cần.
Các chuyên gia cũng đánh giá việc quy chuẩn hóa cơ chế bán, nhượng và giám sát giao dịch thông qua nền tảng điện tử là xu hướng tất yếu. Điều này vừa giúp tăng tính minh bạch vừa bảo vệ quyền lợi người mua, hạn chế giao dịch chênh giá hoặc sang tay trái phép.
Ngoài ra, việc điều chỉnh diện tích tối thiểu căn hộ cũng được khuyến nghị. Nếu căn hộ tối thiểu đạt 45 - 50 m2, nhu cầu đổi căn sẽ giảm, từ đó giảm áp lực cho chủ đầu tư và hạn chế phát sinh thị trường ngầm. Thiết kế hợp lý giúp tăng hiệu quả sử dụng, nâng cao giá trị dự án và giảm chi phí quản lý sau này.
Các cơ quan quản lý đang xem xét áp dụng dữ liệu điện tử để giám sát toàn bộ quá trình từ bốc thăm đến ký hợp đồng mua bán, nhằm đảm bảo việc phân phối công bằng và minh bạch. Giải pháp này cũng góp phần giảm rủi ro pháp lý, hạn chế gian lận trong giao dịch.
Nhìn tổng thể, thị trường nhà ở xã hội tại các đô thị lớn đang trong giai đoạn điều chỉnh quan trọng. Cả chủ đầu tư, cơ quan quản lý và người mua đều cần thích ứng với các quy định mới, từ đó đảm bảo nhu cầu thực của người dân được đáp ứng, đồng thời hạn chế những hệ lụy kinh tế - xã hội phát sinh từ giao dịch không chính thức.
Tình trạng nhượng, đổi căn hộ sau bốc thăm tại dự án Rice City Long Châu phản ánh nhu cầu thực về nhà ở xã hội và những lỗ hổng trong cơ chế quản lý hiện tại. Việc nâng diện tích tối thiểu, siết chặt giám sát giao dịch và áp dụng nền tảng điện tử được kỳ vọng sẽ giúp thị trường minh bạch hơn. Đây cũng là bài học kinh tế - xã hội quan trọng trong việc cân bằng nhu cầu người dân với quy định pháp luật và hiệu quả quản lý dự án.
Tiến Anh