Trung Quốc dùng visa K hút nhân tài công nghệ nước ngoài khi Mỹ siết chặt H-1B

2 giờ trướcBài gốc

Visa K là một yếu tố thúc đẩy vị thế của Trung Quốc trong cuộc cạnh tranh địa chính trị với Mỹ, đặc biệt khi chính sách thị thực (visa) mới của Mỹ đang khiến những ứng viên tiềm năng phải tìm kiếm các lựa chọn thay thế.

Trung Quốc không thiếu các kỹ sư lành nghề trong nước. Tuy nhiên, Visa K là một phần trong nỗ lực nhằm thể hiện Trung Quốc luôn chào đón đầu tư và nhân tài nước ngoài, giữa bối cảnh căng thẳng thương mại do thuế quan từ Mỹ ngày càng phủ bóng lên triển vọng kinh tế của nước này.

Trung Quốc đã thực hiện hàng loạt biện pháp để thúc đẩy đầu tư và du lịch nước ngoài, mở cửa thêm nhiều lĩnh vực cho những nhà đầu tư nước ngoài và miễn thị thực cho công dân từ Nhật Bản, Hàn Quốc, hầu hết nước châu Âu cùng nhiều quốc gia khác.

“Thông điệp mang tính biểu tượng rất mạnh mẽ: Trong khi Mỹ dựng thêm rào cản, Trung Quốc lại hạ thấp chúng”, luật sư di trú Matt Mauntel-Medici tại bang Iowa (Mỹ) nhận xét, nhắc tới loại thị thực mới của Trung Quốc có tên visa K.

Trung Quốc dùng visa K nhằm thu hút nhân tài công nghệ nước ngoài khi Mỹ siết chặt H-1B với phí đên 100.000 USD - Ảnh: Reuters

"Thời điểm tuyệt vời"

Visa K hướng tới các cử nhân trẻ tốt nghiệp ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) từ nước ngoài. Loại thị thực này hứa hẹn cho phép nhập cảnh, cư trú và làm việc mà không cần có lời mời làm việc trước. Điều có thể hấp dẫn với những lao động nước ngoài đang tìm kiếm lựa chọn thay thế cơ hội làm việc tại Mỹ.

Đầu tháng 9, chính quyền Trump cho biết sẽ yêu cầu các công ty phải trả 100.000 USD mỗi năm cho mỗi đơn đăng ký mới visa H-1B, vốn được các tập đoàn công nghệ Mỹ sử dụng rộng rãi để tuyển dụng lao động tay nghề cao từ nước ngoài.

"Mỹ chắc chắn đã tự bắn vào chân mình với H-1B và thời điểm triển khai visa K của Trung Quốc là tuyệt vời", Michael Feller, chiến lược gia trưởng tại Geopolitical Strategy, nhận định.

Geopolitical Strategy là công ty tư vấn chuyên về phân tích và hoạch định chiến lược trong lĩnh vực địa chính trị, kinh tế và an ninh quốc tế. Geopolitical Strategy thường cung cấp nghiên cứu, dự báo rủi ro, cũng như tư vấn cho chính phủ, tập đoàn và tổ chức tài chính về tác động của các biến động chính trị, xung đột, chính sách thương mại hoặc thay đổi trong quan hệ quốc tế.

Những quốc gia khác gồm Hàn Quốc, Đức và New Zealand cũng đang nới lỏng các quy tắc thị thực để thu hút lao động có tay nghề cao.

Các chuyên gia về nhập cư cho rằng điểm thu hút chính của visa K là không yêu cầu nhà tuyển dụng bảo lãnh, điều được coi là một trong những trở ngại lớn nhất với những người tìm kiếm visa H-1B.

Visa H-1B yêu cầu sự bảo lãnh của nhà tuyển dụng và phải thông qua hệ thống xổ số, với chỉ 85.000 suất có sẵn hàng năm. Phí 100.000 USD có thể càng làm nản lòng những người nộp đơn đăng ký Visa H-1B lần đầu.

"Visa K là lựa chọn thay thế hấp dẫn với các chuyên gia STEM Ấn Độ đang tìm kiếm loại thị thực linh hoạt và đơn giản hơn", Bikash Kali Das, một sinh viên Ấn Độ tại Đại học Tứ Xuyên (Trung Quốc), cho biết.

Ấn Độ là quốc gia hưởng lợi lớn nhất từ H-1B vào năm ngoái, chiếm 71% số người được cấp visa.

Rào cản ngôn ngữ và những câu hỏi bỏ ngỏ

Dù có nhiều hứa hẹn, visa K vẫn phải đối mặt với các rào cản. Hướng dẫn của chính phủ Trung Quốc chỉ đề cập đến các yêu cầu mơ hồ về "độ tuổi, trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc".

Hiện chưa có thông tin chi tiết về ưu đãi tài chính, chính sách hỗ trợ việc làm, khả năng cấp thường trú nhân hoặc bảo lãnh gia đình. Không giống Mỹ, Trung Quốc thường không cấp quyền công dân cho người nước ngoài, trừ những trường hợp hiếm hoi.

Quốc vụ viện Trung Quốc không trả lời thông tin chi tiết hơn về hậu cần và chiến lược cơ bản của visa K.

Ngôn ngữ là một rào cản khác: Hầu hết hãng công nghệ Trung Quốc dùng tiếng Quan Thoại để vận hành, hạn chế cơ hội cho những người không nói được tiếng Trung.

Các chuyên gia cho biết căng thẳng chính trị giữa Ấn Độ và Trung Quốc cũng có thể là yếu tố khiến Trung Quốc giới hạn số lượng ứng viên Ấn Độ được chấp nhận theo diện visa K.

"Trung Quốc sẽ cần đảm bảo công dân Ấn Độ cảm thấy được chào đón và làm công việc có ý nghĩa mà không cần tiếng Quan Thoại", Michael Feller nói.

Visa K chủ yếu dành cho ai?

Nỗ lực tuyển dụng nhân tài của Trung Quốc vốn từ lâu tập trung vào các nhà khoa học gốc Hoa ở nước ngoài và cộng đồng Hoa kiều. Các nỗ lực gần đây gồm trợ cấp mua nhà và tiền thưởng ký hợp đồng lên tới 5 triệu nhân dân tệ (702.200 USD). Những điều này đã thu hút nhân tài STEM gốc Hoa tại Mỹ quay về nước, đặc biệt trong bối cảnh chính quyền Trump ngày càng tăng cường giám sát các mối quan hệ với Trung Quốc.

"Việc Trung Quốc nhắm tới nhân tài công nghệ Ấn Độ đang gia tăng, nhưng vẫn ở mức vừa phải so với các chương trình đã được đầu tư mạnh tay, bài bản và lâu dài nhằm đưa nhân tài STEM gốc Hoa hồi hương", Bikash Kali Das tiết lộ.

Một sinh viên tốt nghiệp ngành STEM người Trung Quốc gần đây nhận được lời mời làm việc từ hãng công nghệ ở Thung lũng Silicon (Mỹ) cũng tỏ ra hoài nghi về triển vọng của visa K.

"Các nước châu Á như Trung Quốc không phụ thuộc vào nhập cư và các chính quyền địa phương có nhiều cách để thu hút nhân tài trong nước", anh nói, từ chối nêu tên vì lý do riêng tư.

Mỹ có hơn 51 triệu người nhập cư (chiếm 15% dân số), so với chỉ 1 triệu người nước ngoài ở Trung Quốc, ít hơn 1% dân số nước này.

Dù khó có khả năng Trung Quốc thay đổi chính sách nhập cư để mở cửa cho hàng triệu lao động nước ngoài, các nhà phân tích cho rằng visa K vẫn có thể giúp cường quốc châu Á gia tăng lợi thế trong cuộc cạnh tranh địa chính trị với Mỹ.

"Nếu có thể thu hút dù chỉ một phần nhỏ nhân tài công nghệ toàn cầu, Trung Quốc sẽ được tăng cường khả năng cạnh tranh hơn trong công nghệ tiên tiến", Michael Feller nhấn mạnh.

H-1B là loại visa không định cư của Mỹ, được cấp cho người lao động nước ngoài có trình độ chuyên môn cao trong các ngành nghề yêu cầu kiến thức đặc thù, như công nghệ thông tin, kỹ thuật, khoa học, toán học, y học hoặc lĩnh vực chuyên môn khác.

Các gã khổng lồ công nghệ là doanh nghiệp sử dụng visa H-1B nhiều nhất, với hàng chục nghìn nhân viên và gia đình của họ phụ thuộc vào visa này để có tư cách pháp lý. Điều này một phần là do ngành công nghệ phụ thuộc nhiều lập trình viên sinh ra ở châu Á: Ấn Độ chiếm khoảng 70% tổng số visa H-1B, Trung Quốc đứng thứ hai với 12%.

Hiện Amazon chiếm số lượng visa H-1B lớn nhất, tiếp đến là Tata Group (tập đoàn đa ngành của Ấn Độ), Microsoft, Meta Platforms, Apple và Google.

Satya Nadella (Giám đốc điều hành Microsoft, sinh tại Ấn Độ), Sundar Pichai (Giám đốc điều hành Alphabet, sinh ở Ấn Độ) và Elon Musk (Giám đốc điều hành Tesla, sinh tại Nam Phi) là những doanh nhân công nghệ nổi tiếng từng dùng visa H-1B để đến hoặc ở lại Mỹ.

Một số đặc điểm chính của visa H-1B

Đối tượng

Người lao động nước ngoài có ít nhất bằng cử nhân hoặc tương đương trong lĩnh vực chuyên môn.

Được một công ty Mỹ bảo lãnh để làm việc tại Mỹ.

Thời gian

Thường được cấp 3 năm, có thể gia hạn tối đa 6 năm.

Mục đích

Cho phép công ty Mỹ thu hút nhân tài quốc tế mà không tìm được đủ nhân lực trong nước.

Gia đình

Vợ/chồng và con dưới 21 tuổi có thể đi theo với visa H-4, đôi khi có thể xin giấy phép làm việc nếu đủ điều kiện.

Hạn chế

Chỉ làm việc cho công ty bảo lãnh họ.