Trung Quốc: Hội nghị Trung ương 4 và sứ mệnh kinh tế

11 giờ trướcBài gốc

Diễn ra từ ngày 20 - 23/10, Hội nghị toàn thể lần thứ tư được tiến hành trong bối cảnh cảnh nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang đối mặt với nhu cầu trong nước yếu, khủng hoảng bất động sản kéo dài và đòn thuế quan mới lên tới 100% mà Mỹ vừa đe dọa áp dụng - những áp lực mà các nhà quan sát cho rằng chắc chắn sẽ định hình cả các cuộc thảo luận.

Hội nghị toàn thể lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc diễn ra hồi tháng 7/2024. Ảnh: Tân Hoa Xã

Kinh tế là trọng tâm

Hội nghị toàn thể lần thứ tư là một trong 7 kỳ họp thường được tổ chức trong mỗi nhiệm kỳ 5 năm của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc. Hội nghị bao gồm khoảng 200 ủy viên chính thức và 170 ủy viên dự khuyết được chọn từ giới tinh hoa của đảng.

Nếu các kỳ họp trung ương lần thứ tư trước đây thường tập trung thảo luận vấn đề lý luận, hệ tư tưởng và quản trị của đảng, năm nay vấn đề kinh tế sẽ là trọng tâm khi Ban Chấp hành Trung ương sẽ xem xét kế hoạch 5 năm lần thứ 15 của Trung Quốc - chương mới nhất trong kế hoạch quốc gia về các ưu tiên xã hội và phát triển cho phần còn lại của thập kỷ.

Bắc Kinh đã công bố các kế hoạch 5 năm đều đặn từ năm 1953, ngoại trừ giai đoạn gián đoạn từ năm 1963 đến 1965 sau thất bại của Đại Nhảy vọt. Đây luôn là bản đồ định hướng cấp cao nhất của Trung Quốc để chỉ đạo phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn 5 năm với nội dung bao gồm cả các mục tiêu phát triển định lượng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, lẫn các ưu tiên chiến lược như những lĩnh vực hoặc ngành công nghiệp trọng điểm cần được tập trung phát triển.

Bao trùm từ năm 2026 - 2030, Kế hoạch 5 năm mới dự kiến được xây dựng dựa trên đánh giá toàn diện về các xu hướng toàn cầu và đóng vai trò như bản quy hoạch tổng thể cho sự phát triển của Trung Quốc, phù hợp với những biến động của tình hình trong nước và thế giới; đề ra các mục tiêu và giải pháp trọng tâm về tăng trưởng kinh tế, đổi mới công nghệ, đời sống người dân và nhiều lĩnh vực khác với ưu tiên hàng đầu là thúc đẩy phát triển chất lượng cao dựa trên đổi mới sáng tạo.

Khác với thông lệ, việc xem xét các Kế hoạch phát triển 5 năm - vốn thường được tiến hành tại Hội nghị toàn thể lần thứ năm - đã được đẩy lên sớm tại Hội nghị lần thứ tư, sau khi Hội nghị toàn thể lần thứ ba bị trì hoãn 9 tháng. Kế hoạch này, sau khi được thông qua, sẽ được phê chuẩn chính thức tại kỳ họp Lưỡng hội vào tháng 3 năm tới.

Một tuyên bố của Bộ Chính trị sau cuộc họp tháng 7 nhấn mạnh: “Điều cốt yếu là phải duy trì tầm nhìn chiến lược, chủ động thích ứng với những thay đổi, giành thế chủ động trong cạnh tranh quốc tế khốc liệt và đạt được những đột phá lớn trong nhiệm vụ chiến lược thúc đẩy hiện đại hóa kiểu Trung Quốc”.

Tái khẳng định vai trò của “Lực lượng sản xuất mới”

Các nhà phân tích dự đoán kế hoạch 5 năm mới sẽ nhấn mạnh vào “lực lượng sản xuất mới” - khái niệm được Bắc Kinh sử dụng để mô tả tăng trưởng dựa trên tự chủ về công nghệ, thúc đẩy năng suất và tiêu dùng nội địa.

Một trong những động thái cho thấy Chính phủ Trung Quốc đang mở cửa có chọn lọc, như việc tung ra thị thực K mới vào ngày 1/10 để thu hút nhân tài công nghệ trẻ nước ngoài, mở rộng danh sách quốc gia được miễn thị thực lên hơn 75 nước. Trên mặt trận kinh tế, Trung Quốc đã mở cửa hoàn toàn lĩnh vực sản xuất cho các nhà đầu tư nước ngoài vào cuối năm ngoái, đồng thời mở rộng khả năng tiếp cận ngành chăm sóc sức khỏe bằng cách cho phép các bệnh viện hoàn toàn thuộc sở hữu nước ngoài hoạt động tại một số thành phố lớn, bao gồm Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu và Thâm Quyến.

Tuy nhiên, Bắc Kinh cũng được cho là sẽ cân bằng giữa “mở cửa ở cấp độ cao” và “an ninh quốc gia”, nhất là trong bối cảnh Mỹ siết chặt kiểm soát xuất khẩu chip bán dẫn và trí tuệ nhân tạo.

Ông Pan Guangyi thuộc Đại học New South Wales (Australia) nhận định: “Ngôn ngữ của kế hoạch có thể sẽ cân bằng giữa chủ trương mở cửa ở cấp độ cao với việc củng cố chuỗi cung ứng trước các lệnh kiểm soát và thuế quan từ Mỹ”.

Hai cường quốc hiện bất đồng quan điểm trên nhiều mặt trận, bao gồm thương mại và công nghệ, với việc Washington hạn chế quyền tiếp cận của Bắc Kinh đối với các chất bán dẫn tiên tiến và chip trí tuệ nhân tạo. Washington cũng đã áp đặt mức thuế quan khắc nghiệt lên hàng hóa Trung Quốc. Một thỏa thuận đình chiến thương mại được gia hạn nhiều lần đã tạm thời nới lỏng thuế quan, nhưng thời hạn chót là ngày 10/11 đang đến gần.

Đối ngoại và địa chính trị: Từ Washington đến Nam bán cầu

Hội nghị toàn thể lần thứ tư diễn ra chỉ một tuần trước Hội nghị Thượng đỉnh APEC tại Hàn Quốc, nơi Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bày tỏ mong muốn gặp trực tiếp Chủ tịch Tập Cận Bình. Giới phân tích cho rằng thời điểm này giúp Bắc Kinh định hình rõ hơn lộ trình kinh tế trước khi tham dự các cuộc đối thoại quốc tế, đồng thời thể hiện lập trường vững chắc hơn trong đàm phán thương mại.

Ông Pan Guangyi nhận xét: "Giới lãnh đạo Trung Quốc có ý định khóa chặt thông điệp trong nước về quyết tâm tự lực công nghệ và cải cách trước khi hợp tác với Washington".

Ông Pan cho biết thêm rằng Hội nghị toàn thể lần thứ tư cũng là cơ hội để Bắc Kinh thể hiện quyết tâm chống lại "sự kiềm chế" của Mỹ trong khi vẫn thể hiện sự cởi mở để trấn an các đối tác trong khu vực, đặc biệt là Hàn Quốc và Nhật Bản.

Dù thế nào đi nữa, các nhà phân tích đều đồng ý rằng lịch trình này cho phép Bắc Kinh thiết lập chương trình nghị sự trong nước và thể hiện sự đoàn kết của đảng trước khi bước vào cuộc gặp ngoại giao có thể có rủi ro cao - ngay cả khi Trung Quốc vẫn chưa xác nhận sự tham dự của Tập Cận Bình tại hội nghị thượng đỉnh APEC.

Ngoài ra, Tiến sĩ Dylan Loh, giảng viên Đại học Công nghệ Nanyang (Singapore), cho rằng: “Địa chính trị chắc chắn sẽ chiếm vị trí quan trọng trong chương trình nghị sự: từ căng thẳng thương mại với Mỹ cho đến chính sách hướng về Nam bán cầu”.

Trung Quốc hiện coi các nước đang phát triển ở châu Phi, châu Á và Mỹ Latin là trung tâm của chiến lược ngoại giao mới, nhằm mở rộng ảnh hưởng ngoài các đối tác truyền thống.

Thách thức trong nước: Việc làm, nợ và bất bình đẳng

Bên cạnh các yếu tố bên ngoài, các vấn đề trong nước như tăng trưởng chậm, thất nghiệp cao và bất bình đẳng xã hội cũng sẽ là trọng tâm của thảo luận.

Theo ông Pan Guangyi, do bất bình đẳng xã hội gia tăng và tỷ lệ thất nghiệp cao, chính sách việc làm và an sinh sẽ tập trung vào tạo việc làm, hưu trí và khả năng chi trả nhà ở.

Giới quan sát dự đoán Bắc Kinh sẽ thảo luận rủi ro tài chính hệ thống, đặc biệt là nợ của chính quyền địa phương và khủng hoảng bất động sản, vốn đã làm lung lay niềm tin của nhà đầu tư trong những năm gần đây. Số liệu công bố cùng ngày cho thấy nền kinh tế Trung Quốc chỉ tăng trưởng 4,8% trong quý III so với cùng kỳ năm ngoái - mức thấp nhất trong một năm qua, phản ánh áp lực phục hồi vẫn còn lớn.

Hội nghị toàn thể lần thứ tư dự kiến bế mạc vào ngày 23/10, sau đó chính quyền sẽ công bố một văn kiện chi tiết tóm tắt kết quả chính. Kế hoạch phát triển toàn diện này - bao gồm mục tiêu chính trị, kinh tế, xã hội và môi trường - sẽ được trình lên Quốc hội Trung Quốc phê chuẩn vào tháng 3/2026.

Dù còn nhiều thách thức, giới phân tích nhận định rằng Hội nghị toàn thể lần này sẽ định hình lộ trình phát triển của Trung Quốc trong thập kỷ tới, giữa bối cảnh quốc gia này tìm cách cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, ổn định xã hội và an ninh quốc gia.

Quốc Đạt

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/trung-quoc-hoi-nghi-trung-uong-4-va-su-menh-kinh-te-10392351.html