Đây là dự án hợp tác giữa Viện nghiên cứu Viễn thông thuộc Tập đoàn Công nghệ điện tử Trung Quốc (CETC) với Đại học Liên bang Campina Grande và Đại học Liên bang Paráiba. Theo CETC, phòng thí nghiệm chung tạo nên nền tảng vững chắc cho hoạt động trao đổi khoa học - công nghệ quốc tế trong tương lai.
Cơ sở này dự kiến tập trung phát triển công nghệ quan sát thiên văn, thiên văn vô tuyến độ nhạy cao, thông tin liên lạc vũ trụ, thám hiểm vũ trụ, cũng như đào tạo chuyên gia cho hàng loạt lĩnh vực mang tính chiến lược như thiết bị đo đạc, ăng ten, cảm biến, xử lý dữ liệu.
Theo trang Brazil de Fato, phòng thí nghiệm chung cho phép giới nghiên cứu Brazil tham gia các dự án khoa học tiên tiến, nâng cao năng lực, hội nhập mạng lưới nghiên cứu toàn cầu.
Brazil - Trung Quốc có phòng thí nghiệm không gian chung - Ảnh: REUTERS/Stringer
Kính viễn vọng BINGO
Trang Sina cho biết cơ sở mới phục vụ dự án xây dựng kính viễn vọng vô tuyến lớn chuyên nghiên cứu cấu trúc vũ trụ và năng lượng tối, mang tên BINGO của Brazil. Trước đó, hãng Tân Hoa Xã đưa tin kết cấu chính của kính - sản xuất tại Trung Quốc - đã được vận chuyển đến Brazil để lắp ráp, chuẩn bị đi vào hoạt động trong năm sau.
Ngoài hoạt động nghiên cứu, BINGO còn có thể theo dõi vệ tinh, thiên thạch cùng nhiều vật thể nhỏ khác, qua đó đem lại khả năng phát hiện mối đe dọa gần Trái đất. Kính viễn vọng mạnh mẽ thường được sử dụng để nhận thức tình hình không gian. Cơ quan Tình báo quốc phòng Mỹ từng bày tỏ lo ngại chúng sẽ giúp đối thủ dự đoán khi nào vệ tinh quân sự Mỹ bay qua, thậm chí hỗ trợ sử dụng vũ khí chống vệ tinh.
Hợp tác bất chấp áp lực từ Mỹ
Theo hãng Reuters, hợp tác Brazil - Trung Quốc được xúc tiến trong bối cảnh Mỹ đang gây áp lực lớn nhằm hạn chế quan hệ giữa quốc gia châu Á với các nước Mỹ Latinh ở lĩnh vực vũ trụ. Hai dự án xây dựng kính viễn vọng tại Chile và Argentina của Trung Quốc đã bị “đóng băng” kể từ khi Tổng thống Donald Trump quay lại Nhà Trắng, vì lãnh đạo 2 nước không muốn hứng chịu trừng phạt bằng thuế quan.
Mặc dù vậy, Brazil vẫn tiếp tục thúc đẩy hợp tác khoa học cũng như củng cố quan hệ với Trung Quốc, khẳng định vị thế đối tác quan trọng trong các dự án không gian quốc tế của nước này. Mối quan hệ này có thể bị Mỹ xem như thách thức chiến lược nên sẽ tìm mọi cách gây cản trở.
Cạnh tranh ảnh hưởng ở lĩnh vực vũ trụ
Lâu nay Mỹ thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác vũ trụ với Mỹ Latinh thông qua hàng loạt sáng kiến dân sự lẫn quân sự. Đầu tiên phải kể đến Hiệp định Artemis thiết lập bộ nguyên tắc chung cho nỗ lực thăm dò - sử dụng không gian một cách hòa bình và có trách nhiệm, thu hút Argentina, Brazil, Colombia, Ecuador, Peru, Mexico tham gia.
Tiếp theo là nhiều chương trình triển khai vệ tinh để phối hợp giám sát môi trường, biến đổi khí hậu, quản lý tài nguyên nước, đo dữ liệu bức xạ chẳng hạn chương trình LandSat, chương trình CubeSat.
Ngoài ra giữa Mỹ và các quốc gia như Uruguay, Brazil còn ký kết thỏa thuận chia sẻ thông tin nhận thức tình hình không gian (SSA) phục vụ quân sự. Mỹ cũng tìm cách tận dụng cơ sở hạ tầng hiện có trong khu vực, chẳng hạn thỏa thuận sử dụng và kiểm soát Căn cứ phóng vũ trụ Alcântara ở Brazil, đổi lại sẽ tài trợ ngân sách bảo dưỡng khí tài cho lực lượng vũ trang Brazil.
Hai thập kỷ trở lại đây chứng kiến ảnh hưởng Mỹ tại Mỹ Latinh bị thách thức. Trung Quốc không tiếc tiền xây kính viễn vọng, phóng vệ tinh và đào tạo nhân sự chuyên môn trên khắp khu vực. Thời gian tới cạnh tranh ảnh hưởng ở lĩnh vực vũ trụ giữa 2 cường quốc sẽ còn rất khốc liệt.
Cẩm Bình