Trước thềm kỳ thi tuyển sinh đại học quốc gia Cao khảo năm 2025 , Chính phủ Trung Quốc đã phát động một chiến dịch quy mô lớn nhằm thanh tra, xử lý các hành vi gian lận và thông tin sai lệch liên quan đến kỳ thi, trong đó đặc biệt chú trọng tới các hình thức trục lợi dựa trên tuyên bố sai lệch về khả năng “dự đoán đề thi” của trí tuệ nhân tạo (AI).
Nhiều kẻ lừa đảo lợi dụng trí tuệ nhân tạo để trục lợi trong môi trường thi cử, thổi phồng tính năng công nghệ nhằm dẫn dụ học sinh và phụ huynh chi tiền. Ảnh: The Edge
Chiến dịch được triển khai với sự phối hợp của Bộ Giáo dục, Cục Quản lý Không gian mạng và Bộ Công an Trung Quốc, với mục tiêu làm sạch môi trường thông tin và đảm bảo sự công bằng, nghiêm túc cho kỳ thi vốn được coi là “ngưỡng cửa định đoạt tương lai” của hàng triệu thanh thiếu niên Trung Quốc.
Cảnh báo trước làn sóng kinh doanh đề thi giả mạo
Theo thông tin từ Bộ Giáo dục, năm nay có hơn 13,3 triệu thí sinh trên toàn Trung Quốc tham dự Cao khảo, diễn ra từ ngày 7-10/6 này. Đây được xem là kỳ thi định đoạt tương lai của học sinh Trung Quốc, khi điểm số quyết định các em có thể vào đại học nào và theo đuổi ngành học gì.
Trong bối cảnh áp lực cạnh tranh ngày càng lớn, nhiều phụ huynh và học sinh có xu hướng tìm kiếm và đặt niềm tin các chương trình ôn tập được quảng cáo là “sử dụng AI để phân tích và dự đoán đề thi chính thức”.
Hàng triệu học sinh Trung Quốc chuẩn bị bước vào kì thi tuyển sinh đại học quan trọng. Ảnh: SCMP
Lợi dụng tâm lý này, một số đối tượng đã rao bán các bộ đề luyện thi với giá cao, kèm theo tuyên bố gây hiểu nhầm về hiệu quả của AI trong việc “dự đoán gần chính xác nội dung đề thi”. Một số tài khoản mạng xã hội và giáo viên luyện thi mạo danh còn tuyên bố có được “thông tin mật” từ người trong ngành ra đề.
“Có cá nhân và tổ chức sử dụng các mô hình AI lớn như một chiêu trò câu khách, thổi phồng tính năng công nghệ nhằm dẫn dụ học sinh và phụ huynh chi tiền mua các tài liệu ôn thi với giá cao bất hợp lý”, thông cáo báo chí của chính phủ Trung Quốc cho biết.
Mánh lừa đảo lợi dụng “danh tiếng” của AI để trục lợi
Theo điều tra của Đài Truyền hình trung ương CCTV, một số bộ đề “AI dự đoán” được bán với giá 400 nhân dân tệ (khoảng 1 triệu 450 nghìn đồng) – cao gấp 10 lần giá thị trường của các đề luyện thi thông thường.
Một người bán hàng sử dụng biệt danh “Giáo viên Wu” cho biết đã tổng hợp đề thi thật và đề luyện thi từ các trường trọng điểm trong nhiều năm, sau đó nhập dữ liệu vào các nền tảng AI như ChatGPT và DeepSeek để trích lọc các câu hỏi có tần suất xuất hiện cao - quảng bá rằng AI có thể giúp lựa chọn các câu hỏi “gần giống tới 80% đề thi thật”.
“Các em học sinh có thể mua 2 bộ đề thi được AI dự đoán với giá chỉ 599 nhân dân tệ. Đây là một mức giá rất hời cho các đề thi thử có thể trúng tới 80% các câu hỏi so với đề thi thực tế”, tài khoản “Giáo viên Wu” quảng cáo.
Tuy nhiên, khi phóng viên tờ South China Morning Post tiến hành thử nghiệm trên các nền tảng AI phổ biến như DeepSeek, Doubao, Yuanbao, Tongyi Qianwen và Kimi, tất cả đều từ chối đưa ra dự đoán, với lý do đề thi Cao khảo là “bí mật quốc gia”.
Giới chuyên gia: Dự đoán đề không phải là phép màu của AI
Ông Trần Chí Văn, ủy viên Ủy ban Chỉ đạo Kỳ thi Quốc gia, nhấn mạnh trên CCTV rằng, việc “dự đoán đề bằng AI” thực chất chỉ là thủ thuật quảng cáo để lừa đảo. Theo ông, các giáo viên có kinh nghiệm hoàn toàn có thể phân tích xu hướng đề thi dựa trên các đề thi qua các năm.
“Không phải AI hay các giáo viên nổi tiếng dự đoán trúng đề, mà là đề thi Cao khảo có quy luật và cấu trúc nhất định. Việc nhận diện mô hình ra đề không thể đồng nghĩa với khả năng dự đoán chính xác,” ông Trần Chí Văn khẳng định.
Bảo vệ công bằng trong giáo dục
Trong thông cáo chung, các cơ quan chức năng Trung Quốc đã cam kết sẽ mạnh tay xử lý các hành vi vi phạm như: tung tin giả, rò rỉ đề thi, mua bán đáp án mẫu giả, tổ chức gian lận thi cử và lừa đảo trong tuyển sinh. Mục tiêu tối thượng là bảo vệ tính nghiêm minh và công bằng của kỳ thi đại học quốc gia – nền tảng của hệ thống giáo dục Trung Quốc.
Việc lợi dụng “danh tiếng” của AI để trục lợi trong môi trường thi cử không chỉ làm xói mòn đạo đức xã hội, mà còn gây tổn hại nghiêm trọng đến niềm tin của công chúng vào công nghệ và hệ thống giáo dục. Chính quyền Trung Quốc một lần nữa khẳng định, công nghệ phải phục vụ cho sự tiến bộ, chứ không thể trở thành công cụ của lừa đảo.
Hồng Nhung