Trung Quốc mở đợt truy quét búp bê Lafufu để bảo vệ 'biểu tượng văn hóa'

một ngày trướcBài gốc

Từ những chiếc đầu quái vật silicon bị cắt rời đến các bao tải hàng lậu giấu sau quầy hàng, Lafufu - những bản sao nhái của búp bê Labubu nổi tiếng - đang tràn ngập thị trường ngầm tại Thâm Quyến.

Cùng lúc đó, chính quyền Trung Quốc đang ráo riết mở chiến dịch truy quét hàng giả nhằm bảo vệ Labubu - biểu tượng “quyền lực mềm” mới của quốc gia.

HIỆN TƯỢNG TOÀN CẦU

Labubu là một sản phẩm tiêu biểu của công ty đồ chơi Trung Quốc Pop Mart, sở hữu diện mạo đáng yêu pha chút kỳ quái rất được lòng giới trẻ. Thiết kế được lấy cảm hứng từ nhân vật thần thoại Bắc Âu, có khuôn mặt yêu quái tinh nghịch “xấu lạ” với đôi tai thỏ và bộ lông mềm mượt.

Tác giả của nhân vật này là nghệ sĩ gốc Hồng Kông Kasing Lung, người có thời gian lớn lên và sinh sống tại Hà Lan. Ban đầu, Labubu xuất hiện trong các tập truyện tranh dành cho thiếu nhi năm 2015, sau đó được đưa Pop Mart mua bản quyền và sản xuất thành mô hình đồ chơi.

Cho đến thời điểm năm 2024, Labubu nhanh chóng “vụt sáng” thành một trào lưu toàn cầu, đặc biệt sau khi được các ngôi sao nổi tiếng như Rihanna hay Lisa (Blackpink) đăng tải hình ảnh sử dụng búp bê này như một phụ kiện thời trang và sưu tầm.

Thậm chí, Labubu “hot” tới mức, các cửa hàng Pop Mart tại Vương quốc Anh đã phải tạm ngừng bán vì lo ngại xảy ra bạo lực khi khách hàng tranh giành mua sản phẩm.

Có mức giá bán lẻ chỉ dao động từ 99 tới 399 nhân dân tệ tại Trung Quốc (tương đương khoảng 13 - 55 USD), nhưng trên thị trường thứ cấp (re-sale), giá có thể bị đẩy lên gấp nhiều lần.

Đáng chú ý, một cuộc đấu giá được tổ chức mới đây tại Bắc Kinh hôm 10/6 đã thành công thu về 1,08 triệu nhân dân tệ ( tương đương 150.000 USD) cho mô hình Labubu màu xanh bạc hà có kích thước 1,3 mét và được khẳng định là mẫu duy nhất trên thế giới. Khi cộng thêm phí môi giới 15 %, tổng giá trị của sản phẩm lên tới 1,24 triệu nhân dân tệ (~170.000 USD) khiến nó trở thành món đồ chơi đắt nhất từng được bán đấu giá từ trước đến nay.

Sự kiện này được tổ chức tại Yongle International Auction - lần đầu tiên dành riêng cho dòng đồ chơi của Pop Mart - và đã thu hút hơn 1.000 người tham gia qua ứng dụng di động cùng khoảng 200 khách tham dự trực tiếp. Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy sự chuyển mình ngoạn mục của Labubu, từ một hiện tượng “blind box” giá rẻ thành biểu tượng sưu tập có giá trị nghệ thuật và đầu tư cao cấp.

Và chính những giá trị thương mại lẫn tinh thần vượt ngoài mong đợi này đã đưa Labubu trở thành một biểu tượng văn hóa mới được chính phủ Trung Quốc ca ngợi. Tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã gọi Labubu là minh chứng cho sự chuyển mình từ hàng hóa “Made in China” (làm tại Trung Quốc) sang “Created in China” (sáng tạo tại Trung Quốc), đại diện tiêu biểu cho sự kết hợp giữa năng lực sản xuất mạnh mẽ và sức sáng tạo bản địa.

MẶT TRÁI CỦA CƠN SỐT LABUBU

Tuy nhiên, mức độ nổi tiếng của Labubu cũng kéo theo một hệ lụy khó lường, đó là sự bùng nổ của thị trường hàng giả, hàng nhái.

Tại trung tâm thương mại Huaqiangbei - khu vực chuyên kinh doanh thiết bị điện tử giá rẻ ở Thâm Quyến - không khó để tìm thấy các phiên bản nhái của Labubu, được gọi bằng cái tên Lafufu. Các đại lý, thường hoạt động chui trong các tòa nhà văn phòng hoặc hẻm nhỏ, sẵn sàng cung cấp hàng cho khách nếu có “mật khẩu”.

Một cuộc điều tra của phóng viên tờ The Guardian đã ghi nhận các cảnh tượng phổ biến, đó là các túi nilon đựng sản phẩm nhái giấu kỹ phía sau quầy bán máy sấy tóc hay kính râm, nhiều bao tải đựng từng chi tiết của sản phẩm tháo rời đang chờ lắp ráp.

Người bán hàng là những thanh niên xăm trổ, chỉ xuất hiện bất ngờ sau một cuộc điện thoại ngắn, mang theo các móc khóa hình thú lông xù bắt mắt. Mỗi sản phẩm Lafufu được bán với giá 168 nhân dân tệ (khoảng 23 USD).

Không ai biết chính xác nguồn gốc của các sản phẩm giả này. Tuy nhiên, theo tiết lộ của một số lao động thời vụ, mô hình sản xuất Lafufu được tổ chức dưới hình thức "nhà máy tại gia".

Đi sâu hơn vào chuỗi cung ứng ngầm, các phóng viên của The Guardian tìm đến một khu phố nghèo cách Huaqiangbei khoảng 40km. Gặp gỡ bà Lý Dương (tên nhân vật đã được thay đổi) – một phụ nữ 59 tuổi – họ được nghe kể về công việc hàng ngày của bà, đó là cắt rời đầu búp bê quái vật được đúc từ silicon. Bên cạnh chiếc ghế nhựa mà bà Lý thường ngồi là hàng đống chiếc đầu búp bê màu da người. “Vì vừa phải trông cháu mà vẫn muốn làm việc, nên tôi kiếm thêm chút thu nhập bằng cách nhận việc làm tại nhà”, bà chia sẻ.

Nhìn chung, mô hình hoạt động như sau, cứ vài ngày, một người vận chuyển đẩy những chiếc túi đựng hàng trăm chiếc đầu quái vật đúc sẵn đến căn hộ của bà Lý. Những chiếc đầu này được đúc bằng máy, nhưng việc tách chúng ra làm đôi để có thể nhồi bông và lắp ráp thành món đồ chơi hoàn chỉnh lại rất tỉ mỉ. Việc này đòi hỏi phải dùng dao sắc cắt thủ công dọc theo đường cong của đầu món đồ chơi. Và đây chính là công việc của bà Lý và những người hàng xóm - phần lớn là các bà nội trợ lớn tuổi. Họ được trả 0,04 nhân dân tệ cho mỗi thành phẩm, và mỗi ngày họ có thể hoàn thành từ 800 tới 1.000 chiếc để nhận về được tối đa 40 nhân dân tệ/ngày.

Bất ngờ hơn, nhiều người trong số họ không hề biết mình đang gia công cho sản phẩm gì. Khi nghe đến tên "Labubu", một người phụ nữ tỏ ra ngỡ ngàng khi biết mỗi con búp bê có thể được bán với giá hàng trăm nhân dân tệ. Chỉ có một nhân vật duy nhất trong căn hộ nhận ra sản phẩm, đó là cháu gái của bà Lý. Khi thấy bà cầm một con búp bê đã hoàn chỉnh, cô bé liền hét lên: “Labubu!”.

Đối mặt với thực trạng tràn lan hàng giả, hàng nhái cùng với quyết tâm bảo vệ danh tiếng của quốc gia; chính phủ Trung Quốc trong thời gian gần đây đã có những động thái quyết liệt. Vào tháng 4 năm nay, cơ quan hải quan tại Ninh Ba đã thu giữ 200.000 mặt hàng bị nghi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của Labubu. Tháng 6, một đợt truy quét khác đã phát hiện hơn 2.000 sản phẩm giả.

“Labubu không chỉ là một món đồ chơi bán chạy, mà còn là công cụ phục vụ sức mạnh mềm quốc gia. Việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của Labubu đã trở thành lợi ích quốc gia, chứ không chỉ là quyền lợi kinh doanh”, chuyên gia phân tích xu hướng tiêu dùng Trung Quốc Yaling Jiang nhấn mạnh.

Chính quyền Thâm Quyến hiện đang gia tăng kiểm tra các điểm bán hàng tại Huaqiangbei nhằm xử lý hàng giả và hàng kém chất lượng. Tuy nhiên, như thực tế cho thấy, thị trường Lafufu đã dần lẩn sâu vào các ngóc ngách ngầm, nơi các đại lý chỉ xuất hiện khi có khách hàng “biết cách hỏi”.

Mỹ Hân

Nguồn Thương Gia : https://thuonggiaonline.vn/trung-quoc-mo-dot-truy-quet-bup-be-lafufu-de-bao-ve-bieu-tuong-van-hoa-post562068.html