Thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc đã khuyến khích các nhà sản xuất chuyển sản xuất sang các nước châu Á khác. (Nguồn: Nikkei Asia)
Theo đó, chính quyền địa phương Trung Quốc và Ủy ban Cải cách và phát triển quốc gia (NDRC), cơ quan hoạch định kinh tế nhà nước, đã ngừng phê duyệt các khoản đầu tư như vậy kể từ tháng 4/2025.
Đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc trước đây đã bị hạn chế do lo ngại về dòng vốn chảy ra nước ngoài và các lĩnh vực mà nước này coi là nhạy cảm, chẳng hạn như sản xuất vũ khí. Tuy nhiên, động thái hạn chế mới nhất này diễn ra vào thời điểm quan hệ giữa hai nước đang căng thẳng do Tổng thống Donald Trump áp đặt các mức thuế quan mạnh tay để đưa hoạt động sản xuất trở lại nước Mỹ.
Các công ty có vốn đầu tư ra nước ngoài dưới 300 triệu USD được yêu cầu nộp hồ sơ lên chính quyền địa phương và thường không phải xin phê duyệt cấp quốc gia. Tuy nhiên, chính quyền các tỉnh cũng đã ngừng xử lý hồ sơ.
Các nguồn tin cho biết, hiện vẫn chưa rõ các hạn chế đối với đầu tư doanh nghiệp, bao gồm cả đầu tư mới hoặc mua lại, vào Mỹ, sẽ kéo dài bao lâu.
Các công ty có dự án đầu tư ra nước ngoài có giá trị trên 300 triệu USD phải nộp hồ sơ xin phê duyệt từ NDRC, Bộ Thương mại và Cục Quản lý ngoại hối nhà nước Trung Quốc. Hiện NDRC và Bộ Thương mại chưa đưa ra bất cứ bình luận nào.
Bên cạnh đó, theo một chuyên gia tư vấn làm việc với các công ty Trung Quốc để thành lập cơ sở ở nước ngoài cho biết, một số dự án sản xuất đang được triển khai tại Mỹ đã bị tạm dừng.
Hạn chế mới nhất được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 4/2025 công bố áp mức thuế lên tới 145% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, gây ra căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, làm đảo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu.
Thuế suất chung đối với hàng hóa Trung Quốc đã được giảm xuống mức hai chữ số và Trung Quốc đã nới lỏng kiểm soát xuất khẩu đối với nguyên liệu đất hiếm sau các cuộc đàm phán ban đầu. Các quan chức thương mại Trung Quốc và Mỹ đã gặp nhau đầu tuần này trong vòng đàm phán thứ ba tại Stockholm (Thụy Điển). Tại đây, hai bên nhất trí tiếp tục đàm phán về việc gia hạn thỏa thuận tạm ngừng áp đặt thuế quan nhằm đạt được một thỏa thuận thương mại trước thời hạn chót vào ngày 12/8 tới.
Các nhà đầu tư quốc gia tỷ dân đã rút khỏi Mỹ trong những năm gần đây do quan hệ song phương căng thẳng và sự giám sát ngày càng tăng của Washington đối với các công ty Trung Quốc ở cấp bang và liên bang. Theo Rhodium Group, một công ty theo dõi các thương vụ mua lại, dự án đầu tư mới và mở rộng của các công ty Trung Quốc trên toàn cầu, đầu tư mới của Trung Quốc vào Mỹ đạt đỉnh năm 2016 và giảm xuống còn 3,2 tỷ USD vào năm 2024.
Dữ liệu mới nhất từ Bộ Thương mại Trung Quốc cho thấy, đầu tư của Trung Quốc vào Mỹ đạt tổng cộng 6,91 tỷ USD vào năm 2023, giảm 5,2% so với năm trước đó và chiếm 3,9% tổng đầu tư ra nước ngoài.
Theo ông Armand Meyer, nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại nhóm Dịch vụ dữ liệu Trung Quốc của Rhodium Group, mặc dù các hạn chế này thể hiện sự leo thang trong xung đột thương mại giữa hai chính phủ song khó có thể ảnh hưởng đến đầu tư nước ngoài tại Mỹ. Vị chuyên gia cũng đánh giá, "điều này chủ yếu là để gửi đi tín hiệu. Vì đầu tư của Trung Quốc đã chạm mức thấp nhất trong một thập kỷ, nên sẽ không có tác động đáng kể nào đến đầu tư vào Mỹ".
Thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc đã khuyến khích các nhà sản xuất chuyển sản xuất sang các nước châu Á khác. Thế nhưng với chính sách thuế quan toàn diện của Washington đối với hầu hết các đối tác thương mại, các công ty Trung Quốc đang có động lực chuyển dịch về trong nước.
Trước đó, một khảo sát năm 2025 của Hội đồng kinh doanh Mỹ-Trung (USCBC) cho thấy chỉ 48% doanh nghiệp Mỹ có kế hoạch đầu tư vào Trung Quốc trong năm nay, giảm mạnh so với mức 80% có kế hoạch đầu tư vào năm 2024. Bên cạnh đó, khảo sát cũng ghi nhận sự suy giảm liên tục trong mức độ lạc quan về triển vọng tăng trưởng kinh tế của Bắc Kinh, cùng với niềm tin thấp vào khả năng cải thiện quan hệ Mỹ-Trung.
“Tỷ lệ thuế leo thang kể từ ngày 2/4 cùng với các cuộc đàm phán gián đoạn đã làm lung lay niềm tin kinh doanh, phá vỡ kế hoạch đầu tư và khiến quan hệ song phương trở nên xấu đi”, báo cáo của USCBC nêu rõ.
Ngọc Anh