Trung Quốc siết xuất khẩu đất hiếm, châu Âu 'tá hỏa'

2 giờ trướcBài gốc

Bộ Thương mại Trung Quốc (MOFCOM) hiện yêu cầu mỗi lần xuất khẩu đất hiếm hoặc các sản phẩm đã chế biến phải có giấy phép riêng. (Ảnh: AFP)

Một cơ chế kiểm soát phức tạp do Bắc Kinh áp đặt

Bộ Thương mại Trung Quốc (MOFCOM) hiện yêu cầu mỗi lần xuất khẩu đất hiếm hoặc các sản phẩm đã chế biến phải có giấy phép riêng. Yêu cầu này bao gồm các oxit, hợp kim, nam châm vĩnh cửu và một số công nghệ công nghiệp, kể cả với sản phẩm sản xuất bên ngoài Trung Quốc nhưng có tích hợp các linh kiện xuất xứ từ Trung Quốc. Chính phủ Trung Quốc viện dẫn lý do an ninh quốc gia để biện minh cho khuôn khổ này, theo logic tương tự các cơ quan như Bureau of Industry and Security (BIS) hay Office of Foreign Assets Control (OFAC) tại Mỹ.

Vào tháng 11, Trung Quốc đã tạm đình chỉ trong một năm một phần các yêu cầu được áp dụng từ mùa thu, theo thỏa thuận được thương thảo chủ yếu với Mỹ. Tuy nhiên, lệnh đình chỉ này không áp dụng cho các quy định đã được ban hành từ đầu năm và vẫn có hiệu lực. Do đó, các doanh nghiệp châu Âu phải đối mặt với một khung pháp lý tuy tạm dừng một phần nhưng vẫn có vai trò quan trọng đối với nguồn cung của họ.

Sự phụ thuộc kéo dài của các doanh nghiệp châu Âu

Trung Quốc chiếm khoảng bảy phần mười sản lượng đất hiếm toàn cầu và hơn 90% công suất tinh chế, mang lại cho nước này vị thế thống trị đối với các nguyên liệu đầu vào được sử dụng trong xe điện, turbine gió và nhiều ứng dụng quân sự. Các doanh nghiệp châu Âu phải đối mặt với năng lực sản xuất nội địa hạn chế, mặc dù trên lục địa vẫn có một số đơn vị tham gia vào quá trình chế biến hoặc tái chế.

Các quy định do Bộ Thương mại Trung Quốc (MOFCOM) áp đặt buộc các doanh nghiệp phải cung cấp thông tin chi tiết về mục đích sử dụng cuối cùng, khách hàng và chuỗi cung ứng. Đối với các tập đoàn châu Âu, những yêu cầu này tạo ra thách thức lớn về mặt tổ chức, vì chúng đòi hỏi phải công bố các dữ liệu nhạy cảm liên quan đến hoạt động nội bộ và thị trường tiêu thụ của họ.

Vai trò của Đạo luật Nguyên liệu thô quan trọng (CRM Act) và tham vọng của ResourceEU

Liên minh châu Âu đang nỗ lực tăng cường khả năng chống chịu thông qua Đạo luật Nguyên liệu thô quan trọng (CRM Act), nhằm phát triển khai thác, tinh luyện và tái chế các nguyên liệu trên lãnh thổ châu Âu trước năm 2030. Dự án ResourceEU, được giới thiệu như một trung tâm mua sắm và điều phối nguyên liệu quan trọng trong tương lai, nhằm mục đích tập hợp nhu cầu và xây dựng kho dự trữ. Tuy nhiên, phạm vi hoạt động của dự án vẫn hạn chế do thiếu ngân sách riêng và năng lực tập trung.

Cơ cấu quản trị của cơ chế này phụ thuộc nhiều vào các quốc gia thành viên, vốn giữ trách nhiệm đối với các dự án khai thác mỏ và các thỏa thuận thương mại. Kiến trúc thể chế này làm giảm khả năng của Liên minh trong việc thực hiện các cuộc đàm phán quốc tế mang tính cấu trúc để đảm bảo nguồn cung ngoài Trung Quốc.

Hệ quả công nghiệp và áp lực lên thị trường

Việc siết chặt quy định đã gây ra những biến động đáng kể trên thị trường, với giá giao ngay và giá cổ phiếu của các nhà sản xuất Trung Quốc tăng mạnh. Các doanh nghiệp châu Âu buộc phải xem lại chiến lược cung ứng, tăng lượng tồn kho và tích hợp nhiều hơn các rủi ro pháp lý vào hợp đồng của họ. Những điều chỉnh này đòi hỏi nguồn vốn lớn và có thể làm chậm tiến độ một số dự án liên quan đến xe điện hoặc cơ sở hạ tầng năng lượng.

Các chi phí bổ sung liên quan đến các điều khoản quy định, thủ tục hành chính và nghĩa vụ cung cấp thông tin càng làm tăng áp lực lên chuỗi cung ứng hiện tại. Doanh nghiệp cũng phải dự đoán tác động tiềm tàng nếu các kiểm soát của Trung Quốc được phục hồi hoàn toàn sau thời gian tạm hoãn hiện nay.

Một vấn đề có khả năng phát triển ở cấp đa phương

Việc Bruxelles dùng từ “bóc lột” có thể khơi mào cho một cuộc tranh luận rộng hơn về cân bằng trong các thực tiễn thương mại quốc tế. Lập luận này có thể được sử dụng để chuẩn bị cho việc áp dụng Công cụ chống cưỡng bức (ACI) hoặc thúc đẩy thảo luận trong khuôn khổ Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Tuy nhiên, bước đi này phụ thuộc vào sự thống nhất giữa các quốc gia thành viên và khả năng chứng minh tính phân biệt đối xử hoặc không tương xứng của các biện pháp Trung Quốc.

Việc phối hợp quốc tế trở thành một thách thức trọng tâm khi Hoa Kỳ, Nhật Bản hay Hàn Quốc tiếp tục triển khai các chiến lược riêng để bảo đảm nguồn cung ngoài Trung Quốc. Liên minh châu Âu hiện buộc phải xem xét khả năng bảo vệ lợi ích của mình trong bối cảnh cạnh tranh tiếp cận các kim loại chiến lược ngày càng gay gắt.

Nh.Thạch

AFP

Nguồn PetroTimes : https://nangluongquocte.petrotimes.vn/trung-quoc-siet-xuat-khau-dat-hiem-chau-au-ta-hoa-735201.html