Lá chắn UAV FK-3000
Quân đội Trung Quốc vừa đưa vào trang bị tổ hợp phòng không cơ động FK-3000 - loại vũ khí chuyên biệt chống lại các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái. Hình ảnh FK-3000 xuất hiện trong buổi tổng duyệt cho lễ duyệt binh ngày 3/9 tới, lập tức thu hút sự chú ý của giới quan sát quân sự.
Sự ra đời của hệ thống này phản ánh rõ cách Bắc Kinh điều chỉnh tư duy tác chiến dựa trên những kinh nghiệm rút ra từ chiến trường Nga - Ukraine, nơi UAV đã chứng minh vai trò then chốt trong cả tấn công lẫn trinh sát.
Trong nhiều năm qua, Pantsir-S1 của Nga được xem như chuẩn mực về hệ thống đánh chặn UAV tầm ngắn, đã hoạt động hiệu quả ở Syria, Libya và cả tại Ukraine. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng FK-3000 là sản phẩm thế hệ mới, được phát triển trong bối cảnh công nghệ quốc phòng Trung Quốc đang tăng trưởng vượt bậc. Chính vì vậy, không ít dự đoán rằng hệ thống này có thể đạt hiệu quả vượt trội so với Pantsir, nhất là khi nó được thiết kế tối ưu hóa riêng để chống UAV thay vì cấu hình đa nhiệm.
Xe chiến đấu chống máy bay không người lái FK-3000. Ảnh Military Watch
Vũ khí kết hợp: tên lửa - pháo - cảm biến thông minh
FK-3000 được phát triển trên khung gầm xe 3 trục dẫn động toàn phần, cabin bọc giáp, cho khả năng cơ động trên nhiều địa hình. Hệ thống vũ khí của nó gồm hai bệ phóng mang tổng cộng 24 tên lửa phòng không tầm ngắn và một pháo tự động cỡ nòng 30mm.
Nhờ cấu hình này, FK-3000 có thể triển khai chiến thuật phòng thủ hai tầng: tên lửa đánh chặn UAV cỡ lớn và tầm xa, còn pháo 30mm đủ sức hạ gục các UAV giá rẻ như quadcopter ở cự ly gần mà không lãng phí đạn tên lửa đắt tiền.
Điểm nhấn của FK-3000 là hệ thống điều khiển hỏa lực hiện đại, có khả năng bám bắt và tấn công nhiều mục tiêu cùng lúc. Theo nguồn tin công nghiệp quốc phòng Trung Quốc, tầm bắn của pháo đạt 1.200m, trong khi bệ phóng có thể tích hợp nhiều loại tên lửa khác nhau, tùy nhiệm vụ. Nhờ đó, FK-3000 vừa có thể triển khai bảo vệ các đơn vị bộ binh tiền phương, vừa làm nhiệm vụ phòng thủ cho căn cứ không quân, kho tàng hay hạ tầng chiến lược.
Sự phát triển FK-3000 còn song song với quá trình Trung Quốc đưa vào biên chế nhiều hệ thống vũ khí laser mới. Gần đây nhất, nước này công bố tổ hợp OW5-A50 có khả năng hạ UAV cỡ nhỏ bằng chùm tia năng lượng cao. Bắc Kinh tin rằng trong tương lai, công nghệ laser sẽ dần thay thế tên lửa và pháo trong nhiệm vụ chống UAV, nhờ chi phí vận hành rẻ và tốc độ tác chiến gần như tức thời.
Bài học từ Ukraine và tham vọng xuất khẩu
Cuộc xung đột ở Ukraine đã chứng minh UAV có thể làm thay đổi cán cân chiến trường. Ngày 1/6 vừa qua, Quân đội Ukraine sử dụng tập kích bằng UAV quy mô lớn, đánh trúng các căn cứ chiến lược của Nga và phá hủy nhiều máy bay ném bom Tu-95MS và Tu-22M3. Đây là tổn thất nặng nề khiến lực lượng không quân chiến lược Nga có thể mất nhiều năm mới phục hồi. Không chỉ dừng lại ở đó, các UAV của Ukraine còn nhiều lần tập kích thành công máy bay chiến đấu Su-34, MiG-31 khi đang đỗ trên sân bay, cũng như radar, hệ thống phòng không và cơ sở hạ tầng trọng yếu.
Những diễn biến này cho thấy UAV giá rẻ nhưng gây ra thiệt hại hàng tỷ USD cho đối phương. Đó chính là lý do Trung Quốc tăng tốc phát triển các hệ thống chống UAV như FK-3000. Bắc Kinh không chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu phòng thủ của mình, mà còn hướng tới xuất khẩu. Giới quan sát nhận định các quốc gia Trung Đông, châu Phi hay Đông Nam Á sẽ đặc biệt quan tâm tới FK-3000.
Trước đó, Trung Quốc cũng từng hỗ trợ Moskva bằng việc cung cấp hệ thống laser Silent Hunter 3000, giúp Nga tăng cường năng lực chống UAV. Bởi vậy, sự xuất hiện của FK-3000 không chỉ mang ý nghĩa phòng thủ trong nước, mà còn củng cố vị thế Trung Quốc trên thị trường vũ khí toàn cầu, nơi các hệ thống chống UAV đang trở thành mặt hàng “nóng” bậc nhất.
Xe chiến đấu phòng không Pantsir. Ảnh UNITED24
Câu hỏi được đặt ra là liệu FK-3000 có thể vượt qua Pantsir - hệ thống vốn đã được chứng minh qua nhiều chiến trường khốc liệt. Pantsir có ưu điểm ở độ tin cậy và kinh nghiệm thực chiến, trong khi FK-3000 là sản phẩm công nghệ mới, được thiết kế trong bối cảnh UAV đã phát triển mạnh mẽ hơn nhiều so với thời Pantsir ra đời. Nếu hệ thống này chứng minh được hiệu quả như kỳ vọng, Trung Quốc sẽ không chỉ sở hữu một “lá chắn UAV” hiện đại, mà còn có thể cạnh tranh sòng phẳng với những nhà sản xuất vũ khí danh tiếng nhất thế giới.
Trong bối cảnh UAV ngày càng phổ biến và gây thiệt hại nặng nề, từ chiến trường Ukraine đến các cuộc xung đột khu vực, sự ra đời của FK-3000 được xem là bước đi chiến lược, giúp Trung Quốc đi trước một bước trong cuộc đua chống lại “bầy ong sắt” trên bầu trời tương lai.
Lê Hưng (Military Watch)