Ông Trump, người sẽ nhậm chức vào ngày 20/1 tới cho biết ông sẽ áp thuế 10% đối với hàng hóa Trung Quốc để Bắc Kinh hành động nhiều hơn nữa nhằm ngăn chặn tình trạng buôn bán hóa chất do Trung Quốc sản xuất được sử dụng trong loại ma túy gây nghiện cao fentanyl.
Ông đã dọa áp thuế vượt quá 60% đối với hàng hóa Trung Quốc trong khi đang vận động tranh cử.
"Lập trường của Trung Quốc chống lại việc tăng thuế đơn phương là nhất quán" - He Yadong, người phát ngôn của Bộ thương mại, cho biết trong một cuộc họp báo thường kỳ vào ngày 28/11. "Việc áp dụng thuế quan tùy tiện đối với các đối tác thương mại sẽ không giải quyết được vấn đề của riêng nước Mỹ” - người phát ngôn nhấn mạnh.
Ông He nói thêm rằng Hoa Kỳ nên tuân thủ các quy tắc của Tổ chức Thương mại thế giới và hợp tác với Trung Quốc để thúc đẩy quan hệ kinh tế và thương mại ổn định.
Bình luận của Trump đã nổ phát súng mở màn cho những gì các nhà phân tích nhận định là một cuộc chiến thương mại kéo dài bốn năm sắp diễn ra, có khả năng tồi tệ hơn nhiều so với nhiệm kỳ đầu tiên của ông khi áp dụng mức thuế quan 7,5%-25%. Đồng thời các chuyên gia nhận định thương chiến lần này nếu xảy ra sẽ khiến chuỗi cung ứng toàn cầu bị phá hủy.
Howard Lutnick, người được Trump chọn để điều hành Bộ Thương mại và giám sát Văn phòng Đại diện thương mại Hoa Kỳ, đã nói trong một cuộc phỏng vấn podcast vào tháng 10 rằng "Trung Quốc đang tấn công nước Mỹ" bằng fentanyl và gợi ý rằng Trump có thể áp thuế lên tới 200% đối với Trung Quốc.
Các bài xã luận trên phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc tuần này đã cảnh báo rằng các mức thuế mới có thể kéo hai nền kinh tế hàng đầu thế giới vào một cuộc chiến thương mại nhằm áp mức thuế quan phá hoại lẫn nhau.
Trong khi đó, Mexico cảnh báo thuế quan của mà ông Trump tuyên bố sẽ khiến 400.000 việc làm tại Hoa Kỳ mất đi.
Tổng thống Mexico - Claudia Sheinbaum cho biết hôm 27/11 rằng Mexico sẽ trả đũa nếu Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump thực hiện mức thuế quan toàn diện 25% mà ông đề xuất, một động thái mà chính phủ của bà cảnh báo có thể khiến 400.000 việc làm tại Hoa Kỳ mất đi và đẩy giá lên cao đối với người tiêu dùng Mỹ.
Dòng xe chờ thông quan hàng hóa từ Mexico qua Mỹ - Ảnh: Reuters
"Nếu Hoa Kỳ áp thuế, Mexico cũng sẽ tăng thuế" - Sheinbaum phát biểu trong một cuộc họp báo, trong tuyên bố rõ ràng nhất từ trước đến nay rằng nước này đang chuẩn bị các biện pháp thương mại trả đũa có thể xảy ra đối với đối tác thương mại hàng đầu của mình.
Bộ trưởng Kinh tế Mexico - Marcelo Ebrard, phát biểu cùng Sheinbaum, kêu gọi hợp tác và hội nhập khu vực nhiều hơn thay vì một cuộc chiến thuế nhập khẩu trả đũa.
"Đó là một cú đánh vào chân" - Ebrard nói về mức thuế quan được đề xuất của Trump, có vẻ như vi phạm thỏa thuận thương mại USMCA giữa Mexico, Canada và Hoa Kỳ.
Ebrard cảnh báo mức thuế quan sẽ dẫn đến tình trạng mất việc làm hàng loạt ở Hoa Kỳ, tăng trưởng chậm hơn và ảnh hưởng đến các công ty Hoa Kỳ sản xuất tại Mexico bằng cách tăng gấp đôi số thuế mà họ đã trả. "Tác động đến các công ty là rất lớn" - ông nói.
Ebrard nhấn mạnh thêm rằng mức thuế quan được đề xuất sẽ ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng đến các nhà xuất khẩu xuyên biên giới hàng đầu của ngành ô tô, cụ thể là Ford và General Motors.
Ebrard lưu ý rằng 88% xe bán tải bán tại Hoa Kỳ được sản xuất tại Mexico và việc làm của Trump sẽ khiến chúng tăng giá. Những chiếc xe này rất phổ biến ở các vùng nông thôn đã bỏ phiếu cho Trump. “Ước tính của chúng tôi là giá trung bình của những chiếc xe này sẽ tăng 3.000 đô la” - Ebrard cho biết.
Ngành công nghiệp ô tô của Mexico là ngành sản xuất quan trọng nhất của đất nước, chủ yếu xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Ngành này chiếm gần 25% tổng sản lượng xe của khu vực Bắc Mỹ. Các nhà phân tích tại Barclays cho biết họ ước tính mức thuế quan được đề xuất "có thể xóa sổ hiệu quả toàn bộ lợi nhuận" của ba hãng sản xuất ô tô có trụ sở ở Detroit.
Viện Tài chính Quốc tế, một nhóm thương mại của ngành dịch vụ tài chính toàn cầu, đã cảnh báo rằng quan hệ Mexico-Hoa Kỳ sẽ rất khó khăn trong tương lai. "Việc áp dụng thuế quan, cuối cùng dẫn đến chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, và các chính sách khác ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái và giá hàng hóa có thể có những tác động đáng kể đến khu vực", nhóm này cho biết trong một lưu ý.
Anh Duy