Đất hiếm là một loại khoáng sản thiết yếu đối với nhiều sản phẩm, từ ô tô đến chất bán dẫn. Theo Cục Khảo sát Địa chất Mỹ, Trung Quốc chi phối hơn 69% sản lượng khai thác đất hiếm vào năm 2024 và gần một nửa trữ lượng của thế giới.
Trung Quốc đã tận dụng lợi thế về đất hiếm trong các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ và các đối tác thương mại khác. Kể từ cuối năm ngoái, Trung Quốc đã tăng cường các hạn chế đối với xuất khẩu đất hiếm, yêu cầu bằng chứng chứng minh rằng đất hiếm sẽ không được sử dụng cho mục đích quân sự. Trung Quốc bắt đầu cấp giấy phép xuất khẩu sử dụng một lần sau thỏa thuận đình chiến thương mại với Mỹ vào giữa tháng 5.
Trong khi đó, người phát ngôn của hãng sản xuất ô tô Đức Volkswagen cho biết: "Nguồn cung phụ tùng chứa đất hiếm vẫn ổn định và chúng tôi không gặp phải tình trạng thiếu hụt nào. Các nhà cung cấp của chúng tôi đang liên tục làm việc với các nhà thầu phụ để xin được giấy phép xuất khẩu cần thiết".
Tuy nhiên, ECCC cho biết, sau khi số lượng phê duyệt xuất khẩu tăng lên trong tháng 6 và tháng 7, các thành viên đã báo cáo những thách thức ngày càng tăng trong việc xin giấy phép xuất khẩu. Nhóm doanh nghiệp này cũng nhấn mạnh rằng, các giấy phép vẫn không đảm bảo khả năng tiếp cận ổn định với đất hiếm, làm gia tăng sự bất ổn cho các doanh nghiệp.
Theo Liên minh châu Âu (EU), gần một nửa lượng đất hiếm nhập khẩu của EU đến từ Trung Quốc vào năm ngoái, tiếp theo là Nga và Malaysia.
Những hạn chế ngày càng tăng đối với việc tiếp cận đất hiếm là thách thức mới nhất đối với các doanh nghiệp quốc tế đang bị mắc kẹt giữa căng thẳng thương mại liên quan đến Trung Quốc.
Niềm tin của doanh nghiệp nước ngoài vào Trung Quốc đã giảm sút kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, khi các hạn chế do đại dịch làm gián đoạn chuỗi cung ứng và nền kinh tế trong nước vẫn trì trệ do ảnh hưởng bởi sự suy giảm của thị trường bất động sản và tình trạng dư thừa công suất trong các ngành công nghiệp.
Tuần trước, Phòng Thương mại Mỹ tại Thượng Hải cho biết, cuộc khảo sát các thành viên từ tháng 5 đến tháng 6 cho thấy niềm tin của doanh nghiệp trong 5 năm tới đã chạm mức thấp mới. Cuộc khảo sát cũng cho thấy gần một nửa số người tham gia khảo sát đã chuyển hướng đầu tư dự kiến vào Trung Quốc sang các khu vực khác, chủ yếu là Đông Nam Á.
Trước đó, các doanh nghiệp châu Âu và Mỹ đã cảnh báo tình trạng thiếu hụt đất hiếm sẽ xảy ra trong quý III, bên cạnh sự gián đoạn sản xuất vào đầu năm nay.
Mặt khác, các lãnh đạo cấp cao Trung Quốc dự kiến họp vào tháng 10 để bàn về mục tiêu phát triển giai đoạn 2026-2030. Bắc Kinh vẫn duy trì cơ chế lập kế hoạch 5 năm một lần; Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 (khởi động năm 2021) sẽ kết thúc vào cuối năm nay, và Kế hoạch lần thứ 15 sẽ bắt đầu từ năm tới.
Các doanh nghiệp châu Âu sẽ theo dõi sát sao diễn biến này khi Trung Quốc hiện là đối tác thương mại hàng hóa lớn thứ hai của EU, với tổng kim ngạch đạt 732 tỷ euro trong năm 2024.
Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài