Hai bà mẹ đơn thân Chu Đan Vũ và Phi Viễn và các con đã sống cùng nhau từ năm 2022. Ảnh: Ding Gang/The Guardian
Trên các nền tảng mạng xã hội như Xiaohongshu (Rednote), hàng trăm, ngàn bài đăng tìm kiếm “bạn cùng nhà” là những bà mẹ đơn thân xuất hiện ngày càng nhiều. Họ mong muốn tìm kiếm những người có cùng cảnh ngộ để chia sẻ trách nhiệm chăm nuôi, dạy dỗ con cái.
Hiện Trung Quốc ước tính có khoảng 30 triệu bà mẹ đơn thân. Tỷ lệ ly hôn trong 20 năm qua đã tăng gấp bốn lần, và hơn 80% các trường hợp con cái được giao cho mẹ nuôi.
Dù pháp luật có quy định về nghĩa vụ cấp dưỡng, nhiều phụ nữ vẫn phải một mình gánh vác tài chính, đặc biệt tại các thành phố lớn, nơi chi phí sinh hoạt đắt đỏ khiến không ít gia đình rơi vào cảnh nghèo khó.
Theo các học giả, sự bùng nổ của “mạng lưới hỗ trợ không chính thức” trên mạng cho thấy một làn sóng mới trong cách mà phụ nữ đơn thân đối phó với áp lực xã hội và kinh tế.
Họ không chỉ tìm người ở chung nhà, mà còn chia sẻ kinh nghiệm, lời khuyên và cả sự đồng cảm, điều mà ít ai khác có thể thấu hiểu.Câu chuyện của Chu Đan Vũ và Phi Viễn, hai bà mẹ đơn thân ở Nam Kinh, là một minh chứng sống động.
Hai bà mẹ đơn thân gặp nhau năm 2022 khi Chu Đan tìm cộng sự cho dự án giáo dục, cả hai nhanh chóng nhận ra nhiều điểm chung là đều đã ly hôn, đều có con gái và đang vật lộn giữa công việc cùng trách nhiệm làm mẹ.
Cô Chu Đan chia sẻ: “ “Khi đó, hai con gái tôi gặp nhiều khó khăn sau khi ly hôn. Chúng tôi thường xuyên chia sẻ và qua lại giúp đỡ nhau, dần dần tìm thấy nhiều điểm chung và quyết định sống với nhau”.
Từ đó, hai gia đình gộp lại thành một mái nhà và cùng nhau điều hành công việc kinh doanh, chia sẻ chi phí và chăm sóc con cái. Phi Viễn vui vẻ nói: “Tôi tỉ mỉ và thích gọn gàng, nhưng không biết nấu ăn. Ngược lại, Chu Đan nấu ăn rất giỏi. Chúng tôi bổ sung cho nhau hoàn hảo.”
Cuối tuần, cả “gia đình đôi” thường đưa con đi dạo, học bài cùng nhau, và cùng chia sẻ niềm vui nhỏ trong cuộc sống. Phi Viễn nói: “Khi gia đình chúng tôi sum họp, ba đứa trẻ chạy nhảy, cười đùa trong nhà, không khí ngôi nhà bỗng trở nên tràn đầy sức sống”.
Cô Phi Viễn cũng khẳng định: “Nhờ có thời gian ở bên nhau, cả ba đều trở nên cởi mở và tự tin hơn. Giờ đây, chúng được yêu thương gấp đôi và đó là điều quý giá nhất.”
Dù từng đối mặt với tin đồn trên mạng về mối quan hệ “khác thường”, hai người phụ nữ khẳng định họ chỉ đơn giản là cộng sự và bạn đời theo đúng nghĩa tinh thần. Chu Đan cho biết: “Điều quan trọng là con cái chúng tôi hạnh phúc, khỏe mạnh và chúng tôi có thể duy trì công việc ổn định” .
Theo Tiến sĩ Ye Liu từ King’s College London, “các bà mẹ đơn thân ở mọi tầng lớp xã hội đều đối mặt khó khăn tài chính, trong khi hệ thống phúc lợi nhà nước vẫn chưa đáp ứng đủ”.
Chính sự bất ổn kinh tế, cộng với áp lực xã hội và giá sinh hoạt tăng, khiến nhiều phụ nữ phải dựa vào các hình thức hỗ trợ phi chính thức như sống chung hoặc hợp tác nuôi con.
Ở Trung Quốc, các giá trị gia đình truyền thống vẫn bám rễ sâu. Phụ nữ ly hôn, đặc biệt ở nông thôn, thường bị buộc tái hôn hoặc chịu sự kỳ thị từ gia đình. Tuy nhiên, một thế hệ phụ nữ trẻ đang dần phá vỡ khuôn mẫu đó.
Dù xu hướng này chưa được pháp luật công nhận hay bảo vệ, nó cho thấy một sự dịch chuyển trong nhận thức xã hội về mô hình gia đình. Các bà mẹ đơn thân đang tự định nghĩa lại “tổ ấm” của mình với mong muốn đơn giản đó là cần tình thương, sự chia sẻ và tôn trọng lẫn nhau.
Trong một xã hội vẫn còn nặng định kiến, sự lựa chọn của những bà mẹ như Chu Đan và Phi Viễn là minh chứng cho tinh thần kiên cường của phụ nữ Trung Quốc hiện đại. Họ không tìm kiếm “một nửa còn lại”, mà tìm những người đồng hành, để cùng nhau sống, nuôi con và tìm thấy bình yên giữa nhịp sống đầy thử thách.
P.M