Trung tâm hành chính công cấp xã, phường: Khi chính quyền đến gần hơn với dân

4 giờ trướcBài gốc

Người dân đến làm thủ tục tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Yên Bái, tỉnh Lào Cai.

Đô thị trung tâm chuyển mình trong cải cách hành chính công

Sau khi sáp nhập năm phường trung tâm gồm Đồng Tâm, Minh Tân, Yên Ninh, Nguyễn Thạc và Hồng Hà, phường Yên Bái có diện tích gần 17km², dân số hơn 70.000 người, hơn 17.000 hộ - là đơn vị hành chính đông dân nhất thành phố. Bộ máy mới phải vận hành ngay trên nền khối lượng công việc tăng gấp nhiều lần, đặc biệt trong các lĩnh vực đất đai, hộ tịch, chứng thực -những thủ tục liên quan trực tiếp đến đời sống người dân.

Ông Nguyễn Ngọc Hà, Phó Chủ tịch phường, Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Yên Bái, cho biết: “Trước phường nhỏ, dân ít, cán bộ có thể đến từng nhà. Giờ dân đông, người yếu thế nhiều, cán bộ phải đi nhiều hơn, linh hoạt hơn. Có trường hợp người khuyết tật không thể đi lại, chúng tôi phải xuống tận nhà hướng dẫn làm thủ tục.”

Từ ngày 1/7/2025 thời điểm mô hình chính quyền hai cấp vận hành, phường Yên Bái xác định chuyển đổi số và văn hóa phục vụ là hai trụ cột chính. Tại Trung tâm Hành chính công, 11 cán bộ làm việc thường xuyên, tiếp nhận trung bình 180-200 hồ sơ/ngày, trong đó hơn 90% hồ sơ được nộp trực tuyến. Toàn bộ quy trình được vận hành theo nguyên tắc “một cửa-một đầu mối”, tách biệt giữa khâu tiếp nhận và xử lý để tránh tình trạng “xin-cho”.

“Cán bộ phải ký hồ sơ trong ngày; hồ sơ có thời hạn ba ngày thì phải rút ngắn ít nhất 50%. Làm việc nhiều hơn nhưng kết quả rõ ràng hơn, dân không phải chờ,” ông Hà nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Ngọc Hà, Phó Chủ tịch phường, Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Yên Bái, tỉnh Lào Cai.

Sự thay đổi cũng thể hiện rõ trong tác phong, thái độ ứng xử của cán bộ. Chị Vũ Thị Yến, chuyên viên phụ trách lĩnh vực tư pháp, người đã có 18 năm gắn bó với công việc hành chính công, kể: “Có người dân không biết chữ, mình đọc từng câu, ghi giúp từng dòng. Có người nóng ruột, hỏi đi hỏi lại, nhưng khi cán bộ kiên nhẫn, nhẹ nhàng giải thích, họ cảm ơn thật lòng. Làm hành chính công giờ không chỉ đúng, mà phải gần.”

Theo chị Yến, vẫn có những trường hợp “cố tình không hiểu”, thậm chí có thái độ gay gắt, đòi hỏi vượt quy định, hoặc viện dẫn các quyền lợi không còn phù hợp trong bối cảnh cải cách hành chính hiện nay. “Trong những tình huống như vậy, cán bộ vẫn chọn cách mềm mỏng, kiên trì giải thích, không nổi nóng và luôn đặt sự phục vụ nhân dân lên hàng đầu,” chị nói.

Phường Yên Bái là địa bàn có lượng người dân đến làm thủ tục rất lớn, người dân phải bốc số và chờ đến lượt. Điều này đôi khi dẫn đến sự mất kiên nhẫn, nhất là với những người quen được ưu tiên theo nếp cũ. Tuy nhiên, chính thái độ điềm đạm, nhã nhặn của đội ngũ cán bộ đã dần thay đổi nhận thức của người dân về hành chính công.

Khu vực đón tiếp, hướng dẫn người dân đến làm thủ tục tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Yên Bái, tỉnh Lào Cai.

Anh Đặng Viết Toản, người dân đến làm thủ tục tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Yên Bái, nhận xét: “Trước đây làm giấy tờ phải lên huyện, giờ phường giải quyết nhanh, rõ ràng, cán bộ hướng dẫn tận tình. Dân thấy thoải mái hơn hẳn.”

Theo báo cáo tháng 9/2025, phường Yên Bái tiếp nhận 1.167 hồ sơ, trong đó có 1.140 hồ sơ trực tuyến (đạt 98%), không có hồ sơ quá hạn. Tỷ lệ thanh toán điện tử đạt 93%, 100% biên lai điện tử. Phường Yên Bái hiện xếp thứ 12/99 xã, phường toàn tỉnh về chỉ số phục vụ người dân.

Dù vậy, việc vận hành mô hình chính quyền hai cấp trong bối cảnh sáp nhập vẫn còn nhiều thách thức. Địa bàn rộng, dân cư đông, lượng hồ sơ đất đai và hộ tịch tăng nhanh trong khi hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ, một số phần mềm quản lý còn trục trặc. “Nhiều lúc hệ thống mạng bị nghẽn, cán bộ phải nhập lại hồ sơ từ đầu. Có ngày gần 200 người dân đến, áp lực rất lớn,” ông Hà thừa nhận.

Ngoài ra, văn bản hướng dẫn từ cấp trên chưa hoàn toàn thống nhất khiến cán bộ vừa làm vừa dò, vừa hỏi. “Lúc đầu nhiều quy định mới ban hành chồng chéo, phải điện lên sở, hỏi xuống phòng rồi mới dám xử lý,” ông nói thêm.

Tổ hướng dẫn kê khai giải quyết thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Yên Bái, tỉnh Lào Cai.

Một khó khăn nữa là thói quen hành chính của người dân chưa theo kịp chuyển đổi số. “Có người sợ làm trực tuyến, vẫn thích đến tận nơi. Mình phải hướng dẫn từng bước, vừa làm vừa dạy,” chị Yến kể. Nhưng cũng chính từ đó, cán bộ hiểu rằng cải cách hành chính không chỉ nằm trong phần mềm, mà là thay đổi tư duy và cách làm của chính mình.

“Cái khó nhất là con người. Không chỉ người dân phải học, cán bộ cũng phải học – học công nghệ, học cách phục vụ,” ông Hà khẳng định.

Hành chính công đi bộ đến từng bản

Nếu phường Yên Bái là hình mẫu của hành chính đô thị hiện đại, thì xã Yên Bình (tỉnh Lào Cai) lại là minh chứng sinh động cho mô hình chính quyền hai cấp ở vùng núi - nơi mỗi bước tiến của cải cách hành chính đều gắn với nỗ lực vượt núi, vượt đường để đến với dân.

Xã Yên Bình được thành lập trên cơ sở sáp nhập bốn xã: Yên Bình, Tân Hương, Đại Đồng và Thịnh Hưng. Địa bàn rộng, dân cư phân tán, giao thông phức tạp, nhiều vùng có đồng bào dân tộc Cao Lan sinh sống.

Người dân đến làm thủ tục tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Yên Bình, tỉnh Lào Cai.

Bà Phạm Thị Thu Hằng, Phó Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công xã Yên Bình, cho biết: “Sau sáp nhập, khối lượng công việc tăng gấp đôi, nhưng cán bộ không được phép chậm. Mục tiêu của chúng tôi là không để người dân phải đi lại nhiều.”

Từ khi thành lập, Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Yên Bình được đặt tại khu trung tâm, với cơ sở vật chất kế thừa từ huyện cũ. Trung tâm có 10 cán bộ làm việc thường xuyên, trong đó có Giám đốc, Phó Chủ tịch xã và các chuyên viên chuyên trách phụ trách từng lĩnh vực: tư pháp-hộ tịch, đất đai, xây dựng, văn hóa-xã hội… bảo đảm mọi thủ tục được giải quyết nhanh và đúng quy định.

Bà Hằng chia sẻ, Yên Bình có thuận lợi nhờ được thừa hưởng hạ tầng và trang thiết bị từ huyện Yên Bình cũ. Lãnh đạo xã, đặc biệt là Bí thư và Chủ tịch xã, đã chủ động đề xuất giữ lại toàn bộ máy móc, thiết bị để phục vụ công tác tại trung tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân. Đồng thời, Chủ tịch xã trực tiếp phụ trách chuyển đổi số, hằng ngày sau giờ làm việc vẫn tổ chức hướng dẫn cán bộ thao tác trên hệ thống điện tử, xử lý hồ sơ, công khai thông tin và tạo mã QR cho từng thủ tục hành chính.

Nhờ vậy, đội ngũ cán bộ nhanh chóng làm chủ công nghệ. Các buổi tập huấn được tổ chức thường xuyên, giúp cán bộ chủ động, linh hoạt hơn trong công việc. Trụ sở hiện có khu tiếp nhận hồ sơ, khu tra cứu thông tin, phòng chờ và 12 cửa giao dịch phục vụ người dân.

Bà Phạm Thị Thu Hằng, Phó Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công xã Yên Bình, tỉnh Lào Cai.

Chị Phạm Thị Kim Cúc, chuyên viên Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Yên Bình, cho hay: “Người dân đến, chúng tôi hướng dẫn từ khâu lấy số, kê khai, nộp hồ sơ đến thanh toán trực tuyến. Ai chưa quen thì cán bộ trực hỗ trợ từng bước.”

Theo báo cáo tháng 9/2025, chỉ trong ba tháng đầu vận hành mô hình hai cấp, xã Yên Bình đã tiếp nhận hơn 3.200 hồ sơ, tỷ lệ nộp trực tuyến đạt 83%, 100% hồ sơ giải quyết đúng hạn. Phần lớn hồ sơ liên quan đến đất đai, tư pháp, hộ tịch và đăng ký lại kết hôn – những lĩnh vực gắn với quyền lợi sát sườn của người dân nên được ưu tiên xử lý nhanh, có hồ sơ chỉ mất một ngày.

Đến làm thủ tục tại Trung tâm, ông Đinh Quốc Trưởng, người dân ở Thác Bà, nói: “Từ lúc nộp hồ sơ đến khi được thông báo nộp tiền chỉ mất khoảng hai tháng. Cán bộ hướng dẫn kỹ, rõ ràng, gọi điện báo từng bước. Làm thủ tục giờ minh bạch, không phải chạy vạy như trước.”

Còn ông Hầu Đình Nhung, 73 tuổi, ở thôn Khuôn Giỏ, xã Yên Bình, tâm sự: “Trước kia mỗi lần làm giấy tờ phải nhờ con cháu chở ra xã, đi lại vất vả lắm. Giờ có trung tâm hành chính công, tôi đến nộp hồ sơ, được hướng dẫn tận tình, hỏi gì cũng được trả lời ngay. Có người còn được cán bộ kê khai giúp vì già yếu, không biết viết.”

Không dừng lại ở trụ sở trung tâm, Yên Bình còn sáng tạo mô hình “Ngày thứ Bảy cùng dân” – bước mở rộng tự nhiên của tinh thần phục vụ.

Đó là ngày mà lãnh đạo xã, cán bộ công an, tư pháp, địa chính… cùng nhau khoác ba lô, mang theo máy tính, máy in, máy quét di động, men theo triền núi đến từng thôn, bản xa xôi để cùng người dân thực hiện chuyển đổi số và giải quyết thủ tục hành chính ngay tại chỗ.

Với phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà, cầm tay chỉ việc”, các tổ công tác đến từng điểm dân cư, tuyên truyền, hướng dẫn người dân tạo tài khoản, nộp hồ sơ, tra cứu kết quả trên Cổng Dịch vụ công quốc gia, đăng nhập “Nền tảng bình dân học vụ số”, và thực hiện dịch vụ công trực tuyến toàn trình.

Ông Hầu Đình Nhung, 73 tuổi, ở thôn Khuôn Giỏ, xã Yên Bình đến Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Yên Bình làm thủ tục chuyển đổi đất.

Nhà văn hóa thôn, bản - nơi vốn là điểm sinh hoạt cộng đồng được biến thành “trạm hành chính lưu động”, nơi cán bộ xã kê bàn, mở máy, cắm nguồn điện và phục vụ người dân như tại trung tâm hành chính công.

Cùng tham gia còn có tổ công nghệ số cộng đồng, hỗ trợ người dân kê khai, nộp hồ sơ, tra cứu, tiếp nhận và trả kết quả ngay tại chỗ. Nhờ cách làm này, hàng trăm hồ sơ tồn đọng nhiều năm từ khai sinh, khai tử, cấp lại sổ đỏ đến xác nhận hộ tịch đã được giải quyết dứt điểm ngay tại thôn, bản.

“Có người lần đầu được chạm vào bàn phím máy tính, không biết nộp hồ sơ điện tử như thế nào; có gia đình đến khi người mất rồi mới phát hiện chưa có giấy khai tử, hay những đứa trẻ đã học cấp hai mà chưa từng được làm khai sinh. Chỉ khi cán bộ xuống tận nhà, dân mới biết mình còn thiếu gì, cần gì,” bà Hằng nói.

Những buổi “Thứ Bảy cùng dân” như thế đã trở thành thói quen công vụ mới ở Yên Bình. Không còn ranh giới giữa “ngày làm việc” và “ngày nghỉ”, cán bộ xã xác định: “Nơi nào có dân cần, ở đó có chính quyền phục vụ.”

Tuy nhiên, hành trình cải cách ở vùng núi chưa bao giờ dễ dàng. Địa bàn rộng, dân cư rải rác, nhiều nơi sóng Internet yếu, thiết bị cũ kỹ phần lớn đã sử dụng từ năm 2018 khiến công việc nhiều khi bị gián đoạn. “Máy in chạy chậm, phần mềm treo là chuyện thường. Có thôn ở vùng sâu, vùng xa cán bộ phải dậy từ 4 giờ sáng, đi xe máy, lội suối,” một chuyên viên Trung tâm nói.

Một vướng mắc khác là thiếu cán bộ chuyên trách công nghệ thông tin. “Nhiều thủ tục điện tử phức tạp, chúng tôi phải tự học, hỏi nhau. Nếu có người phụ trách kỹ thuật, việc sẽ nhanh hơn nhiều,” bà Hằng bộc bạch.

Sau sáp nhập, một số cán bộ phải chuyển vị trí công tác, có người đi xa, cuộc sống chưa ổn định. “Đây là giai đoạn khó, nhưng ai cũng cố gắng. Cán bộ hành chính giờ phải quen làm việc đa nhiệm,” bà Hằng nói.

Toàn cảnh Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Yên Bái.

Khi chính quyền thực sự ‘phục vụ’ dân

Ba tháng tuy chưa dài, nhưng bộ máy vận hành hành chính công tại nhiều địa phương đã bắt đầu “vào guồng”. Việc cải cách không chỉ nằm ở quy trình hay phần mềm, mà bắt đầu từ con người và thái độ phục vụ.

Ở phường Yên Bái, tinh thần kỷ luật và chuyển đổi số hình thành tác phong hành chính chuyên nghiệp, hiệu quả. Ở xã Yên Bình, tinh thần “Thứ Bảy không nghỉ” khắc họa hình ảnh chính quyền cơ sở gần dân, vì dân.

“Cán bộ hành chính công giờ vừa phải thạo việc, vừa phải có lòng. Mỗi hồ sơ được ký sớm là một người dân bớt vất vả,” ông Nguyễn Ngọc Hà nói.

Nhìn rộng hơn, mô hình chính quyền hai cấp không chỉ là sự sắp xếp lại bộ máy, mà còn là bước chuyển về chất trong quản trị nhà nước.

Ở cấp phường, công việc được chuyên môn hóa, giúp giải quyết nhanh, đúng và minh bạch. Ở cấp xã, chính quyền đi sâu đến từng hộ dân, bảo đảm mọi người dân dù ở trung tâm hay vùng sâu đều được phục vụ bình đẳng.

Khi những nguyên tắc “đi sớm-làm nhanh-phục vụ tận nơi” trở thành nếp làm việc hằng ngày, mô hình chính quyền hai cấp không chỉ vận hành trơn tru, mà còn đang tạo dựng niềm tin mới giữa chính quyền và nhân dân.

NHÓM PHÓNG VIÊN

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/trung-tam-hanh-chinh-cong-cap-xa-phuong-khi-chinh-quyen-den-gan-hon-voi-dan-post918454.html