Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam lo tiêu thụ đồ uống có đường tiếp tục tăng

2 ngày trướcBài gốc

Tỉ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ em tăng gấp hơn 2 lần

Theo số liệu thống kê của Euromonitor, tiêu thụ đồ uống có đường tại Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng. Điều này gây ra những lo ngại lớn về sức khỏe cộng đồng.

Từ năm 2009 đến 2023, lượng tiêu thụ đồ uống có đường đã tăng gấp 4 lần, với tổng lượng tiêu thụ tăng từ 3,44 tỷ lít năm 2013 lên 6,67 tỷ lít năm 2023, gần gấp đôi trong vòng một thập kỷ.

Tính theo bình quân đầu người, mức tiêu thụ đã tăng 350%, từ 18,5 lít/người/năm lên 66,5 lít/người/năm, tương đương khoảng 1,3 lít mỗi người mỗi tuần.

Trong năm 2023, trung bình mỗi người Việt Nam tiêu thụ khoảng 66 lít đồ uống có đường, tương ứng với 18g đường mỗi ngày từ các loại đồ uống này (giả định mỗi lít đồ uống có đường chứa 100g đường).

Nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe do tiêu thụ đường vượt mức.

Lượng đường này chiếm tới 36% mức khuyến nghị tối đa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) dành cho người trưởng thành (dưới 50g đường/người/ngày), cho thấy nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe do tiêu thụ đường vượt mức.

Thực trạng tiêu thụ đồ uống có đường ở trẻ em và thanh thiếu niên cũng đặc biệt đáng báo động.

Theo Điều tra Toàn cầu về Sức khỏe học sinh Việt Nam năm 2019, khảo sát trên 7.796 học sinh từ 13–17 tuổi tại 20 tỉnh, thành phố, 33,96% học sinh uống nước ngọt có gas ít nhất một lần mỗi ngày. Tại các hộ gia đình, tỷ lệ tiêu thụ đồ uống có đường tăng từ 56,2% năm 2010 lên gần 70% vào năm 2016, cho thấy xu hướng tiêu thụ ngày càng phổ biến.

Dự báo của Euromonitor cho thấy, nếu không có biện pháp kiểm soát hiệu quả, tiêu thụ đồ uống có đường tại Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trung bình 6,4% mỗi năm từ 2023 đến 2028, tương đương mức tăng tổng cộng 36,6% trong 5 năm tới, làm gia tăng nguy cơ các bệnh không lây nhiễm như thừa cân, béo phì và đái tháo đường.

Bên cạnh đó, tỉ lệ người mắc bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam đang ngày càng gia tăng, và tình trạng thừa cân – béo phì cũng gia tăng đáng báo động: từ 15,6% năm 2015 lên 19,6% năm 2021.

Đáng lo ngại hơn, tỉ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ em và thanh thiếu niên (5–19 tuổi) đã tăng gấp hơn 2 lần: từ 8,5% năm 2010 lên 19% năm 2020.

Thực tế, một lon 330 ml nước ngọt có ga có thể chứa tới 10 thìa cà phê hoặc 40 gam đường. Những người thường xuyên dùng đồ uống có đường phải đối mặt với mức tăng cao nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim, đột quỵ và ung thư.

Thói quen này cũng có liên quan đến tăng cân và béo phì ở trẻ em và người lớn, là những yếu tố nguy cơ chính gây ra nhiều bệnh, và đặc biệt là không tốt cho sức khỏe cho trẻ em.

Trước thực trạng trên, trao đổi với Người Đưa Tin, TS.Angela Pratt - Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết, WHO khuyến nghị áp thuế đối với đồ uống có đường nhằm làm tăng giá thành, từ đó giảm tiêu dùng. Biện pháp này phát huy hiệu quả đặc biệt trong việc giúp thay đổi thói quen của trẻ em và thanh thiếu niên, những người bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi giá cả.

Theo bà Angela Pratt, trên thế giới, khoảng 110 quốc gia hiện đánh thuế đồ uống có đường. Kinh nghiệm cho thấy đây là giải pháp cùng thắng vừa giúp cải thiện sức khỏe và giảm chi phí y tế, vừa tăng nguồn thu cho ngân sách chính phủ.

"Thuế đối với đồ uống có đường và nâng cao nhận thức của cộng đồng về chế độ ăn uống lành mạnh cùng với các biện pháp khác để giảm các yếu tố nguy cơ như hút thuốc và uống rượu rất phù hợp với mục tiêu giảm gánh nặng của các bệnh không lây nhiễm của Việt Nam", bà Angela Pratt nói.

Đánh thuế đồ uống có đường có gây tổn thất kinh tế?

Quốc hội đang xem xét sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, dự thảo Luật đã đưa nước giải khát có đường theo tiêu chuẩn Việt Nam vào danh mục chịu thuế, dự kiến khoảng 10%. Bộ Tài chính đã trình lộ trình giãn thời gian áp dụng 8% năm 2027 và 10% từ năm 2028.

TS.Angela Pratt - Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam.

Theo Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, hiện là thời điểm phù hợp áp thuế bởi so với các nước trong khu vực và trên thế giới, Việt Nam đang bị chậm hơn.

"Nếu không có hành động can thiệp, xu hướng tiêu thụ đồ uống có đường sẽ còn tiếp tục tăng, kéo theo nhiều hệ lụy tiêu cực đối với trẻ em, thanh thiếu niên, người trưởng thành và toàn xã hội", bà Angela Pratt bày tỏ lo ngại.

Chia sẻ về những lý do cho rằng đánh thuế đồ uống có đường sẽ gây tổn thất kinh tế, bà Angela Pratt cho rằng, bằng chứng từ toàn cầu cho thấy điều này không đúng.

Theo Bộ Y tế, việc triển khai các biện pháp kiểm soát tiêu thụ đồ uống có đường là cấp thiết.

Theo bà, trên thực tế, khi áp thuế người tiêu dùng chuyển sang các loại đồ uống khác ít đường hơn hoặc không đường có lợi hơn cho sức khỏe. Các nhà sản xuất thông minh sẽ linh hoạt cải tiến sản phẩm của họ để phù hợp với nhu cầu mới.

"WHO kêu gọi những nhà hoạch định chính sách cần ra quyết định hành động ngay bây giờ", bà Angela Pratt nói.

Theo đại diện WHO, lần đầu tiên Việt Nam áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường - sản phẩm không có lợi cho sức khỏe nên theo kinh nghiệm quốc tế cần chọn với sản phẩm gây hại nhiều nhất, phổ biến nhất, sản xuất đồng loạt nhất và dễ kiểm soát nhất để thực hiện trước tiên...

Nước giải khát có đường được sản xuất đồng loạt theo dây chuyền, có nhãn mác về biểu thị thành phần dinh dưỡng trong đó có hàm lượng đường, sản lượng được công bố theo quy mô sản xuất/nhập khấu của doanh nghiệp…

"Áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có đường sẽ là tiền đề để tiếp tục, mở rộng hơn trong giai đoạn tiếp theo với nước giải khát dùng chất tạo ngọt, với các sản phẩm là nguyên liệu dùng để pha chế đồ uống có đường như sirô ngô, bột pha trà sữa..", bà Angela Pratt nói.

Còn theo Bộ Y tế, việc triển khai các biện pháp kiểm soát tiêu thụ đồ uống có đường là cấp thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên.

Một trong những giải pháp hiệu quả được đề xuất là áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường, nhằm kìm hãm xu hướng tiêu thụ quá mức và giảm thiểu lượng đường hấp thụ trong dân số.

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) về việc bổ sung nước giải khát có đường vào diện chịu thuế, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, đề xuất áp thuế đối với nước giải khát có đường là bước đi đầu tiên trong tiến trình thực hiện các giải pháp nhằm hạn chế việc sản xuất, tiêu dùng các sản phẩm có nhiều đường trong thực phẩm, đồ uống, góp phần định hướng sản xuất, tiêu dùng.

Đây là một trong các nguyên nhân chính gây thừa cân, béo phì và các bệnh không lây nhiễm liên quan đến chế độ ăn.

"Vì vậy, UBTVQH xin Quốc hội cho giữ như dự thảo Luật. Đồng thời, đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế để có thể cân nhắc khả năng bổ sung các sản phẩm khác có chứa đường vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt", ông Mãi nói.

Hoàng Thị Bích

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/truong-dai-dien-who-tai-viet-nam-lo-tieu-thu-do-uong-co-duong-tiep-tuc-tang-204250531112754883.htm