Trường ĐH nêu bất cập khi lương cơ sở tăng nhưng mức đóng thuế chưa điều chỉnh

15 giờ trướcBài gốc

Khoản 7. Điều 12 trong Luật Giáo dục đại học 2018 có nêu: “Thu hút, sử dụng và đãi ngộ thích hợp để nâng cao chất lượng giảng viên; chú trọng phát triển đội ngũ giảng viên có trình độ tiến sĩ, giáo sư đầu ngành trong cơ sở giáo dục đại học”.

Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, nội dung này chỉ mới dừng ở mức định hướng chứ chưa hoạch định cụ thể dẫn đến nhiều bất cập trong quá trình thực thi.

Còn nhiều bất cập trong việc phát triển đội ngũ giảng viên, giáo sư đầu ngành

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Đức Giang - Trưởng khoa Hóa học, Trường Sư phạm, Trường Đại học Vinh cho biết: Việc phát triển đội ngũ giảng viên có trình độ tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư đầu ngành tại các cơ sở giáo dục đại học trong giai đoạn hiện nay đóng vai trò then chốt để phát triển đồng bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Trên thực tế, đội ngũ này sở hữu kiến thức chuyên sâu, giàu kinh nghiệm nghiên cứu nên sẽ góp phần nâng cao chất lượng bài giảng, phương pháp giảng dạy và khả năng truyền đạt kiến thức, kỹ năng cho sinh viên ở các cơ sở giáo dục đại học.

Chưa kể, đội ngũ giảng viên có trình độ tiến sĩ, giáo sư đầu ngành là lực lượng nòng cốt trong việc thực hiện các dự án nghiên cứu khoa học, tạo ra những công trình nghiên cứu có giá trị, góp phần giải quyết các vấn đề thực tiễn của đất nước. Họ là những người dẫn dắt, truyền cảm hứng cho sinh viên và các nhà nghiên cứu trẻ tham gia vào hoạt động nghiên cứu khoa học.

Đối với trường đại học, việc sở hữu đội ngũ giảng viên trình độ cao sẽ nâng cao uy tín và vị thế của các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam trên bản đồ giáo dục thế giới. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc hợp tác quốc tế, trao đổi học thuật và thu hút sinh viên quốc tế đến học tập tại Việt Nam.

Mặt khác, đội ngũ giảng viên trình độ cao sẽ đào tạo ra những sinh viên có năng lực chuyên môn vững vàng, khả năng nghiên cứu độc lập và tư duy sáng tạo, đáp ứng yêu cầu của xã hội hiện đại. Đây là nguồn nhân lực quan trọng góp phần vào sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

Song, thầy Giang cũng cho rằng, hiện nay việc triển khai hoạt động này còn gặp nhiều vướng mắc khiến kết quả đạt được không như kỳ vọng đã đề ra.

Đầu tiên là thực trạng nhiều cơ sở giáo dục đại học chưa có chiến lược và quy hoạch cụ thể để phát triển đội ngũ giảng viên, giáo sư đầu ngành một cách bài bản, dài hạn. Công tác tuyển dụng, đào tạo và bồi dưỡng giảng viên còn mang tính thời vụ, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển bền vững của giáo dục đại học.

Thứ hai là nguồn kinh phí đầu tư cho việc đào tạo, bồi dưỡng và thu hút giảng viên, giáo sư đầu ngành còn hạn chế. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến việc phát triển đội ngũ giảng viên, giáo sư có trình độ chuyên môn cao, cũng như khả năng duy trì sự hấp dẫn của nghề giáo. Chế độ đãi ngộ hiện tại dành cho đội ngũ này vẫn còn nhiều bất cập, chưa đủ để thu hút những người có năng lực, nhất là những người giỏi từ nước ngoài trở về hoặc các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nghiên cứu và giảng dạy. Các chính sách lương bổng, hỗ trợ tài chính cho các giảng viên, giáo sư đầu ngành vẫn chưa tương xứng với yêu cầu công việc và sự cống hiến của họ.

Thứ ba là môi trường làm việc, điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động giảng dạy cũng như nhiều hoạt động bổ trợ khác chưa đáp ứng được nhu cầu, mong muốn của lực lượng này. Trên thực tế, điều kiện cơ sở của nhiều đơn vị còn thiếu chuyên nghiệp, chưa đảm bảo được trang thiết bị thực hành, thí nghiệm để giảng viên phát huy tối đa năng lực của mình.

Cuối cùng là vấn đề về cơ chế, chính sách thu hút, tuyển dụng giảng viên, giáo sư đầu ngành chưa thật sự hấp dẫn. Hầu hết các chính sách chưa chú trọng đến kinh nghiệm trong thực tiễn và năng lực nghiên cứu khoa học của đội ngũ này. Đồng thời, việc đánh giá năng lực của đội ngũ giảng viên chưa phản ánh đúng thực chất và chưa tạo được động lực cho đội ngũ tri thức trong việc phát triển chuyên môn, nghiệp vụ.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Đức Giang - Trưởng khoa Hóa học, Trường Sư phạm, Trường Đại học Vinh. Ảnh: NVCC

Trong khi đó, theo Tiến sĩ Đỗ Khắc Thanh – Hiệu trưởng Trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ), việc thu hút, phát triển đội ngũ giảng viên có trình độ cao chính là nhiệm vụ cốt lõi của giáo dục đại học. Đây không chỉ là giải pháp để nâng cao chất lượng giảng dạy, mà còn thúc đẩy nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo, hội nhập quốc tế và phát triển nền kinh tế tri thức.

Theo đánh giá của thầy Thanh, khi thực hiện tốt hoạt động này sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo đại học và sau đại học, thúc đẩy nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo. Khi phát triển được đội ngũ giảng viên trình độ cao, tận dụng được tri thức của đội ngũ giáo sư đầu ngành sẽ góp phần tăng cường vị thế và năng lực cạnh tranh của các trường đại học Việt Nam.

Trên thực tế, nếu quốc gia sở hữu và phát triển được đội ngũ này sẽ giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho xã hội, tạo ra thế hệ sinh viên giỏi chuyên môn, có năng lực nghiên cứu và đổi mới sáng tạo.

Các cơ sở giáo dục đại học sẽ dễ dàng tạo ra sự liên kết chặt chẽ giữa học thuật và thực tế sản xuất - kinh doanh, nâng cao khả năng cạnh tranh quốc tế. Đồng thời, đẩy mạnh hội nhập quốc tế, giúp các trường đại học Việt Nam vươn tầm thế giới.

Mặc dù đóng vai trò quan trọng như vậy nhưng hiện nay các chính sách, chế độ dành cho đội ngũ này vẫn còn nhiều bất cập. Theo đánh giá của Hiệu trưởng Trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ), mức lương hiện tại dành cho đội ngũ giảng viên đại học vẫn chưa tương xứng với công sức và trách nhiệm mà họ đảm nhận.

Theo đó, lương của giảng viên đại học công lập được xác định dựa trên hệ số lương Nhà nước, điều này dẫn đến việc mức thu nhập của họ thấp hơn so với các ngành nghề khác yêu cầu trình độ tương đương trong khu vực tư nhân. Sự chênh lệch này không chỉ làm giảm động lực làm việc của giảng viên mà còn khiến họ gặp khó khăn trong việc duy trì cuộc sống và phát triển nghề nghiệp.

Ngoài ra, nhiều giảng viên có thể phải tìm kiếm các nguồn thu nhập bổ sung, như tham gia giảng dạy thêm hoặc tham gia vào các dự án nghiên cứu để cải thiện tình hình tài chính của mình. Điều này có thể dẫn đến việc họ không thể tập trung hoàn toàn vào việc giảng dạy và nghiên cứu, làm ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục.

Bên cạnh đó là phụ cấp trách nhiệm dành cho giảng viên kiêm nhiệm công tác quản lý còn thấp, thường không đủ để phản ánh đúng khối lượng công việc mà họ đảm nhận. Bởi, có nhiều giảng viên không chỉ có nhiệm vụ giảng dạy mà còn tham gia vào các công việc quản lý, tổ chức hoạt động học tập, nghiên cứu và phát triển chương trình đào tạo.

Sự không tương xứng giữa phụ cấp và khối lượng công việc có thể dẫn đến nhiều hệ lụy, như cảm giác không được ghi nhận và động lực làm việc bị giảm sút. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân giảng viên mà còn tác động đến hiệu quả hoạt động của cả cơ sở giáo dục.

“So với các nước trong khu vực như Singapore, Malaysia hay Thái Lan, mức lương và các phúc lợi dành cho giảng viên Việt Nam thường thấp hơn nhiều. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống của họ mà còn có thể tác động đến chất lượng giảng dạy và thu hút nhân tài trong lĩnh vực giáo dục”, thầy Thanh nhấn mạnh.

Đội ngũ giảng viên, giáo sư đầu ngành có vai trò thúc đẩy nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo. Ảnh minh họa: Trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ)

Cần cụ thể hóa các nội dung gì để đảm bảo quyền lợi cho giảng viên?

Đánh giá về các chính sách, chế độ dành cho đội ngũ giảng viên, giáo sư đầu ngành tại Luật Giáo dục đại học hiện nay, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Đức Giang cho hay Luật mới chỉ đưa ra được những nguyên tắc chung về chính sách phát triển đội ngũ tri thức này mà thiếu đi những quy định chi tiết để các đơn vị có thể dễ dàng áp dụng, thực thi trong thực tiễn.

Hiện nay, chính sách tiền lương của đội ngũ giảng viên chưa tương xứng với trình độ chuyên môn, vị thế và công việc đặc thù. Theo quy định, trình độ tối thiểu của chức danh giảng viên giảng dạy trình độ đại học là thạc sĩ, trong khi hệ số lương khởi điểm của giảng viên hạng III chỉ là 2,34 giống như giáo viên phổ thông.

Thứ hai là phụ cấp ưu đãi nghề của giảng viên đại học đang ở mức khá thấp so với mặt bằng chung. Theo Thông tư liên tịch 01/2006/TTLT-BGD&ĐT-BNV-BTC hướng dẫn thực hiện Quyết định số 244/2005/QĐ-TTG ngày 06/10/2005 của Thủ tướng Chính phủ về chế độ phụ cấp ưu đãi đối với nhà giáo đang trực tiếp giảng dạy trong các cơ sở giáo dục công lập, giảng viên đại học: Mức phụ cấp 25% áp dụng đối với nhà giáo đang trực tiếp giảng dạy trong các trường đại học, cao đẳng, các học viện, trường bồi dưỡng của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, tổ chức Đảng, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương và các trường chính trị của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (trừ nhà giáo giảng dạy trong các trường sư phạm, khoa sư phạm và nhà giáo dạy môn khoa học Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh).

Trong khi đó, mức phụ cấp áp dụng đối với nhà giáo đang trực tiếp giảng dạy trong các trường trung học cơ sở, trung học phổ thông, trung tâm giáo dục thường xuyên, trung tâm dạy nghề ở đồng bằng, thành phố, thị xã; trường trung học chuyên nghiệp, trường dạy nghề; các trung tâm bồi dưỡng chính trị của huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh là 30%.

Chính từ bất cập đó, thầy Giang cho rằng Luật Giáo dục đại học cần xây dựng hệ thống lương, phụ cấp phù hợp với trình độ, năng lực và đóng góp của giảng viên, giáo sư đầu ngành. Đặc biệt, nên có chính sách đãi ngộ đặc biệt cho các giáo sư đầu ngành, các nhà khoa học có thành tích xuất sắc và nâng cao mức lương cơ bản của giảng viên, đặc biệt là giảng viên trẻ.

Bên cạnh đó cần xây dựng bộ tiêu chuẩn cụ thể, minh bạch cho từng chức danh giảng viên, giáo sư, chú trọng đến năng lực chuyên môn, kinh nghiệm nghiên cứu khoa học, khả năng giảng dạy và đóng góp của từng trình độ đối với cộng đồng.

Đặc biệt, cần có tiêu chí riêng cho việc bổ nhiệm giáo sư đầu ngành dựa trên uy tín khoa học, thành tích nghiên cứu và khả năng dẫn dắt các nhóm nghiên cứu mạnh. Tích cực đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại cho hoạt động nghiên cứu khoa học, cũng như khuyến khích và hỗ trợ giảng viên tham gia các dự án nghiên cứu khoa học, công bố các công trình nghiên cứu trên các tạp chí quốc tế uy tín, đặc biệt là nghiên cứu phải gắn với chuyển giao công nghệ để giải quyết thực tiễn.

Từ khi lương cơ sở của nhà giáo tăng từ 1.800.000 đồng lên 2.340.000 đồng/tháng, nhiều nhà giáo có mức thu nhập trên 11 triệu đồng và theo quy định sẽ phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Theo quan điểm của thầy Giang, nếu đã tăng lương cho đội ngũ nhà giáo thì cũng cần thay đổi, điều chỉnh lại khung đóng thuế sao cho phù hợp. Bởi, nếu khung đóng thuế thu nhập cá nhân không được điều chỉnh thì phần thu nhập tăng thêm có thể bị giảm trừ đáng kể do thuế. Điều này dẫn đến thu nhập thực tế của nhà giáo không tăng tương ứng với mức lương cơ sở.

"Việc điều chỉnh khung đóng thuế thu nhập cá nhân sẽ giúp đảm bảo rằng việc tăng lương cơ sở thực sự mang lại lợi ích cho nhà giáo, giúp họ cải thiện đời sống, phù hợp với sự thay đổi của mức sống và lạm phát", thầy Giang nêu quan điểm.

Đồng tình với quan điểm trên, Tiến sĩ Đỗ Khắc Thanh cũng cho rằng khung đóng thuế thu nhập cá nhân như quy định hiện nay không chỉ gây khó cho nhà giáo mà còn ảnh hưởng đến nhiều đối tượng cũng là viên chức.

Trên thực tế, quy định người lao động có thu nhập 11 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ cho người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng đã được áp dụng từ năm 2020. Tính đến nay, quy định này đã không còn phù hợp và chưa được điều chỉnh theo tình hình lạm phát.

“Khi giá cả sinh hoạt ngày một tăng, nếu không điều chỉnh mức đóng thuế thu nhập cá nhân thì việc tăng lương cơ sở đối với nhà giáo cũng không góp ích được nhiều. Đặc biệt khi tăng lương và đẩy mức thu nhập đến khung phải nộp thuế còn khiến đội ngũ này thêm áp lực vì khoản phát sinh này”, thầy Thanh cho hay.

Tiến sĩ Đỗ Khắc Thanh – Hiệu trưởng Trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ). Ảnh: website nhà trường

Bên cạnh đó, Hiệu trưởng Trường Đại học Hùng Vương cũng chỉ ra rằng trong Luật Giáo dục đại học chỉ nêu chính sách của Nhà nước về phát triển giáo dục đại học với nội dung: “Thu hút, sử dụng và đãi ngộ thích hợp để nâng cao chất lượng giảng viên; chú trọng phát triển đội ngũ giảng viên có trình độ tiến sĩ, giáo sư đầu ngành trong cơ sở giáo dục đại học” mà chưa có quy định nào được cụ thể hóa.

Trong bối cảnh hiện nay, để phát triển, giữ chân đội ngũ này cống hiến cho giáo dục thì Luật cần cụ thể hóa chính sách tiền lương, phụ cấp và chế độ đãi ngộ,

Cụ thể về chính sách tiền lương nên quy định rõ mức lương tối thiểu theo từng hạng giảng viên, đảm bảo tương xứng với trình độ, vị trí công tác và phù hợp với mặt bằng thu nhập chung của ngành. Đảm bảo giảng viên trẻ có mức thu nhập tương đương với mặt bằng chung đủ lo cho cuộc sống.

Về chính sách phát triển đội ngũ giảng viên cần có chính sách hỗ trợ giảng viên trẻ, giảng viên tài năng, chính sách hỗ trợ tài chính cho nghiên cứu sinh làm tiến sĩ trong nước và nước ngoài. Đồng thời xây dựng cơ chế thu hút giảng viên quốc tế, Việt kiều giảng dạy và nghiên cứu tại Việt Nam.

Ngoài ra, cần xây dựng chính sách thu hút nhân tài, có mức lương cạnh tranh cho giảng viên có trình độ cao. Mở rộng phụ cấp nghiên cứu khoa học, hỗ trợ công bố quốc tế, khuyến khích giảng viên phát triển chuyên môn cũng như tạo điều kiện tốt về cơ sở vật chất và môi trường để đội ngũ này làm việc, phát triển chuyên môn.

ĐÀO HIỀN

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/truong-dh-neu-bat-cap-khi-luong-co-so-tang-nhung-muc-dong-thue-chua-dieu-chinh-post249930.gd