Từ tháng 10-2025 Sở GD&ĐT TP.HCM đã chọn 16 trường để thử nghiệm mô hình giờ ra chơi không điện thoại, kỳ vọng giúp học trò có giờ ra chơi sôi động, gắn kết và lành mạnh hơn.
Gần một tuần qua, tại Trường THPT Võ Trường Toản (phường Tân Thới Hiệp), trước giờ ra chơi 30 phút, Ban giám hiệu, giáo viên và nhân viên đã tất bật chuẩn bị cho các hoạt động trải nghiệm. Từ trò chơi dân gian như ô ăn quan, nhảy dây đến các giải đấu thể thao, trò chơi công nghệ đều được sắp xếp chu đáo.
8 giờ 35 phút, tiếng trống trường trống vang lên, học sinh chạy ùa ra sân trường, nhanh tới các khu trò chơi dân gian như ô ăn quan, banh đũa, cờ vua. Số khác chạy thật nhanh đến khu vực trò chơi handmade để chơi xâu chuỗi làm vòng tay, tô tượng, chỉ cần đến muộn sẽ hết chỗ vì những trò chơi này đang thu hút rất nhiều bạn bè.
Nguyễn Hoàng Phương Nghi được chị Nguyễn Thị Phượng, nhân viên trường hướng dẫn học móc len. “Hoạt động này khá thú vị. Trước đây, giờ chơi, chỉ có mấy môn thể thao nhàm chán nên em lướt facebook cho hết giờ. Hiện nay, có nhiều trò chơi hấp dẫn lại khiến em mong chờ” - Nghi nói.
Hỗ trợ học sinh tham gia các trò chơi, chị Phương bày tỏ: “Tôi như được trở về tuổi thơ qua các trò chơi của các em. Giờ chơi khiến tôi được tiếp thêm năng lượng làm việc”.
Biết học trò thích trò chơi xâu chuỗi, chị Phạm Thị Lệ Thu, Trưởng ban đại diện cha mẹ học sinh trường, chạy lên tận chợ đầu mối để mua sản phẩm. 11 giờ, chị về đến trường với rất nhiều túi hạt đủ màu sắc. “Tôi đặt hàng online nhưng số lượng và mẫu mã chưa đủ nên quyết định tự đi mua để có nhiều sự lựa chọn”.
Là phụ huynh, chị Thu ủng hộ việc trường tổ chức các hoạt động vui chơi để hạn chế sử dụng thiết bị điện tử. “Những hoạt động sáng tạo như làm đồ thủ công, xâu vòng, tô tượng... giúp các em gắn kết, phát huy sự khéo léo và tinh thần tập thể. Tôi bất ngờ vì học sinh tham gia quá đông. Các con hào hứng với các trò chơi dân gian, đồ thủ công” - chị Thu nói.
Ở góc khác, khu karaoke cũng rộn ràng không kém. Nhà trường trang bị màn hình lớn, giám thị đứng cạnh hướng dẫn học trò chọn bài, tiếng hát nối tiếp nhau vang lên. Nhiều thầy cô yêu thích âm nhạc cũng hòa nhịp cùng học sinh làm không khí giờ ra chơi trở nên thú vị hơn.
Không chỉ trường Võ Trường Toản, tại Trường THPT Nguyễn Thái Bình, phường Tân Hòa, cũng thí điểm việc hạn chế sử dụng điện thoại trong giờ ra chơi với nhiều cách làm sáng tạo để thu hút học sinh.
Giờ ra chơi, không gian tĩnh lặng phút chốc được đánh thức bởi tiếng bước chân, tiếng cười đùa. Học sinh ùa ra sân như bầy chim vỡ tổ. Nhóm đánh cầu lông, đá cầu, nhóm đấu cờ vua, cờ tướng làm sân trường nhộn nhịp.
Khoảng sân nhỏ gần khán đài là điểm hẹn quen thuộc của câu lạc bộ âm nhạc. Vừa nghe tiếng chuông, các thành viên đã nhanh tay chuẩn bị loa, micro, nhạc cụ. Khi tiếng hát của Đặng Nguyễn Hữu Lộc vang lên, đám đông học sinh ùa tới, xen lẫn tiếng reo hò, cổ vũ. Thầy Nguyễn Thanh Nhân cũng hòa vào vòng tròn, khiến không khí càng thêm náo nhiệt.
Được khích lệ, Lộc hát say sưa hơn. “Đây là cơ hội để em thể hiện năng khiếu âm nhạc. Được hát cho các bạn là niềm hạnh phúc của em” - nam sinh nói.
Cạnh đó, Nguyễn Thanh Phong cùng nhóm bạn mải mê đá cầu. Cậu nhớ lại, trước đây giờ chơi chỉ lặng lẽ trôi qua bên màn hình điện thoại để lướt mạng xã hội, hay với bạn bè. “Hoạt động này giúp em giải tỏa áp lực sau giờ học. Trường có nhiều hoạt động thú vị, tụi em thấy bị cuốn vào lúc nào không hay” - Phong vui vẻ nói.
Bà Phạm Thị Bình, Hiệu trưởng Trường THPT Võ Trường Toản chia sẻ, trường đã khảo sát sở thích học sinh, lấy ý kiến phụ huynh đến việc huy động nhân sự và nguồn lực để tổ chức giờ chơi thú vị.
Diện tích trường không lớn do đang thực hiện sửa chữa. Vì thế, Ban giám hiệu đã tận dụng mọi không gian để bố trí hoạt động phù hợp. Trò chơi dân gian, handmade được tổ chức ở khu vực có mái che hoặc hành lang. Những em không thích vận động có thể tham gia cờ vua, cờ tướng, hoặc vào thư viện đọc sách, dùng máy tính làm bài, tra cứu tài liệu...
“Sau mấy ngày triển khai, khu vực trò chơi handmade rất đông khách, có hôm “vỡ trận”. Với trò tô tượng, các em được hướng dẫn quy trình làm nên một bức tượng từ việc đổ khuôn nên khá thích thú.
“Bên cạnh đó, các thầy cô còn trực tiếp dẫn các em chơi các trò chơi dân gian. Giờ ra chơi của học sinh nhưng tất cả thành viên ban giám hiệu đều cùng tham gia, để hướng dẫn và cùng chơi” - bà Bình thông tin.
Trường không giữ điện thoại, nhưng yêu cầu học sinh tự quản lý và chỉ sử dụng khi có sự cho phép. Ngoài ra, trường bố trí điện thoại bàn cho học sinh liên lạc khi cần, giúp đảm bảo an toàn mà không ảnh hưởng đến quy định.
“Sau thời gian triển khai nhiều hoạt động trong giờ ra chơi, học sinh thích thú, phụ huynh hưởng ứng nhiệt tình và cùng đồng hành. Mỗi tuần, trường sẽ ngồi lại đánh giá hiệu quả, điều chỉnh nội dung và cách tổ chức” - bà Bình nhấn mạnh.
Bà Đoàn Thị Thu Hoài, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Thái Bình chia sẻ sau thời gian triển khai giờ ra chơi lành mạnh đã tạo nên sự khác biệt. Trước đây, học sinh chỉ chăm chú vào điện thoại, không tương tác, không trò chuyện với nhau. Từ khi áp dụng mô hình mới, sân trường nhộn nhịp, học sinh tích cực tham gia các hoạt động. Các em học tập trung hơn.
Trường cũng tổ chức các hoạt động chuyên đề có sử dụng điện thoại có kiểm soát. Học sinh chỉ được sử dụng điện thoại trong phạm vi nội dung học tập và dưới sự cho phép rõ ràng.
“Việc giáo dục được thực hiện theo hướng tích cực, không áp đặt hình thức phạt hay trừ điểm. Học sinh được nhắc nhở nhẹ nhàng và có thể sử dụng điện thoại nếu phục vụ học tập, với sự giám sát rõ ràng. Nhờ vậy, trường dễ kiểm soát, điều phối việc sử dụng điện thoại đúng mục đích. Chủ trương này được phụ huynh ủng hộ và đồng thuận gần như tuyệt đối, dù ban đầu có một số lo ngại về việc thực hiện có nghiêm túc hay không” - bà Hoài nhấn mạnh.
Tại Trường THCS - THPT Trần Đại Nghĩa, phường Sài Gòn, bà Trần Thị Hồng Thủy, Hiệu trưởng nhà trường cho biết đã điều chỉnh giờ ra chơi tăng thêm 5 phút để có thêm thời gian tổ chức hoạt động. Trường mua thêm nhiều sách truyện phù hợp với sở thích của học sinh và trang bị thêm các loại cờ tướng, cờ vua. Các hoạt động thể thao được tổ chức đa dạng trên sân trường. Trường không yêu cầu học sinh nộp điện thoại mà khuyến khích các em tự rèn luyện tính tự giác trong việc sử dụng thiết bị.
Tại Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên quận 6, phường Bình Tây, bà Đặng Ngọc Thu, Giám đốc trung tâm cho hay ban đầu học viên khá băn khoăn về việc hạn chế sử dụng điện thoại. Tuy nhiên, khi được giải thích và thấy giờ chơi đa dạng hoạt động thú vị, các em hứng thú. Tại trung tâm, mỗi lớp trang bị một chiếc túi để bảo quản điện thoại. Ngoài ra, trung tâm bố trí bộ phận quản sinh, giám sát việc sử dụng điện thoại nếu có xảy ra.
30 phút ra chơi trôi qua nhanh, nhưng với học trò, đó là khoảng thời gian đáng giá. Khi những thói quen nhỏ dần thay đổi, các em học được cách sống chậm lại, trò chuyện nhiều hơn và tận hưởng niềm vui thật sự. Từ một giờ chơi không điện thoại, nhà trường đã mở ra bài học lớn hơn - về sự kết nối, sẻ chia và giá trị của những phút giây thư giãn trong giờ ra chơi.
NGUYỄN QUYÊN
NGUYỆT NHI