Trường quốc tế ngừng hoạt động liên tiếp: cần 'vá' lỗ hổng pháp lý nào?

9 giờ trướcBài gốc

Trường tiểu học - trung học cơ sở - trung học phổ thông quốc tế Mỹ (tại huyện Nhà Bè) bị đình chỉ hoạt động do không đảm bảo điều kiện dạy học, chưa có đủ nguồn lực tài chính, giáo viên và nhân viên. Ảnh: M.Q

Trường tư có thể phá sản như một doanh nghiệp

Thời gian vừa qua, TPHCM đã có ba trường quốc tế thông báo đóng cửa, ngừng hoạt động là Trường quốc tế Sài Gòn Pearl (International School Saigon Pearl tại quận Bình Thạnh), Trường quốc tế Ngôi sao Sài Gòn (Saigon Star International School tại thành phố Thủ Đức), Trường tiểu học - trung học cơ sở - trung học phổ thông quốc tế Mỹ (huyện Nhà Bè). Điều này không chỉ khiến nhiều phụ huynh chật vật để đòi lại số tiền đã đóng học phí, mà còn ảnh hưởng rất lớn đến việc học tập của học sinh.

Là một nhà quản lý giáo dục lâu năm, trao đổi với KTSG Online, ông Nguyễn Văn Ngai, nguyên Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM, cho biết những năm gần đây, việc phát triển nhiều hệ thống trường quốc tế tại Việt Nam, trong đó có TPHCM đã góp phần rất tốt chủ trương xã hội hóa giáo dục, tạo thêm nhiều chỗ học cho con em người dân, nhất là đối với những gia đình có thu nhập cao.

Với chương trình học song ngữ, các trường quốc tế được xem là môi trường giúp học sinh nâng cao năng lực ngoại ngữ, cũng như là bước đệm để du học nước ngoài trong tương lai. Các trường quốc tế có mức thu học phí khá cao.

Hiện nay, một số trường quốc tế và song ngữ huy động phụ huynh đóng học phí một lần cho nhiều năm học (thường được gọi là gói đầu tư giáo dục, bản chất là một kiểu huy động vốn). Khi phụ huynh đồng ý đóng gói đầu tư giáo dục, đổi lại học sinh được hưởng mức học phí ưu đãi cao, thậm chí miễn luôn đóng học phí từng năm hoặc được hoàn trả lại số tiền gốc sau một số năm.

“Trước khoản thu lớn, một số trường quốc tế sử dụng nguồn thu này không chỉ tập trung vào hoạt động của nhà trường như dạy học, trả lương cho giáo viên, đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, mà có thể chi vào các hoạt động đầu tư khác. Tuy nhiên, trong quá trình chi, không may hoạt động không được tốt nên dẫn đến hao hụt vốn và không đủ để có thể trang trải những chi phí khác cho công tác giảng dạy, từ đó dẫn tới việc ngưng hoạt động”, ông Ngai nói.

Ông Ngai cho biết thêm nguyên nhân khiến một trường quốc tế đóng cửa, ngừng hoạt động có thể là do trong quá trình hoạt động vi phạm giấy phép, không tuyển sinh được người học hoặc thu không đủ bù chi.

Điều này ảnh hưởng rất lớn đến người học và phụ huynh. Bởi khi một trường quốc tế ngừng hoạt động hoặc đóng cửa, trên lý thuyết, học sinh có thể quay về trường công nhưng trường quốc tế dạy chương trình nước ngoài như chương trình tú tài quốc tế IB, khác hẳn trường công.

Vì vậy, học sinh sẽ gặp thử thách lớn về ngôn ngữ giảng dạy, sự liên tục và thống nhất của chương trình học, văn hóa trường học, mục tiêu học tập, các kỳ thi và chứng chỉ, bằng cấp kèm theo...

Theo Thạc sĩ Bùi Khánh Nguyên, một chuyên gia có nhiều năm theo dõi lĩnh vực giáo dục quốc tế, các gói đầu tư giáo dục được thể hiện thông qua một hợp đồng dân sự (thỏa thuận) giữa nhà trường và phụ huynh và cũng có thể chuyển nhượng được giữa các phụ huynh.

Tuy nhiên, ông cũng lưu ý là các trường quốc tế tốt nhất, uy tín nhất tại Việt Nam hoàn toàn không có chương trình này bởi để khai sinh và vận hành một ngôi trường tốt, thông thường nhà đầu tư phải có kế hoạch từ trước về vốn thay vì mượn của phụ huynh học sinh. Các công ty vận hành trường quốc tế của Việt Nam thường là công ty vừa và nhỏ.

Trước lo ngại của phụ huynh liệu một trường tư có thể phá sản hay không, ông Nguyên cho biết hiện trong Luật giáo dục lẫn điều lệ trường phổ thông chưa có quy định về trường hợp trường học phá sản. Điều này có thể do trường công lập vẫn chiếm tỷ lệ áp đảo và giữ vai trò trọng yếu trong nền giáo dục quốc gia.

Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động các trường có thể xảy ra rủi ro không lường trước được. Vì vậy, phụ huynh cũng cần phải làm quen với khái niệm phá sản của trường học vì trường tư hoàn toàn có khả năng phá sản như một doanh nghiệp thông thường.

“Khi đầu tư theo những gói đầu tư giáo dục, phụ huynh thường chỉ nhìn thấy viễn cảnh tốt đẹp về việc giảm gánh nặng học phí. Thế nhưng, phụ huynh cần chuẩn bị trước tinh thần cho những tình huống không mong muốn như trường phá sản, mất khả năng thực hiện cam kết, việc học của học sinh bị gián đoạn”, ông Nguyên nhấn mạnh.

Một số trường quốc tế, song ngữ huy động phụ huynh đóng học phí một lần cho nhiều năm học. Ảnh minh họa: AISVN

Cần có cơ chế quản lý đặc biệt với trường quốc tế

Qua ba vụ trường quốc tế đóng cửa, ngừng hoạt động vừa qua, ông Nguyễn Văn Ngai, nguyên Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM, cho rằng trong một chừng mực nào đó, trách nhiệm quản lý của các ngành, các cấp đối với trường quốc tế là chưa được chặt chẽ.

Ông Ngai giải thích, hiện Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố đã có phòng quản lý cơ sở giáo dục ngoài công lập. Tuy nhiên, liệu nguồn nhân lực tại đây có quản lý chặt chẽ tất cả các trường ngoài công lập trên địa bàn thành phố hay không. Ông cho rằng trường nào làm không nghiêm túc, đúng theo đề án mở trường, cơ sở vật chất, điều kiện dạy học, việc thực hiện chương trình không đảm bảo thì cần phải được uốn nắn ngay để tránh xảy ra những trường hợp như một số trường quốc tế thời gian qua.

Về phía cơ quan quản lý, Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM cũng cần họp lại với các đơn vị liên quan để xem xét, rà soát những vấn đề phát sinh, quy định về huy động vốn, đóng học phí dài hạn trong trường học liệu có đảm bảo đúng pháp luật và quyền lợi của học sinh. Từ đó, cơ quan quản lý cần có sự kiểm tra, giám sát liên ngành để cảnh báo, kiểm soát các tình huống xấu xảy ra. Trong trường hợp chưa có quy định pháp luật rõ ràng hoặc quy định chưa phù hợp, các vấn đề phát sinh không thuộc trách nhiệm của thành phố thì các sở, ngành cần phối hợp, tham mưu cho thành phố đề xuất lên cấp Trung ương.

Còn theo ông Bùi Khánh Nguyên, để đảm bảo quyền lợi cho học sinh và phụ huynh, cơ quan quản lý cần phải yêu cầu trường học minh bạch thông tin. Đối với trường tổ chức các gói đầu tư giáo dục (thu học phí trước nhiều năm) thì cần có một cơ chế quản lý đặc biệt. Chẳng hạn như trường phải có báo cáo tài chính hàng năm gửi cho phụ huynh và báo cáo này phải được kiểm toán độc lập để bảo vệ người tham gia, cũng như bảo vệ quyền học tập ổn định của học sinh.

Từ các vụ việc trường quốc tế đóng cửa vừa qua, ông Ngai cho rằng đây cũng là lời cảnh tỉnh cho phụ huynh, nhà đầu tư và cơ quan quản lý. Đặc biệt, đối với phụ huynh có con đang theo học tại trường quốc tế, họ cần cẩn trọng trong việc đóng góp vốn, góp tài sản lớn mà không có tài sản đảm bảo. Trong tường hợp tham gia các gói đầu tư giáo dục, phụ huynh cần tìm hiểu kỹ đối tác, các điều khoản trong hợp đồng và ràng buộc bằng những đảm bảo rõ ràng để tránh thiệt hại khi trường đóng cửa hoặc thay đổi chủ đầu tư.

Minh Thảo

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/truong-quoc-te-ngung-hoat-dong-lien-tiep-can-va-lo-hong-phap-ly-nao/