John Daniel Cain, Trung tướng Không quân về hưu được ông Trump bổ nhiệm là Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân. Ảnh: CNN.
Sự thay đổi nhân sự mạnh mẽ trong Lầu Năm Góc
Người đầu tiên bị đụng tới trong động thái của Tổng thống Donald Trump là Đại tướng Charles Brown, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân. Mặc dù trong quân đội Mỹ chức vụ này chỉ đứng sau Tổng thống, nhưng trong mắt ông Trump, nó chỉ là một quân cờ trên bàn cờ, có thể bị thay bất cứ lúc nào.
Tờ New York Times phân tích rằng việc sa thải tướng Brown phản ánh tuyên bố lâu nay của ông Trump rằng giới lãnh đạo quân đội đang bị cản trở nghiêm trọng bởi các chính sách đa dạng (DEI), đã mất đi tầm nhìn về việc đảm nhiệm các vai trò chiến đấu và không phù hợp với chủ đề "Nước Mỹ trên hết". Ông Brown là một vị tướng Không quân 4 sao, từng là phi công chiến đấu. Tháng 10/2023, ông trở thành Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân người Mỹ gốc châu Phi thứ hai trong lịch sử nước này.
Charles, người vừa bị ông Trump bãi chức Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân. Ảnh: QQnews.
Tiếp đó, ông Trump dường như đã nhấn nút "tua nhanh", và một số tướng lĩnh cấp cao lần lượt xuất hiện trong danh sách sa thải. Hành động lần này của ông không chỉ là ra lệnh trục xuất những vị tướng cấp cao dạn dày kinh nghiệm mà còn loại bỏ các quan chức dân sự có quan hệ mật thiết với cựu Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin trong thời gian ông lãnh đạo Lầu Năm Góc. Có vẻ như ông Trump quyết tâm hất cẳng những người bị coi là "chính trị hóa".
Không chịu thua kém, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth ngay lập tức tuyên bố rằng quân đội Mỹ cần một đội ngũ lãnh đạo mới để đảm bảo họ có thể tập trung vào các nhiệm vụ cốt lõi của mình là: răn đe, chiến đấu và giành chiến thắng trong các cuộc chiến.
Ông Hegseth nói thêm rằng việc sắp xếp lại năm vị trí quân sự hàng đầu tại Lầu Năm Góc sẽ là bước đầu tiên trong cuộc cải cách này. Đồng thời, ông tuyên bố cách chức một số quan chức quân sự cấp cao, bao gồm Bộ trưởng Tác chiến (Tham mưu trưởng) Hải quân, nữ Đô đốc Lisa Franchetti (sinh năm 1964) và Phó Tham mưu trưởng Không quân, Tướng Jim Slife (sinh năm 1967).
Đô đốc Lisa Franchetti, người vừa bị bãi chức Bộ trưởng Tác chiến (Tham mưu trưởng) Hải quân. Ảnh: Sohu.
Làn sóng này không chỉ nhằm thay thế nhân sự mà còn đẩy Lầu Năm Góc vào một kỷ nguyên mới. Sự thay đổi về mặt nhân sự này được coi là chìa khóa cho tương lai, và những thay đổi khác, chẳng hạn như cắt giảm 5.400 nhân viên dân sự và cắt giảm 50 tỷ USD trong các khoản ngân sách. Rõ ràng ông Trump hy vọng có thể sử dụng mô hình "máy giặt mạnh" này để loại bỏ tất cả những bộ đồ cũ và mở đường cho chính phủ mới mà ông đang hình thành.
Có lẽ điều đáng ngạc nhiên nhất là ông Trump đã đề cử một Trung tướng Không quân đã nghỉ hưu có địa vị tương đối thấp, John Daniel Cain, để lấp vào vị trí mà Đại tướng Brown để lại. Ông Caine, sinh 1965, vốn là cựu phi công lái máy bay chiến đấu F-16, được thăng hàm trung tướng vào năm 2021 và chức vụ gần đây nhất của ông là Phó Giám đốc phụ trách các vấn đề quân sự của CIA từ 2021-2024. Nhưng điều đáng ngạc nhiên là kể từ năm 1949, mọi Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân đều là Đại tướng hoặc đô đốc, trong khi ông Cain vẫn chưa đạt đến cấp bậc này.
Đại tướng Jim Slife, người bị ông Trump bãi chức Phó Tham mưu trưởng Không quân. Ảnh: Wiki.
Tại sao ông Trump lại chọn ông Caine? Có lẽ người ta có thể thấy được điều này qua lời khen ngợi mà ông dành cho ông Caine. Ngay từ Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ năm 2019, ông Trump đã nói rằng khi ông kiểm tra quân đội đồn trú tại Iraq, ông Caine đã nói với ông rằng nếu quân đội Mỹ có thể sử dụng nhiều vũ lực hơn, nhiệm vụ của họ có thể "hoàn thành" trong vòng một tuần. Tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ năm 2024, Trump một lần nữa nhắc đến ông Caine và còn nói rằng ông này đẹp trai hơn bất kỳ diễn viên điện ảnh nào.
Sau khi thông báo bổ nhiệm ông Caine, ông Trump viết trên nền tảng mạng xã hội "Truth Social" rằng Caine là “một phi công tài giỏi, chuyên gia an ninh quốc gia, một doanh nhân thành đạt và là một chiến binh có phẩm chất cao và kinh nghiệm thực hiện các nhiệm vụ đặc biệt".
Động thái cải thiện quan hệ quân sự Mỹ-Trung?
Trang tin Trung Quốc QQnews phân tích cho rằng đằng sau sự thay đổi nhân sự quân đội cứng rắn của ông Trump có thể có những cân nhắc chiến lược sâu xa hơn.
Trong thời gian qua, cơ chế liên lạc giữa Trung Quốc và Mỹ không thực sự rõ ràng, dẫn đến nhiều trở ngại trong trao đổi giữa hai nước và hai quân đội. Ông Trump có thể có ý định thiết lập lại các kênh liên lạc với quân đội Trung Quốc thông qua việc tổ chức lại này, qua đó cải thiện sự tin tưởng lẫn nhau và phối hợp giữa quân đội hai nước. Tất nhiên, đây chỉ là suy đoán và chúng ta vẫn cần phải quan sát tình hình thực tế.
Trước đây quân đội Mỹ - Trung đã từng duy trì các cuộc điện đàm cấp chỉ huy chiến trường để tránh các tình huống hiểu lầm. Ảnh: QQnews.
Đáng chú ý, tại cuộc họp báo ngày 27/2, khi trả lời câu hỏi của một phóng viên hỏi rằng sau khi ông Trump thay đổi một loạt nhân sự quân đội, Trung Quốc kỳ vọng gì vào giai đoạn tiếp theo của quan hệ quân sự giữa Trung Quốc và Mỹ?
Đại tá Ngô Khiêm, Cục trưởng Thông tin báo chí Bộ Quốc phòng Trung Quốc trả lời: “…Về quan hệ quân sự giữa Trung Quốc và Mỹ, hai bên vẫn duy trì liên lạc hiệu quả thông qua các kênh ngoại giao quân sự. Đối với giai đoạn tiếp theo của hoạt động giao lưu quân sự giữa hai bên, bước đầu đã lập một số kế hoạch và sắp xếp, chúng tôi sẽ công bố thông tin kịp thời".
"Học hỏi từ lịch sử và hướng tới tương lai. Chúng tôi hy vọng Mỹ và Trung Quốc sẽ tiến về phía nhau và gặp ở giữa. Dưới sự chỉ đạo của sự đồng thuận mà hai nguyên thủ quốc gia đã đạt được và theo các nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, chung sống hòa bình và hợp tác cùng có lợi, tăng cường trao đổi và đối thoại, xử lý thỏa đáng các mâu thuẫn và khác biệt, thực hiện hợp tác thực dụng, thúc đẩy quan hệ giữa quân đội hai nước khởi đầu tốt đẹp và không ngừng tiến về phía trước”, ông nói thêm.
Thu Thủy