TS Nguyễn Ngọc Chu: Ngập lũ miền Trung còn là hệ quả của những tác động do con người

2 giờ trướcBài gốc

Liên quan đến tình hình mưa lũ gây ngập nghiêm trọng ở miền Trung, TS Nguyễn Ngọc Chu cho rằng: "Miền Trung những ngày vừa qua oằn mình chống chịu với mưa lũ. Nước dâng cao, nhiều khu vực bị cô lập, hàng chục nghìn hộ dân phải sơ tán khẩn cấp. Cướp đi rất nhiều sinh mạng, thiệt hại vô cùng to lớn. Và nếu chúng ta không có kế sách ứng phó kịp thời, trong tương lai sẽ còn đối mặt với nhiều tổn thất lớn hơn nữa".

TS Nguyễn Ngọc Chu

TS Nguyễn Ngọc Chu khẳng định: "Ngập úng nghiêm trọng thời gian qua ở miền Trung bắt nguồn từ thiên tai bất thường ra còn do hệ quả từ con người gây ra. Khả năng ứng phó của chúng ta rất kém. Kém cả trong dự báo, đề phòng và cả trong hành động ứng cứu. Những hình ảnh vệ tinh hiện nay dễ dàng ghi lại bằng điện thoại cũng đủ khiến bất kỳ ai giật mình trước sự trơ trọi của rừng. Không phải bom đạn hay thiên tai, con người mới là mối đe dọa lớn nhất với rừng. Suốt bốn thập niên qua, rừng tự nhiên bị tàn phá nghiêm trọng, đến mức có thể ví như một cuộc diệt chủng xanh".

Theo chuyên gia, thống kê đến cuối năm 2019, diện tích đất có rừng đạt 14,6 triệu ha, tỷ lệ che phủ khoảng 41,89%. Tuy nhiên, đó phần lớn chỉ là “màu xanh thống kê”. Rừng tự nhiên nhiều tầng, nơi những cây cổ thụ giữ vai trò bảo vệ đất, điều tiết nước, khí hậu đang biến mất. Khi cây lớn bị đốn, nước không thấm vào lòng đất, gây lũ, sạt lở, cạn kiệt nguồn nước, phá vỡ hệ sinh thái. Rừng mới trồng cần hàng trăm năm mới tiệm cận chức năng của rừng tự nhiên.

"Sự suy giảm rừng xuất phát chủ yếu từ bốn nguyên nhân. Từ phá rừng lấy gỗ, Việt Nam từng đứng thứ hai thế giới về tốc độ mất rừng. Mở rộng dân cư, đô thị, đặc biệt ở Tây Nguyên, dân số tăng nhanh, đất rừng bị lấn chiếm. Các dự án phát triển trở thành con thú dự án nuốt dần từng cánh rừng. Thủy điện, chiếm hàng triệu ha rừng, làm gián đoạn dòng chảy, tiềm ẩn nguy cơ lũ dữ và động đất. Muốn giảm lũ, ngăn thiên tai và bảo vệ hệ sinh thái, việc cấp bách là bảo vệ rừng tự nhiên, đồng thời trồng rừng mới với chiến lược dài hạn. Đó là tài sản quý giá nhất thế hệ hôm nay có thể để lại cho tương lai. Hủy diệt rừng là con người và chỉ có con người mới phục hồi được rừng. Bảo vệ rừng phải đi kèm xử lý nghiêm những hành vi gây suy thoái tài nguyên, đồng thời trồng mới rừng với lộ trình dài hạn nhiều thập kỷ", TS Nguyễn Ngọc Chu nhấn mạnh.

Chuyên gia đề xuất thành lập một Binh chủng phòng chống thiên tai để cơ động, ứng cứu nhanh chóng trên mọi địa bàn. Đảm nhiệm ứng cứu người dân trong lũ, nhanh, chính xác, có chuyên môn,...

Bên cạnh bảo vệ rừng, chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần chiến lược sống cùng lũ, thay vì bị động chạy lũ. Một hệ thống nhà ở thích ứng lũ cần sớm được triển khai, với các mục tiêu: "Không bị cuốn trôi, sụt lở; Đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản; Gia súc, gia cầm được bảo vệ; Có phương án đi lại, sinh hoạt ổn định trong vùng ngập dài ngày Nếu làm được, xã hội có thể giảm gánh nặng cứu trợ hàng trăm nghìn tỷ đồng và quan trọng nhất, giảm thương vong nhân dân".

Hiệu quả cứu trợ còn hạn chế

Trước thiệt hại ngày càng lớn, TS. Nguyễn Ngọc Chu đã đưa ra quan điểm cần xây dựng một chiến lược mới, chủ động hơn trong đối phó thiên tai.

Đề xuất thành lập Binh chủng Phòng chống thiên tai trực thuộc Bộ Quốc phòng.

“Mất mát là vô cùng to lớn và tương lai có thể còn đau hơn nếu không thay đổi. Con người gây ra, thiên tai bất thường làm tăng mức độ nguy hiểm, nhưng quan trọng nhất là khả năng ứng phó của chúng ta vẫn còn rất kém. Từ dự báo, phòng ngừa đến cứu hộ hiện tại chưa đủ nhanh, chưa đủ chuyên nghiệp và thiếu một lực lượng ứng phó quy mô quốc gia. Công tác cứu trợ thời gian qua vẫn chậm, cồng kềnh và dễ thất thoát. Thiên tai xảy ra thường xuyên hàng năm khắp mọi nơi, nhiều hơn chiến tranh", TS. Nguyễn Ngọc Chu chia sẻ.

Theo chuyên gia, Việt Nam có vị trí địa lý mà năm nào cũng phải đối mặt với bão lũ. Bão chồng bão, lũ chồng lũ. Mức độ tàn phá đều ở mức khủng khiếp cho đến rất khủng khiếp. Bão lũ sẽ còn diễn ra. "Nhưng nếu biết chuẩn bị, người dân sẽ không phải sợ lũ như kẻ thù, mà có thể sống cùng lũ, vững vàng hơn, an toàn hơn. Thiên tai là định mệnh tự nhiên. Tai họa hay không, là lựa chọn của con người", TS. Nguyễn Ngọc Chu nói.

Văn Ngân/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/xa-hoi/ts-nguyen-ngoc-chu-ngap-lu-mien-trung-con-la-he-qua-cua-nhung-tac-dong-do-con-nguoi-post1249551.vov