Từ 1.1.2026: Truy cả tài sản riêng của từng thành viên trong hộ kinh doanh nếu không nộp phạt

5 giờ trướcBài gốc

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 296/2025/NĐ-CP quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, thay thế Nghị định 166/2013 sau hơn 12 năm áp dụng, với nhiều điểm mới được đánh giá là “đột phá”, nhằm tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn cưỡng chế.

Một trong những nội dung đáng chú ý nhất của Nghị định 296 là mở rộng phạm vi xử lý tài sản đối với hộ kinh doanh, hộ gia đình, tổ hợp tác và cộng đồng dân cư, những đối tượng trước đây chưa được quy định rõ ràng.

Truy tài sản các thành viên trong hộ nếu hộ kinh doanh không nộp phạt hành chính. (Ảnh minh họa)

Theo đó, khi các đối tượng này bị áp dụng biện pháp cưỡng chế, cơ quan chức năng sẽ ưu tiên khấu trừ tiền, kê biên tài sản chung. Trường hợp tài sản chung không đủ để thi hành quyết định, nhà chức trách được quyền khấu trừ tiền, kê biên tài sản riêng của các thành viên, trừ khi pháp luật hoặc hợp đồng hợp tác có quy định khác.

Quy định mới khắc phục tình trạng một số trường hợp cố tình tẩu tán tài sản chung sang tài sản riêng, sau đó viện lý do “không còn tài sản” để né tránh nghĩa vụ nộp phạt.

Theo luật sư Phạm Thanh Hữu, Công ty Luật TNHH Nguyên Luật & Cộng sự, cho rằng quy định này phù hợp với nguyên tắc hộ kinh doanh chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản đối với hoạt động kinh doanh. Trường hợp hộ kinh doanh do nhiều thành viên cùng đăng ký, nếu tài sản chung không đủ, tài sản riêng của chủ hộ và các thành viên tham gia đăng ký kinh doanh đều có thể bị cưỡng chế.

Với tổ hợp tác, các thành viên phải liên đới chịu trách nhiệm bằng tài sản riêng, theo tỷ lệ góp vốn hoặc theo thỏa thuận trong hợp đồng hợp tác.

Đáng lưu ý, không phải mọi thành viên trong gia đình đều bị “vạ lây”. Chỉ chủ hộ kinh doanh và các thành viên có tên trong Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh mới là đối tượng bị cưỡng chế tài sản.

Nghị định 296 quy định chặt chẽ hơn đối với cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang, tổ chức chính trị xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập khi bị cưỡng chế: nghiêm cấm tuyệt đối việc sử dụng ngân sách nhà nước để nộp phạt.

Các đơn vị này phải tự bảo đảm nguồn tiền hợp pháp khác để thi hành quyết định cưỡng chế, nhằm tránh tình trạng “tiền túi này sang túi kia” và nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu.

Trong khi đó, với doanh nghiệp, hợp tác xã, việc cưỡng chế được thực hiện trên tiền, tài sản và thu nhập hợp pháp của chính tổ chức đó.

Chỉ chủ hộ kinh doanh và các thành viên có tên trong Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh mới là đối tượng bị cưỡng chế tài sản. (Ảnh minh họa)

Một điểm mới quan trọng khác là bãi bỏ thứ tự cưỡng chế cứng nhắc như trước đây. Nếu Nghị định 166 buộc phải thực hiện lần lượt từ khấu trừ tiền đến kê biên tài sản, thì Nghị định 296 cho phép áp dụng đồng thời một hoặc nhiều biện pháp cưỡng chế, nếu xét thấy một biện pháp là không đủ hiệu quả.

Những biện pháp cưỡng chế tiếp tục được giữ nguyên gồm: Khấu trừ một phần lương hoặc thu nhập; Khấu trừ tiền từ tài khoản; Kê biên tài sản có giá trị tương ứng để bán đấu giá; Thu tiền, tài sản của đối tượng bị cưỡng chế do tổ chức, cá nhân khác đang giữ trong trường hợp cố tình tẩu tán tài sản.

Quy định mới giúp hạn chế tình trạng lợi dụng thời gian chờ áp dụng biện pháp tiếp theo để chuyển dịch, che giấu tài sản.

Nghị định 296 mở rộng phạm vi khấu trừ tiền gửi, bao gồm tài khoản tại tổ chức tín dụng, Kho bạc Nhà nước và chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam. Điều này giúp cơ quan chức năng có đủ căn cứ pháp lý để cưỡng chế, ngay cả khi đối tượng vi phạm sử dụng các kênh tài chính đặc thù để né tránh nghĩa vụ.

Đặc biệt, Nghị định thiết lập kỷ luật thời gian chặt chẽ: cá nhân, tổ chức bị cưỡng chế phải cung cấp thông tin tài khoản trong 3 ngày làm việc kể từ khi có yêu cầu. Trường hợp không cung cấp, cơ quan chức năng có quyền yêu cầu ngân hàng, Kho bạc Nhà nước cung cấp thông tin liên quan.

Nghị định cũng quy định rõ tỷ lệ khấu trừ lương, thu nhập đối với cá nhân: Với lương, lương hưu, mỗi lần khấu trừ không quá 30%, sau khi đã trừ bảo hiểm và thuế; Với các khoản thu nhập khác, khấu trừ tối đa 50%. Việc khấu trừ phải bảo đảm điều kiện sinh hoạt tối thiểu của người bị cưỡng chế và người được nuôi dưỡng theo quy định pháp luật.

Các quyết định cưỡng chế đã ban hành hoặc đã thực hiện xong trước ngày 1/1/2026 nhưng còn khiếu nại sẽ tiếp tục áp dụng Nghị định 166/2013 để giải quyết.

Với nhiều thay đổi mang tính căn cơ, Nghị định 296/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu quả cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, bảo đảm tính minh bạch, công bằng và hạn chế tối đa tình trạng trốn tránh nghĩa vụ nộp phạt.

Hà Chi

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/tu-112026-truy-ca-tai-san-rieng-cua-tung-thanh-vien-trong-ho-kinh-doanh-neu-khong-nop-phat-104919.html