Từ 100 USD tới đòn bẩy con rồng kinh tế

15 giờ trướcBài gốc

Trong bài viết "Phát triển kinh tế tư nhân – Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng" đăng ngày 17/3/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhắc đến con số 96 USD nhỏ bé của kinh tế Việt Nam và đòn bẩy kinh tế tư nhân cho khát vọng hùng cường hôm nay.

Con số 100 và hành trình khát vọng

Tổng Bí thư Tô Lâm viết: “Từ một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, kém hiệu quả, với thu nhập bình quân đầu người vẻn vẹn 96 USD vào năm 1989, Việt Nam đã vươn lên mạnh mẽ, dự kiến cuối năm 2025, sẽ bước vào nhóm các quốc gia có thu nhập trung bình cao, tương đương mức trên 5.000 USD/người/năm. Kỳ tích này không chỉ là kết quả của đường lối phát triển đúng đắn dưới sự lãnh đạo của Đảng với những cải cách táo bạo, quyết đoán về thể chế, chính sách và hội nhập mà còn là thành quả của tinh thần lao động chăm chỉ, sáng tạo, ý chí quyết tâm và sự nỗ lực không ngừng của toàn dân tộc ta”…

Không phải ngẫu nhiên Tổng Bí thư nhắc đến năm 1989, một thời kỳ bộn bề gian khó của đất nước sau những năm đầu đổi mới. Theo dữ liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), năm 1989, GDP bình quân đầu người của Việt Nam thấp hơn GDP bình quân của Lào (353,3 USD) và Philippines (800 USD). Theo đó, GDP bình quân của Việt Nam chỉ bằng khoảng 1/3 Lào và bằng khoảng 1/6 Philippines. Phải mất gần 10 năm, chúng ta mới vượt qua được nước bạn Lào.

Con số trên dưới 100 USD gợi cho chúng ta nhớ tới hình ảnh đồng USD và nhiều bài học về kinh tế cũng như cuộc sống. Có một giai thoại rằng, nếu Bill Gates thấy tờ 100 USD rơi trên đường, ông sẽ không nhặt lên vì thời gian của ông quý giá hơn số tiền đó. Tuy nhiên, trong một buổi giao lưu trực tuyến trên Reddit, Bill Gates đã chia sẻ rằng không phải như vậy. Với ông tư duy về tiền bạc của ông được hình thành khi 100 USD vẫn là một số tiền lớn. Nếu thấy tờ tiền trên đường, ông sẽ cố gắng tìm chủ nhân để trả lại, vì có thể họ đang rất buồn bã vì làm mất tiền. Ngoài ra, ông cũng có thể nhặt tờ tiền đó lên và trao cho quỹ từ thiện, nơi 100 USD thực sự mua được nhiều vật dụng hữu ích như sách giáo khoa hay vaccine…

Với đất nước ta, chúng ta đã mất rất nhiều năm để vượt qua con số thu nhập GDP nhỏ bé chỉ trên dưới 100 USD/năm và cho đến hôm nay, chúng ta đã đạt mốc 5000 USD và đang hướng tới 10.000 USD vào năm 2035. Đó là cả một hành trình của khát vọng, một hành trình phải trả giá bằng cả mồ hôi, máu và nước mắt.

Thời điểm năm 1989, nhà báo nổi tiếng người Mỹ Neil Sheehan trở lại Việt Nam và tường thuật về chuyến đi trong phóng sự dài đăng trên tạp chí The New Yorker số ra ngày 18/11/1991. Phóng sự này vẽ nên chân dung của một đất nước Việt Nam vẫn đang vật lộn với hậu quả chiến tranh trong đó nhà báo đã gặp, phỏng vấn Đại tướng Võ Nguyên Giáp vào mùa hè năm 1989, khi Việt Nam đang thực hiện công cuộc Đổi mới sau một thập kỷ hậu chiến nghèo nàn, cơ cực. Nhà báo viết: “Quá trình thay đổi mà tướng Giáp nói đến được gọi là “đổi mới”. Chủ đề này chi phối hầu như tất cả các cuộc thảo luận. Cuộc sống ở Việt Nam được chia thành “trước đổi mới” và “sau đổi mới”. …

Đổi mới tư duy

Sau khi đất nước thống nhất, Việt Nam phải đối mặt với nhiều khó khăn về kinh tế, xã hội và chính trị. Nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung kém hiệu quả, sản xuất đình trệ, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn. Trong bối cảnh đó, kinh tế tư nhân chưa được coi trọng, thậm chí còn bị xem thường và gắn với những định kiến tiêu cực như "con buôn", "tư sản". Những người kinh doanh tư nhân thường bị coi là không đóng góp cho xã hội, thậm chí bị kỳ thị.

Năm 1986, Đại hội Đảng lần thứ VI đã khởi xướng công cuộc Đổi mới, mở ra một chương mới cho nền kinh tế Việt Nam. Chính sách mở cửa, khuyến khích các thành phần kinh tế, đặc biệt là kinh tế tư nhân, đã tạo điều kiện cho sự phát triển đa dạng của nền kinh tế. Tuy nhiên, phải đến những năm 1990, khi các chính sách cải cách được thực hiện mạnh mẽ hơn, kinh tế tư nhân mới thực sự có cơ hội phát triển.

Từ định kiến đến trân trọng

Quá trình phát triển của kinh tế tư nhân không chỉ thay đổi diện mạo kinh tế mà còn tác động sâu sắc đến nhận thức xã hội. Từ chỗ xem thường, xã hội dần nhận ra vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân trong việc tạo việc làm, tăng thu nhập và nâng cao mức sống. Những doanh nhân tư nhân không còn bị coi là "con buôn" mà được nhìn nhận như những người tiên phong, đóng góp tích cực cho sự phát triển của đất nước.

Hiện nay, khu vực kinh tế tư nhân hiện đóng góp khoảng 51% GDP, hơn 30% ngân sách nhà nước, tạo ra hơn 40 triệu việc làm, chiếm hơn 82% tổng số lao động trong nền kinh tế, và đóng góp gần 60% vốn đầu tư toàn xã hội.

Vai trò của xuất nhập khẩu trong tăng trưởng kinh tế

Trong sự phát triển của kinh tế tư nhân, hoạt động xuất nhập khẩu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Xuất khẩu không chỉ giúp tăng thu nhập quốc dân mà còn tạo công ăn việc làm, nâng cao đời sống nhân dân và thúc đẩy sản xuất trong nước. Theo số liệu, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2024 ước đạt trên 786,1 tỷ USD, trong đó xuất khẩu dự kiến đạt 404,9 tỷ USD, tăng 14,1% so với năm 2023, và nhập khẩu ước đạt 381,2 tỷ USD, tăng 16,8%. Tổng Bí thư Tô Lâm cũng từng nêu con số để chúng ta có thêm khát vọng lớn trong kỷ nguyên vươn minh: Hướng tới 1.000 tỷ USD từ xuất khẩu.

Hoạt động xuất nhập khẩu giúp Việt Nam mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế đối ngoại. Ảnh: Cấn Dũng

Hoạt động xuất nhập khẩu còn giúp Việt Nam mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế đối ngoại, tạo điều kiện cho hàng hóa được lưu thông trên thị trường quốc tế, mở ra cơ hội giao thương, hợp tác xuyên biên giới và thúc đẩy kinh tế chung của đất nước.

Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, người khởi xướng công cuộc Đổi mới, đã có những chỉ đạo quan trọng đối với kinh tế ngoài quốc doanh, góp phần chuyển đổi nền kinh tế Việt Nam từ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế nhiều thành phần.

Đổi mới và… đổi mới

Trong giai đoạn cuối thập niên 1980, đặc biệt là năm 1989, Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức kinh tế nghiêm trọng. Theo nhà sử học kinh tế Đặng Phong, nền kinh tế Việt Nam thời kỳ này trải qua những biến động lớn, với nhiều "mũi đột phá" nhằm thoát khỏi cơ chế kế hoạch hóa tập trung kém hiệu quả. Và trong giai đoạn này cũng đánh dấu tầm nhìn, tư duy đột phá và hành động quyết liệt của nhiều nhà lãnh đạo cao nhất của đất nước.

Lạm phát phi mã là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất. Nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười đã thực hiện các biện pháp quyết liệt để kiểm soát lạm phát, góp phần ổn định kinh tế đất nước.

Từ trước và sau năm 1989, Việt Nam đã trải qua một hành trình đầy gian khổ và thử thách để chuyển mình từ một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong quá trình đó, kinh tế tư nhân đã đóng vai trò then chốt, trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và sự phát triển của đất nước.

Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã nhấn mạnh việc xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, chuyển sang cơ chế hạch toán kinh doanh xã hội chủ nghĩa, nhằm thúc đẩy sản xuất phát triển. Ông chủ trương tháo gỡ những ràng buộc bất hợp lý để các thành phần kinh tế, bao gồm kinh tế tư nhân và cá thể, có điều kiện phát triển.

Trong giai đoạn hiện nay, trước kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, những thông điệp và chỉ đạo mạnh mẽ của Tổng Bí thư Tô Lâm đối với kinh tế tư nhân, nhất là hướng tới nghị quyết của Bộ Chính trị về kinh tế tư nhân tới đây hy vọng sẽ tạo thêm đòn bẩy thần kỳ, tạo thêm nhiều doanh nghiệp dân tộc, giúp đất nước trở thành con rồng, con hổ kinh tế!

Ban Mai

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/tu-100-usd-toi-don-bay-con-rong-kinh-te-378845-378845.html