Từ báo chí 'đưa tin' đến 'đối tác tri thức' - chiến lược đổi mới 4 trụ cột

2 giờ trướcBài gốc

Báo chí là "cánh tay" nối dài của Liên hiệp hội Việt Nam

Sáng nay (27.11), Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam - VUSTA) đã tổ chức Hội thảo "vai trò của báo chí trong việc xây dựng và phát triển Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam".

Trong nhiều năm qua, hệ thống báo chí trực thuộc Liên hiệp Hội Việt Nam đã giữ vai trò then chốt trong việc kết nối, tập hợp và phát huy sức mạnh đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ, xây dựng và phát triển tổ chức Liên hiệp Hội Việt Nam.

Sáng 27.11, Liên hiệp Hội Việt Nam đã tổ chức Hội thảo "vai trò của báo chí trong việc xây dựng và phát triển Liên hiệp Hội Việt Nam" - Ảnh: Hoàng Tùng

Thông qua mạng lưới nhiều tầng, nhiều cấp trong hoạt động thông tin, truyền thông, báo chí của Liên hiệp Hội Việt Nam không chỉ khai thác, lan tỏa và phát huy hiệu quả nguồn lực trí tuệ các nhà khoa học Liên hiệp Hội Việt Nam; mà còn góp phần nâng cao vị thế, vai trò của đội ngũ trí thức, cơ quan Liên hiệp Hội Việt Nam phục vụ sự nghiệp phát triển đất nước. Đặc biệt, trong bối cảnh toàn hệ thống chính trị đang tập trung học tập, quán triệt và triển khai Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Hiện nay, với 69 cơ quan báo chí gồm 1 báo và 68 tạp chí (trong đó có 27 tạp chí được tính điểm học hàm, học vị), hệ thống báo chí của Liên hiệp Hội Việt Nam đã và đang là động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển của khoa học và công nghệ nước nhà.

Báo chí đã tạo ra các diễn đàn quan trọng để thực hiện chức năng của Liên hiệp Hội Việt Nam trong phổ biến tri thức, tư vấn, phản biện, giám định xã hội, đồng thời kiến tạo môi trường sinh hoạt chuyên môn, học thuật không thể thiếu của cộng đồng khoa học Liên hiệp Hội Việt Nam.

Trong tiến trình triển khai Nghị quyết 57, báo chí Liên hiệp Hội Việt Nam giữ vai trò cầu nối quan trọng giúp lan tỏa các chủ trương lớn, giải thích rõ các điểm mới, nhiệm vụ trọng tâm của Liên hiệp Hội Việt Nam, đồng thời phản ánh nhu cầu, khó khăn và kỳ vọng của đội ngũ trí thức, doanh nghiệp, các tổ chức KH-CN đối với cơ chế, chính sách mới.

TS. Lê Công Lương - Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Khoa học và Hợp tác quốc tế, Liên hiệp Hội Việt Nam - khẳng định: Báo chí đóng vai trò không thể thiếu trong việc thực hiện sứ mệnh của Liên hiệp Hội Việt Nam, một tổ chức chính trị - xã hội đặc thù của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ (KH-CN) Việt Nam. Vai trò này được thể hiện rõ ràng qua bốn khía cạnh then chốt, gồm:

Thứ nhất là lan tỏa tri thức khoa học và công nghệ. Đây là vai trò nền tảng. Báo chí là kênh truyền thông hiệu quả nhất để đưa tri thức KH-CN từ các nhà khoa học, chuyên gia đến với cộng đồng.

Thứ hai là định hướng dư luận và phản biện xã hội. Liên hiệp Hội Việt Nam là tập hợp của đội ngũ trí thức lớn, có khả năng cung cấp luận cứ khoa học cho các quyết sách. Báo chí là công cụ để thực hiện vai trò này.

Thứ ba là tăng cường nhận diện và vị thế của Liên hiệp Hội Việt Nam. Báo chí giới thiệu sâu rộng về các hoạt động chuyên môn, các hội thảo khoa học, giải thưởng, sáng kiến của Liên hiệp Hội Việt Nam và các hội thành viên, khẳng định vai trò là "ngôi nhà chung" của giới trí thức KH-CN.

Thứ tư là cầu nối trí thức - nhà quản lý - cộng đồng. Báo chí đóng vai trò là chất xúc tác, tạo ra sự liên kết đa chiều giữa các chủ thể khác nhau trong xã hội, chuyển tải kết quả nghiên cứu thành kiến nghị chính sách; phản hồi kết quả thực hiện chính sách, đưa công nghệ từ phòng thí nghiệm ra thị trường, giới thiệu các mô hình áp dụng KH-CN hiệu quả...

"Tóm lại, báo chí không chỉ là công cụ truyền thông mà còn là một cánh tay nối dài của Liên hiệp Hội Việt Nam trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị - xã hội của mình. Sự hợp tác hiệu quả giữa Liên hiệp Hội Việt Nam và các cơ quan báo chí là yếu tố then chốt để thúc đẩy nền KH-CN Việt Nam phát triển và phục vụ đắc lực cho công cuộc xây dựng đất nước", TS. Lê Công Lương nhấn mạnh.

TS. Đặng Vũ Cảnh Linh - Phó Viện trưởng Viện Đào tạo bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học (Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) - cho biết: Liên hiệp Hội Việt Nam chuẩn bị tổ chức Đại hội đại biểu nhiệm kỳ lần thứ IX (2025 -2030), hệ thống báo chí của Liên hiệp Hội Việt Nam cần tiếp tục đổi mới toàn diện về nội dung, phương thức hoạt động, nâng cao chất lượng để đáp ứng yêu cầu phát triển mới của Liên hiệp Hội Việt Nam và đất nước.

Trong nhiệm kỳ IX, hệ thống báo chí của Liên hiệp Hội phải trở thành lực lượng xung kích trong việc truyền tải đầy đủ, kịp thời, chính xác và hấp dẫn các chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Để thực hiện tốt nhiệm vụ đó, TS Linh cho rằng hệ thống báo chí cần tập trung bám sát định hướng, chỉ đạo của Nghị quyết Đại hội IX Liên hiệp Hội Việt Nam; Tăng cường đưa tin về hoạt động chỉ đạo, điều hành và kết quả công tác của Liên hiệp Hội Việt Nam theo hướng thiết thực, chiều sâu, định hướng các hoạt động của tổ chức thành viên, đơn vị trực thuộc; Đổi mới hệ thống quản lý báo chí, đồng bộ hóa thông tin giữa các cơ quan báo chí và các hội thành viên theo định hướng chung của Liên hiệp Hội Việt Nam....

Khẳng định báo chí đồng hành với các hoạt động tư vấn, phản biện chính sách công của Liên hiệp Hội Việt Nam, TS. Lê Nghiêm - Phó chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam - cho rằng: Đây là vai trò có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, hoàn thiện thể chế, và nâng cao chất lượng quản trị quốc gia. Vai trò của báo chí - với tư cách là diễn đàn của nhân dân, là kênh giám sát và phản biện xã hội - càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

TS. Lê Nghiêm - Phó chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam - cho rằng báo chí đóng vai trò quan trọng trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, hoàn thiện thể chế, và nâng cao chất lượng quản trị quốc gia - Ảnh: Hoàng Tùng

Tư vấn và phản biện chính sách công là một trong những sứ mệnh quan trọng nhất của VUSTA - nơi quy tụ lực lượng trí thức khoa học đông đảo và chất lượng hàng đầu đất nước. Tuy nhiên, để tiếng nói khoa học đến được với đời sống chính sách, để các khuyến nghị được tiếp thu và lan tỏa, không thể thiếu vai trò đồng hành của báo chí.

Báo chí VUSTA giai đoạn 2025-2030: Hiện đại, nhân văn và chuyên nghiệp

TS. Lê Công Lương cho biết trong nhiệm kỳ mới, hệ thống báo chí của VUSTA cần dịch chuyển mạnh mẽ để trở thành phương tiện truyền thông tri thức hàng đầu, phục vụ đắc lực cho sứ mệnh phát triển đội ngũ trí thức và KH-CN Việt Nam. Phương hướng chiến lược dựa trên 4 trụ cột chính là: Hiện đại hóa, nhân văn hóa, chuyên nghiệp hóa, và đổi mới nội dung KH-CN.

Hệ thống báo chí của VUSTA cần dịch chuyển mạnh mẽ để trở thành phương tiện truyền thông tri thức hàng đầu, phục vụ đắc lực cho sứ mệnh phát triển đội ngũ trí thức và KH-CN Việt Nam - Ảnh: Hoàng Tùng

Trụ cột 1: Đổi mới mạnh mẽ nội dung KH-CN

Nội dung là cốt lõi. Báo chí VUSTA phải chuyển từ việc đơn thuần đưa tin sự kiện sang truyền thông có chiều sâu, kiến tạo. Thay vì chỉ báo cáo về các thành tựu khoa học, TS Lượng đề xuất cần tập trung giải thích tại sao các công trình đó quan trọng, ứng dụng thế nào trong đời sống, và tác động đến chính sách ra sao. Ví dụ bổ sung: Xây dựng các chuyên đề thường xuyên về "Luận cứ Khoa học Phía sau Chính sách" để làm rõ vai trò của giới trí thức trong các quyết sách quốc gia.

Tuyên truyền sâu rộng về tinh thần khởi nghiệp, sáng tạo, và hệ sinh thái ĐMST; Lan tỏa câu chuyện thành công của các nhà khoa học, doanh nghiệp công nghệ, và các mô hình áp dụng KH-CN hiệu quả; Đẩy mạnh các nội dung chuyên sâu về chuyển đổi xanh, kinh tế số, trí tuệ nhân tạo (AI), và phát triển bền vững, cung cấp góc nhìn khoa học, khách quan từ đội ngũ chuyên gia của VUSTA.

Trụ cột 2: Ứng dụng công nghệ số, báo chí dữ liệu và AI

Công nghệ là công cụ thiết yếu để nâng cao chất lượng và tốc độ truyền tải thông tin. Chuyển đổi báo chí in và báo điện tử truyền thống sang nền tảng đa phương tiện. Tập trung phát triển các định dạng nội dung số hấp dẫn như sử dụng dữ liệu khoa học, kết quả nghiên cứu tư vấn phản biện và giám định xã hội để tạo ra các đồ họa thông tin và trực quan hóa dữ liệu dễ hiểu, giúp công chúng tiếp cận thông tin phức tạp một cách trực quan....

Bên cạnh đó là sử dụng AI để đánh giá nhu cầu thông tin, từ đó tối ưu hóa nội dung và kênh phân phối; Tự động hóa việc kiểm tra tính chính xác của dữ liệu khoa học, tóm tắt bài viết, và tạo phụ đề cho video, giúp giảm thiểu thời gian xử lý tin bài....

Trụ cột 3: Tăng cường truyền thông tư vấn - phản biện

Báo chí phải là cầu nối tri thức giúp hoạt động tư vấn phản biện và giám định xã hội của VUSTA tạo ra tác động chính sách thực chất. Phối hợp với các hội thành viên và báo chí để tổ chức các chuyên mục, chuyên trang "Phản biện chính sách". Đây là nơi các nhà khoa học, chuyên gia đưa ra luận cứ, phân tích sâu về các dự án kinh tế - xã hội quan trọng.

Báo chí cần theo sát và minh bạch hóa toàn bộ quá trình tư vấn phản biện và giám định xã hội của VUSTA, từ việc nhận nhiệm vụ, triển khai nghiên cứu, đến khi gửi kiến nghị cuối cùng đến các cơ quan quản lý; Tạo ra không gian đối thoại công khai, có trách nhiệm giữa trí thức - nhà quản lý - cộng đồng thông qua báo chí. Báo chí đóng vai trò điều phối, đảm bảo tính khoa học và xây dựng của cuộc thảo luận.

Trụ cột 4: Xây dựng báo chí hiện đại, nhân văn, chuyên nghiệp

Đây là mục tiêu tổng quát, hướng đến việc xây dựng một hệ thống báo chí chất lượng cao, có đạo đức và chuyên môn vượt trội. Chuyên nghiệp hóa đội ngũ bằng cách đầu tư đào tạo chuyên sâu về báo chí khoa học và truyền thông chính sách cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên. Khuyến khích sự hợp tác giữa nhà báo và nhà khoa học để tạo ra các sản phẩm báo chí vừa hấp dẫn vừa chính xác...

"Bằng việc triển khai đồng bộ 4 trụ cột này, báo chí VUSTA sẽ không chỉ là kênh thông tin mà còn là đối tác tri thức chiến lược, góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển KH-CN và đội ngũ trí thức Việt Nam trong giai đoạn 2025-2030", TS Lương nhấn mạnh.

Tuyết Nhung

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/tu-bao-chi-dua-tin-den-doi-tac-tri-thuc-chien-luoc-doi-moi-4-tru-cot-241580.html