Từ các vụ phát hiện thuốc, thực phẩm chức năng giả: Cần trám lỗ hổng pháp luật

3 giờ trướcBài gốc

Đặc biệt, không chỉ đánh trúng, đánh mạnh vào các đường dây sản xuất hàng giả, lực lượng Công an đã làm rõ, bắt giữ các đối tượng là cán bộ nhà nước có hành vi bao che, thậm chí tiếp tay để các đối tượng sản xuất, mua bán hàng giả lộng hành.

Cán bộ nhà nước lợi dụng chính sách tiếp tay cho doanh nghiệp trục lợi

Quá trình điều tra các vụ sản xuất, buôn bán hàng giả nghiêm trọng, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã làm rõ các đối tượng là quan chức, cán bộ nhà nước có trách nhiệm trong việc quản lý, kiểm soát chất lượng sản phẩm đã dung túng, bao che, tiếp tay cho đối tượng làm giả thực hiện hành vi phạm tội.

Đặc biệt, CBCS Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an còn xác định có dấu hiệu trục lợi chính sách khi Bộ Y tế tham mưu ban hành Nghị định 15/2018/NĐ-CP có một số quy định không đúng với quy định của Luật An toàn thực phẩm. Trong đó, riêng nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Nguyễn Thanh Phong đã bị 2 cơ quan của Bộ Công an (Cục Cảnh sát kinh tế và Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an) khởi tố ở 2 vụ án đều về hành vi nhận hối lộ. Ngoài ông Phong, có hàng chục bị can khác cùng bị khởi tố là lãnh đạo Cục, Trung tâm, Phòng thuộc Bộ Y tế.

Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an làm việc với Nguyễn Thị Thái Hằng.

Cơ quan cảnh sát điều tra thi hành lệnh bắt đối với Phạm Quang Linh.

Cụ thể, qua điều tra vụ án làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức tại Công ty TNHH khoa học TSL (Công ty TSL), Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an xác định, từ ngày 1/10/2020 đến 21/12/2023, Công ty TSL đã cấp hơn 41 nghìn phiếu thử nghiệm giả với tổng doanh thu bước đầu xác định là hơn 117 tỷ đồng. Công ty này đã ban hành phiếu thử nghiệm giả cho hàng chục nghìn đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp tại 63 tỉnh, thành phố (cũ) sử dụng và 37 doanh nghiệp, cá nhân môi giới dịch vụ kiểm nghiệm với số lượng lớn trong các lĩnh vực an toàn thực phẩm, nông, lâm thủy sản, phụ gia thực phẩm, môi trường, dược phẩm, thức ăn chăn nuôi…

Trong vụ án này, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã khởi tố 68 đối tượng với 3 tội danh: làm giả tài liêu của cơ quan, tổ chức; Đưa hối lộ; Môi giới hối lộ; làm việc với hơn 50 đối tượng liên quan, 17 công ty, cá nhân môi giới, thi hành lệnh khám xét 19 điểm tại Hà Nội, Bắc Ninh, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng…; kê biên gần 400 máy móc, thiết bị…

Được biết, Công ty TSL đã cấp các phiếu kết quả thử nghiệm giả cho các doanh nghiệp, trong đó có Công ty Herbitech, để sản xuất, gia công và công bố các sản phẩm thực phẩm chức năng giả rồi tiêu thụ trên thị trường. Điều kiện để những thực phẩm bảo vệ sức khỏe, hỗ trợ chức năng được sản xuất là phải được Cục An toàn thực phẩm thẩm định hồ sơ đăng ký công bố sản phẩm, trong đó yêu cầu quan trọng nhất là Bằng chứng khoa học chứng minh công dụng của sản phẩm. Tuy nhiên, trên thực tế, hồ sơ của các doanh nghiệp thường không đạt, vì vậy, các cán bộ, lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm đã sử dụng các tài liệu khác để hợp thức hóa cho doanh nghiệp.

Cơ quan chức năng xác định, Trung tâm ứng dụng và đào tạo An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) không có nhiệm vụ chính trong việc thẩm định hồ sơ đăng ký sản phẩm nhưng, để thu tiền từ các doanh nghiệp, cựu Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong đã giao thêm nhiệm vụ cho trung tâm này, từ đó nhận hối lộ hơn 75 tỷ đồng, để cấp khống hơn 10.000 hồ sơ công bố sản phẩm thực phẩm. Riêng ông Nguyễn Thanh Phong, Cơ quan điều tra xác định từ năm 2015 đến năm 2024, cựu Cục trưởng này đã nhận hàng chục tỷ đồng.

Hàng chục tấn nguyên liệu các đối tượng dùng để sản xuất thực phẩm chức năng giả.

Trước đó, vụ án do Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu thụ lý liên quan đến đường dây sản xuất và buôn bán hàng trăm tấn thực phẩm chức năng giả do Nguyễn Năng Mạnh (36 tuổi, Giám đốc Công ty MegaPhaco, Chủ tịch HĐQT Công ty MediUSA) cầm đầu. Ông Nguyễn Thanh Phong và 4 bị can khác tại Cục An toàn thực phẩm đã có hành vi móc ngoặc, thông đồng và nhận tiền từ Nguyễn Năng Mạnh nhằm bỏ qua các lỗi vi phạm, tạo điều kiện cho 2 nhà máy MediPhar và MediUSA trong việc thẩm định, hậu kiểm và cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm đạt yêu cầu thực hành sản xuất tốt; cấp phép cho 207 sản phẩm thực phẩm chức năng của 9 công ty thuộc hệ sinh thái do Mạnh điều hành.

Hành vi của ông Phong và đồng phạm tại Cục An toàn thực phẩm giúp Nguyễn Năng Mạnh cùng đồng bọn sản xuất thực phẩm chức năng giả với số lượng đặc biệt lớn, thu lời bất chính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, gây thiệt hại về kinh tế cho người dân, gây bức xúc trong xã hội. Tại Cơ quan Công an, ông Phong khai đã nhận tiền sau những lần cấp chứng nhận GMP, hậu kiểm... cho 2 nhà máy MediPhar và MediUSA.

Hệ thống pháp luật còn nhiều sơ hở

Đại tá Nguyễn Minh Tuấn, Phó Cục trưởng, Phó Chánh Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an cho biết, Bộ Y tế, Bộ Công thương (lực lượng quản lý thị trường), Bộ Nông nghiệp và Môi trường và chính quyền địa phương đều có chức năng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, thuốc phòng bệnh, chữa bệnh. Trong đó, Bộ Y tế là cơ quan chủ trì cấp phép và cho phép công bố tiêu chuẩn sản phẩm nhưng đã thiếu trách nhiệm trong việc kiểm tra định kỳ, kiểm tra chất lượng và hậu kiểm.

Công an phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra sản xuất thực phẩm.

Bộ Công thương thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý thị trường, chính quyền địa phương buông lỏng đối với công tác thẩm định, cấp phép, thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm các sản phẩm được sản xuất lưu thông trong phạm vi địa phương mình dẫn đến việc hàng giả, hàng kém chất lượng được dễ dàng đưa ra thị trường, đến tay người dân, gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

“Hệ thống pháp luật liên quan chưa đủ mạnh, đặc biệt Nghị định 15/CP của Chính phủ mới dừng lại ở việc kiểm soát mức độ an toàn, chưa đi sâu vào kiểm soát chất lượng sản phẩm; Luật Quảng cáo chưa bao quát được các hình thức biến tướng, chế tài xử phạt thấp không đủ sức răn đe…; đặc biệt, Bộ Luật hình sự hiện hành chưa có các tội danh cụ thể đối với các hành vi vi phạm các quy định về kiểm nghiệm và lợi dụng ảnh hưởng trên không gian mạng để trục lợi, hình phạt lừa dối khách hàng chưa tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội nên thiếu sức răn đe, phòng ngừa” - Đại tá Nguyễn Minh Tuấn nhấn mạnh.

Đại tá Nguyễn Minh Tuấn cũng cho biết thêm, Công ty TSL và một số công ty được Bộ Y tế, Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các cơ quan chức năng cho phép kiểm nghiệm, được chỉ định là cơ sở phục vụ kiểm soát chất lượng về an toàn thực phẩm, nhưng riêng Công ty TSL đã bán hơn 41 nghìn giấy kiểm định giả. “Các đối tượng chỉ cần lấy thông tin, không cần lấy mẫu, không cần kiểm nghiệm, thích chỉ số nào có chỉ số đó với giá từ 700.000 đồng đến 3 triệu đồng/giấy”.

Được biết, “mấu chốt” của việc các đối tượng lợi dụng chính sách để trục lợi đó là Nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm. Luật An toàn thực phẩm quy định kiểm soát chặt chẽ tất cả các sản phẩm là thuốc, thực phẩm chức năng. Các loại sản phẩm này khi đưa ra thị trường phải có thí nghiệm, kiểm nghiệm, công bố hợp chuẩn, hợp quy, có công trình, đề tài nghiên cứu về sản phẩm để đánh giá tính năng, tác dụng. Theo đó, Luật quy định phải có kiểm nghiệm về chức năng, thành phần; hàm lượng, tỷ lệ các chất, chất lượng, tính năng, tác dụng... Tuy nhiên, khi xây dựng Nghị định 15, Bộ Y tế đã cho tổ chức cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm thực hiện tự công bố sản phẩm, tự chịu trách nhiệm; bỏ tiền kiểm chuyển sang hậu kiểm nhưng không quy định cơ chế giám sát, quy trình thực hiện, bộ máy thực hiện không giao trách nhiệm cho cơ quan hậu kiểm... Đây chính là lỗ hổng để các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân lợi dụng để làm trái luật, thậm chí “vô hiệu hóa” quy định của Luật An toàn thực phẩm.

Các quy định trái luật trong Nghị định 15 đã khiến rất nhiều cơ quan chức năng khó khăn, lúng túng trong việc xử lý các vi phạm. Trong đó, Bộ Công an, Tổng cục Hải quan (cũ) cũng đã nhiều lần kiến nghị sửa đổi nhưng đến thời điểm hiện tại chưa sửa được.

Để khắc phục tình trạng trên, Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã tham mưu cho lãnh đạo Bộ Công an báo cáo đồng chí Tổng Bí thư, đồng chí Thủ tướng Chính phủ; đồng chí Thường trực Ban Bí thư chỉ đạo Chính phủ, các Bộ, Ban, Ngành và các đơn vị địa phương rà soát sửa đổi Luật An toàn thực phẩm theo hướng kiểm soát chặt chẽ tất cả các sản phẩm là thuốc, thực phẩm; sửa đổi các quy định về quản lý hoạt động quảng cáo trực tuyến, đặc biệt trên các nền tảng mạng xã hội.

Quy định cơ quan quản lý chất lượng hàng hóa, chủ trì chịu trách nhiệm việc cấp phép, kiểm tra, kiểm soát chất lượng hàng hóa; nghiêm cấm khám chữa bệnh được bổ sung hướng dẫn sử dụng thực phẩm chức năng, sữa trong đơn thuốc cho bệnh nhân, siết chặt quản lý quy trình cấp phép; quy định rõ về cơ chế, trách nhiệm trong việc hậu kiểm các sản phẩm theo từng lô hàng. Khẩn trương xây dựng cơ sở dữ liệu về hàng hóa làm cơ sở cho việc định hướng chiến lược hàng hóa, truy xuất nguồn gốc, chống buôn lậu, chống hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng hết hạn sử dụng…

Phương Thủy

Nguồn ANTG : https://antg.cand.com.vn/ho-so-interpol/tu-cac-vu-phat-hien-thuoc-thuc-pham-chuc-nang-gia-can-tram-lo-hong-phap-luat-i777603/