Tử chiến trên không lấy cảm hứng từ sự kiện có thật tại Việt Nam năm 1978, không lâu sau khi đất nước hoàn toàn giải phóng. Chuyến bay mang số hiệu DC-4/501 từ Đà Nẵng tới Buôn Mê Thuột bị một nhóm không tặc có vũ trang khống chế chỉ sau ít phút khởi hành, đẩy 60 hành khách cùng toàn bộ phi hành đoàn vào 52 phút ngàn cân treo sợi tóc. Đây là vụ không tặc rúng động lịch sử hàng không Việt Nam, để lại nhiều vết thương thể xác lẫn sang chấn tinh thần cho những nạn nhân sống sót.
Mượn câu chuyện này, đạo diễn Hàm Trần bắt tay vào thực hiện một tác phẩm hành động/giật gân, nơi anh bung xõa kỹ năng làm chủ những thước phim căng thẳng tới nghẹt thở.
118 phút ‘căng như dây đàn’
Với thời lượng xấp xỉ 2 tiếng, Tử chiến trên không xoay quanh vụ cướp táo bạo của nhóm không tặc do Long (Thái Hòa) cầm đầu, dẫn theo Tí (Võ Điền Gia Huy), Sửu (Bảo Định), Dần (Ray Nguyễn) nhằm cướp lấy một chiếc máy bay dân dụng, khống chế toàn bộ hành khách và phi hành đoàn, buộc thay đổi hành trình bay để bọn cướp tẩu thoát.
Trước tình thế ngặt nghèo, đoàn bay chỉ vỏn vẹn không đến chục người, với hai nữ tiếp viên Trinh (Kaity Nguyễn) - Nhàn (Trâm Anh) cùng hai cảnh vệ Bình (Thanh Sơn) - Sơn (Ma Ran Đô), phải vừa cố gắng đảm bảo an toàn cho hành khách, vừa xoay xở chống cự với bọn không tặc liều lĩnh, máu lạnh.
Chủ đề hijack (cướp máy bay) vốn quen thuộc với khán giả yêu phim, từng xuất hiện trong hàng loạt tác phẩm quốc tế, mà một số cái tên kinh điển có thể kể như Executive Decision (1996), Air Force One (1997), United 93 (2006) hay Non-Stop (2014)... Thế nhưng, đây vẫn là câu chuyện khá mới mẻ trên màn ảnh rộng Việt khi chưa có nhà làm phim nào lựa chọn khai thác.
Lấy cảm hứng từ sự kiện có thật, việc tái hiện ký ức kinh hoàng trên bầu trời nửa thập niên trước không phải nhiệm vụ dễ dàng đối với Hàm Trần. Đạo diễn 51 tuổi đã chọn cách phục vụ khán giả bữa tiệc hành động/giật gân, với những công thức giải trí tạo nên trận “tử chiến” đúng nghĩa xuyên suốt thời lượng 118 phút.
Phim mở ra với chuyến bay mang số hiệu HVN-137, khi bọn không tặc muốn cướp máy bay hòng chạy trốn khỏi Việt Nam. Lúc này đây, bối cảnh ngành hàng không nội địa của những năm đầu khi đất nước vừa thống nhất, dần được phác họa trước mắt khán giả. Các quy trình, thủ tục an ninh sân bay thời bấy giờ còn thô sơ, lỏng lẻo, vô tình tạo kẽ hở cho nhóm kẻ xấu lợi dụng.
Tử chiến trên không mang lại cảm giác dồn dập.
Hàm Trần khôn khéo mang tới món khai vị, kích hoạt sự hồi hộp trong người xem từ rất sớm, trước khi dẫn dắt họ đặt chân lên chuyến bay định mệnh nơi những sự kiện chính của phim diễn ra. Chỉ ít phút kể từ khi cất cánh, thảm kịch đã bị châm ngòi. Tử chiến trên không lập tức đưa khán giả hòa vào trải nghiệm với hành khách cùng phi hành đoàn, trong cuộc giằng co với lũ không tặc manh động ở độ cao hàng nghìn mét so với mặt đất.
Nhịp phim gấp gáp, chú trọng đẩy kịch tính với loạt tình tiết giật gân liên tục xuất hiện, “bơm adrenalin” liều lớn cho người xem. Nỗi sợ hãi được đánh thức trong bối cảnh không gian chật hẹp của chiếc máy bay dân dụng, nơi bốn tên không tặc với nhiều vũ khí từ dao, mìn cho tới súng sẵn sàng triệt hạ bất kỳ ai dám phản kháng, uy hiếp phi công để kiểm soát chuyến bay.
Hàm Trần, với kinh nghiệm làm phim nhiều năm, hiểu rõ cách chơi đùa với cảm xúc khán giả. Cảnh ngắn với nhạc nền dồn dập, những khung hình chật chội và bức bối thúc đẩy nỗi sợ. Trong khi đó, ống kính máy quay bám sát từng biểu cảm hoảng loạn, kinh hoàng cho tới tuyệt vọng của hành khách lẫn phi hành đoàn.
Không để sự căng thẳng vơi giảm, đạo diễn khiến người xem phải nhăn mặt với những thước phim hành động bạo lực, máu me gắn nhãn 16+. Cảnh Long “thọt” dùng dao tra tấn hai nữ tiếp viên, cuộc ẩu đả nổ ra giữa phe không tặc và hai chàng cảnh vệ, sự phản kháng của hành khách bị đàn áp dã man, cho tới những mạng người vô tội lần lượt ngã xuống… phủ bầu không khí ngột ngạt, căng như dây đàn lên toàn bộ tác phẩm.
Hấp dẫn nhưng còn hạn chế
Việc duy trì bầu không khí ngột ngạt liên tục là một quyết định có chút “manh động” của Hàm Trần. Một mặt, nó giúp đạo diễn câu kéo được sự hứng thú của khán giả, tạo ra trải nghiệm hồi hộp và kịch tính - chất liệu thiết yếu của một dự án hành động. Ở mặt khác, nó cũng dễ để lại cảm giác mệt mỏi, khi những màn bạo lực lên gân quá đà, dễ rơi vào cái bẫy sáo rỗng, phô trương.
Hàm Trần lựa chọn “chơi tất tay” với những cảnh hành động. Thực tế, chúng tạo được sức nặng và độ ấn tượng nhất định nhờ màn trình diễn lăn xả của dàn diễn viên, cùng khả năng kiểm soát nhịp điệu chắc tay từ phía đạo diễn. Khâu hóa trang, kỹ xảo hoàn thiện, mang tới những thước phim sống động. Hàm Trần cũng biết cách tận dụng bối cảnh chật hẹp của buồng lái, khoang hành khách để gia tăng sự kịch tính.
Thế nhưng, hiệu quả có hơi hướm giảm dần khi phim bước tới những hồi sau. Đạo diễn có vẻ loay hoay khi lặp lại nhiều cảnh ẩu đả, máu me. Dù đã nỗ lực đổi mới cảnh hành động với nhiều loại vũ khí khác biệt hay để cho biến cố bất ngờ xảy ra, việc diễn biến phim cứ mãi luẩn quẩn trong những màn tra tấn, bạo lực khó thể chiều lòng những khán giả khó tính.
Với chủ đề hijack, sự căng thẳng không đơn thuần thể hiện qua những màn đụng độ thể chất, mà còn xuất phát từ cuộc giằng co, đấu trí giữa không tặc và phi hành đoàn, lẫn các đơn vị yểm trợ, tác chiến... Về mảng này, Tử chiến trên không vẫn chưa làm rõ.
Người xem chưa thấy được cơ trưởng và các tiếp viên lên kế hoạch chống cự với nhóm cướp ra sao, song song đó là việc phối hợp đơn vị kiểm soát không lưu hiệu quả thế nào. Phi hành đoàn hiện lên có phần bị động suốt phim, hầu như phản ứng là bột phát, chưa cho thấy nhiều diễn biến phức tạp. Cũng vì vậy, các tuyến phụ của cơ trưởng, cơ phó hay thậm chí tiếp viên gần như hiện lên một màu, thiếu sự đa dạng.
Để chuyện phim không trở nên công thức và nhàm chán, Hàm Trần cài cắm cú plot-twist ở giữa phim. Dẫu vậy, người xem tinh ý sẽ thấy bí ẩn thực sự không quá khó đoán, khi đã được ám hiệu nhiều lần ngay từ những phút đầu.
Tác phẩm đang nhận nhiều sự chú ý của khán giả.
Hạn chế đáng tiếc trong đường dây câu chuyện Tử chiến trên không được khỏa lấp phần nào nhờ màn trình diễn tròn vai của dàn cast. Thái Hòa không gặp quá nhiều khó khăn để nhập vai một Long “thọt” máu lạnh. Tiếc là nhân vật của anh chưa có hành trình chuyển biến tâm lý (Character Arc) đủ ấn tượng, phát huy hết khả năng diễn xuất của ngôi sao phòng vé.
Trong khi Thanh Sơn đã nỗ lực và lăn xả trong vai chàng cảnh vệ dũng cảm, kiên cường, bất chấp an nguy bản thân vì những mạng người vô tội. Lợi Trần cũng có màn trình diễn có chiều sâu trong vai trò mắt xích quan trọng xuyên suốt phim.
Không phải những nhân vật hoàn hảo, nhưng đạo diễn đã tìm được cho họ khoảnh khắc riêng để tỏa sáng. Đó là khi hai cô tiếp viên không để cho nỗi đau thể xác chiếm ngự lý trí, là khi phản diện tưởng chừng vô cảm cũng có lúc gục ngã trước nỗi sợ mất con, là giằng co trong tâm trí chàng cảnh vệ giữa trách nhiệm, danh dự và việc sống còn…
Ra mắt vào thời điểm thuận lợi, khi cơn sốt Mưa đỏ đi qua và rạp chiếu “rộng đường” vì loạt phim ngoại mới không để lại dấu ấn, Tử chiến trên không với tính giải trí cao và chiến dịch truyền thông rầm rộ có quyền kỳ vọng vào thành tích phòng vé hàng trăm tỷ.
Minh Hằng