Tự chứng nhận xuất xứ: Tạo thuận lợi xuất khẩu cho hàng dệt may

3 giờ trướcBài gốc

Ngành dệt may Việt Nam vốn có kim ngạch xuất khẩu hơn 40 tỷ USD/năm, tạo việc làm cho hơn 2,5 triệu lao động, đang phải đối mặt với yêu cầu cao hơn về xuất xứ, môi trường và chuỗi cung ứng. Trước thách thức đặt ra, ngành dệt may cần tiếp tục đa dạng hóa thị trường để có thể tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu.

Ông Bạch Thăng Long - Phó Tổng giám đốc Tổng công ty May 10 - đã có những chia sẻ về những biện pháp ứng phó, thích ứng với thị trường của doanh nghiệp với phóng viên Báo Công Thương.

Dây chuyền sản xuất tại May 10. Ảnh minh họa

Doanh nghiệp nỗ lực thích ứng trước thách thức mới

- May 10 là một tên tuổi lớn trong lĩnh vực xuất khẩu dệt may, ông có đánh giá thế nào về những thách thức khi tiếp cận các thị trường tiềm năng như Hoa Kỳ trong bối cảnh có nhiều thay đổi về chính sách thuế hiện nay?

Ông Bạch Thăng Long: Từ tháng 8/2025, Hoa Kỳ chính thức áp dụng thuế đối ứng với mức thuế 20%, tình hình doanh nghiệp dệt may Việt Nam đã bị ảnh hưởng tiêu cực. Nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu phương án tìm kiếm các thị trường mới để thay thế, hoặc nghiên cứu khai thác những chủng loại sản phẩm không phải thế mạnh để sản xuất, nhằm duy trì hoạt động sản xuất và công ăn việc làm, thu nhập cho người lao động. Về kết quả mà kim ngạch xuất khẩu, kết quả vẫn ghi nhận tăng trưởng. Điều này thể hiện phần nào năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.

Tuy nhiên, khó khăn nội tại nằm ở biên lợi nhuận giảm. Bởi khi áp dụng thuế, chi phí, giá nguyên liệu tăng dẫn đến giá bán tăng theo, nguồn cầu của khách hàng sẽ giảm. Mặc dù doanh nghiệp đã bù đắp doanh thu từ các công đoạn của nhà cung cấp, nhà sản xuất… vẫn không thể bù đắp ảnh hưởng của mức thuế đối ứng. Do vậy, chính sách thuế của Hoa Kỳ đã tác động tương đối lớn đối cho doanh nghiệp dệt may. Theo đó, một trong những đòi hỏi, yêu cầu của doanh nghiệp trong kế hoạch trung hạn hoặc dài hạn là chúng ta bắt buộc phải tìm đến những thị trường mới để bù đắp những sụt giảm từ thị trường.

- Hiệp định EVFTA được xem là cơ hội để mở rộng thị trường cho ngành dệt may, tuy nhiên, đây cũng là thị trường đặt ra những yêu cầu, đòi hỏi rất khắt khe, ông chia sẻ gì về vấn đề này?

Ông Bạch Thăng Long: Thực tế, chúng ta phải thừa nhận EU là một thị trường khó tính, đòi hỏi khắt khe hơn, tiêu chuẩn cao hơn so với hầu hết các thị trường khác. Nếu một doanh nghiệp mới đang từ thị trường khác, tham gia lần đầu vào EU, thực sự là hết sức khó khăn. Đặc biệt, với nguyên tắc ‘xuất xứ từ vải’, doanh nghiêp muốn tận dụng được ưu đãi trong hiệp định này phải giải quyết được một bất cập trong ngành dệt may Việt Nam.

Trước hết, theo tài liệu và các tổ chức nghiên cứu, hiện nay Việt Nam vẫn đang nhập khẩu đồ dệt chủ yếu từ Trung Quốc, thậm chí lên đến khoảng 60-70%. Mặc dù trong trường hợp bắt buộc, chúng ta nên có nguồn cung từ trong nước hoặc từ một số nước có tính cộng gộp trong hiệp định nếu muốn tận dụng các ưu đãi.

Thứ hai, tuy doanh nghiệp dệt may đã có nguồn cung đáp ứng được tiêu chuẩn, vấn đề lưu trữ hồ sơ xuất xứ của các nguyên phụ liệu cũng đặt ra nhiều thách thức. Nếu không chuyển đổi số, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ gặp khó khăn để hoàn thiện báo cáo thông tin.

Thứ ba, xét về tiêu chuẩn kỹ thuật, EU là thị trường đòi hỏi tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe, bao gồm tính sản xuất tuần hoàn, các tiêu chuẩn về hóa chất, môi trường theo hướng xanh hóa. Do vậy, các doanh nghiệp khi muốn tham gia, bắt buộc phải tự nâng cấp mình và chịu chi phí đầu tư để từng bước đáp ứng tiêu chuẩn.

Ông Bạch Thăng Long - Phó Tổng giám đốc Tổng công ty May 10.

- Trong bối cảnh mới, để tiếp cận thị trường lớn như EU, doanh nghiệp buộc phải nâng cao năng lực cạnh tranh, cũng như chú trọng xây dựng thương hiệu, thưa ông?

Ông Bạch Thăng Long: Rõ ràng, để thâm nhập cũng như mở rộng được vào thị trường EU, đó là thách thức rất lớn đối với doanh nghiệp, đặc biệt ở quy mô nhỏ. Tuy nhiên, nhìn ở khía cạnh khác, đây chính là cơ hội thúc đẩy doanh nghiệp tự tăng sức cạnh tranh bằng năng lực cụ thể, mang tính lâu dài. Xét nhu cầu thực tế, doanh nghiệp phải chuyển đổi mô hình mà trước đây là sản xuất gia công sang những mô hình cao hơn.

Ngay tại May 10 hầu như không còn gia công mà triển khai hai mảng, một là xuất khẩu, hai là sản xuất trong nước. Chúng tôi đang dần hướng tới việc mảng xuất khẩu sẽ từng bước xây dựng theo hướng ODM - tức là tự thiết kế và đưa sản phẩm ra thị trường bằng thương hiệu của mình. Đây là hướng đi lâu dài nhằm khẳng định thương hiệu vị thế trên thị trường.

- Từ thực tiễn hiện nay, theo ông, các bộ, ngành, Thương vụ Việt Nam ở châu Âu cần tiếp tục hỗ trợ như thế nào để doanh nghiệp tận dụng EVFTA một cách hiệu quả, qua đó có thể thúc đẩy xuất khẩu bền vững?

Ông Bạch Thăng Long: Mong muốn của doanh nghiệp chúng tôi đó là các bộ, ngành quản lý nhà nước có sự hỗ trợ xây dựng khu tập trung sản xuất hàng dệt may đáp ứng tiêu chuẩn, đặc biệt là dệt và nhuộm. Do hai công đoạn này chúng ta chưa chủ động được nguồn sản xuất, doanh nghiệp bắt buộc phải tìm nguồn cung bên ngoài. Bên cạnh đó, chính sách nguồn vốn mới đối với doanh nghiệp chủ động thực hiện dự án liên quan đến xanh hóa, chuyển đổi số, sử dụng năng lượng tái tạo… cũng rất cấp thiết đối với doanh nghiệp dệt may.

Hiện nay, chúng tôi rất vui mừng vì trong cả quá trình từ trước đến nay, càng ngày càng nhận được sự hỗ trợ hiệu quả và thiết thực, đặc biệt từ Bộ Công Thương. Một minh chứng rõ nét là việc cấp C/O và quy định về tự chứng nhận xuất xứ. Đây là bước tiến rất lớn, giúp quy trình xuất khẩu thuận lợi và chủ động hơn. Tuy vậy, chúng tôi vẫn mong muốn tiếp tục có thêm những cải tiến phù hợp với thực tiễn. Ví dụ, dù đã được tự chứng nhận xuất xứ, doanh nghiệp vẫn phải nộp hồ sơ giấy để phục vụ công tác kiểm tra, gây mất thời gian và làm phát sinh thủ tục.

Với công nghệ hiện nay, doanh nghiệp mong muốn có sự thay đổi theo hai hướng: Một là mở rộng phạm vi doanh nghiệp được phép làm việc này; hai là hạn chế hồ sơ giấy để thủ tục nhanh hơn, vì doanh nghiệp phải tự chịu trách nhiệm cuối cùng.

- Xin cảm ơn ông!

Theo ông Bạch Thăng Long, hạ tầng logistics là yếu tố vượt ngoài khả năng tự cải thiện của doanh nghiệp nên rất cần sự vào cuộc ở quy mô Nhà nước và các bộ, ngành. Việc từng bước nâng cấp, đầu tư đồng bộ hệ thống logistics sẽ góp phần đáng kể vào việc giảm chi phí vận chuyển, lưu kho, từ đó gia tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp.

Bảo Thoa - Diệu Anh (thực hiện)

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/tu-chung-nhan-xuat-xu-tao-thuan-loi-xuat-khau-cho-hang-det-may-434575.html