Từ cú sốc trên thị trường chứng khoán đến thước đo bản lĩnh ứng xử

7 giờ trướcBài gốc

Giữa tháng 12, cổ phiếu DGC của Tập đoàn Hóa chất Đức Giang bất ngờ sàn 3 phiên liên tiếp, khiến giá trị vốn hóa của công ty "bốc hơi" hàng nghìn tỷ đồng. Hàng chục triệu cổ phiếu chất sàn, trong cơn hoảng loạn bán tháo của nhà đầu tư.

Chỉ ít ngày sau đó, đến lượt cổ phiếu CRE của Cen Land. Trong phiên giao dịch ngày 22/12, thị giá CRE giảm gần về mức sàn với áp lực bán tháo mạnh, đẩy thanh khoản lên tới 1,7 triệu đơn vị, gấp 4 lần so với phiên cuối tuần trước đó.

Điểm chung của cả hai trường hợp nêu trên là cổ phiếu "bị đạp" không phải vì kết quả kinh doanh yếu kém hay sự suy giảm trong năng lực tài chính, mà cùng thời điểm cổ phiếu giảm thì trên mạng xuất hiện các tin đồn vô căn cứ liên tới doanh nghiệp hoặc cá nhân có liên quan.

Diễn biến này gợi nhắc đến giai đoạn 2021-2022 khi hàng loạt cổ phiếu chịu sức ép lớn từ sự hoành hành của những đồn thổi vô căn cứ. Chẳng hạn hồi giữa năm 2022, thị trường rộ lên tin đồn thất thiệt ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Tập đoàn Vingroup, bị cấm xuất cảnh. Bộ ba cổ phiếu "họ" Vin gồm VIC, VHM và VRE đã đồng loạt giảm sâu. Chánh văn phòng kiêm người phát ngôn Bộ Công an thời điểm đó là ông Tô Ân Xô đã lên tiếng khẳng định ông Phạm Nhật Vượng của Vingroup không nằm trong danh sách cấm xuất cảnh. Tất cả các hoạt động của Vingroup đều bình thường.

Ông Xô cho hay Vingroup là doanh nghiệp đóng thuế rất lớn cho Nhà nước. Do đó tất cả chúng ta nên có trách nhiệm bảo vệ các hoạt động bình thường, tôn trọng pháp luật của các doanh nghiệp, phản bác lại các thông tin sai trái...

Tương tự, cổ phiếu EIB của Eximbank cũng một phen "lên bờ xuống ruộng" vì những tài liệu không xác thực lan truyền trên mạng xã hội.

Thực tế cho thấy, tin đồn luôn là một phần của thị trường. Nó có thể là một phần của những kế hoạch thao túng trên thị trường chứng khoán.

Thị trường chứng khoán Việt Nam những năm qua lại cung cấp nền tảng vô cùng thuận lợi cho sự nảy nở và lan truyền của tin đồn vô căn cứ, đó là làn sóng gia nhập của các F0. Một phần rất lớn trong cộng đồng F0 là những "tay mơ", tham gia thị trường chứng khoán với tâm lý của một người "vào sòng", đầu tư theo phong trào, mua theo sóng giá, tràn ngập tâm lý FOMO (hội chứng Sợ bị bỏ lỡ) và cực kỳ dễ hoảng loạn.

Thêm vào đó, sự bùng phát của các hội nhóm, diễn đàn đầu tư trên mạng xã hội càng tạo điều kiện cho tin đồn thất thiệt hoành hành. Trong các hội nhóm đó, nhiều tin đồn vô căn cứ được truyền đi theo hình thức "rò rỉ" để tạo vỏ bọc tin cậy, lại được các người môi giới (broker) "lùa gà" hô hào, khiến nhà đầu tư dễ bị dẫn dụ ra quyết định.

Có thể chia tin đồn làm hai dạng. Một là loại được tung ra để đẩy giá cổ phiếu. Hai là tin đồn dùng để đạp giá cổ phiếu. Dù là dạng thức nào, tin đồn cũng gây ra thiệt hại cho nhà đầu tư, cổ đông, doanh nghiệp và cho thị trường. Bởi kể cả giá cổ phiếu có tăng nhờ tin đồn thì sau đó cũng sẽ sụp đổ bởi sự thật. Trên thực tế, thị trường chứng khoán giai đoạn vừa qua đã chứng kiến vô số F0 đến trong hăm hở nhưng đi trong cay đắng vì thua lỗ nặng nề.

Bên cạnh những nguyên do đã nêu, việc tin đồn có "đất diễn" còn xuất phát từ hiện trạng nhiều doanh nghiệp chưa quan tâm đúng mực đến hoạt động quan hệ nhà đầu tư (Investor Relations - IR).

Không thiếu doanh nghiệp niêm yết có hàng nghìn cổ đông nhưng đại hội đồng cổ đồng thường niên lại chỉ có vài chục người dự họp. Không hiếm doanh nghiệp dù đã gây dựng được tên tuổi vẫn vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin. Tình trạng lãnh đạo doanh nghiệp bán chui cổ phiếu, thao túng giá cổ phiếu cũng không hề hiếm. Chưa kể đến việc trong tình cảnh "nước sôi lửa bỏng", lãnh đạo doanh nghiệp lại chọn cách im lặng, thay vì xuất hiện hay lên tiếng. Tất cả những điều đó dẫn đến hệ lụy là niềm tin bị tổn thương và nhà đầu tư trở nên mẫn cảm với tin đồn.

Trên thực tế, tại phần nhiều doanh nghiệp hiện nay, bộ phận IR hoạt động khá mờ nhạt, thậm chí bị đồng nhất với hoạt động quan hệ công chúng (Public Relations - PR), trong khi hai hoạt động này khác nhau về bản chất.

Việc đề cao quá mức vai trò, xem PR như "cây đũa thần" trong xử lý khủng hoảng, trở nên phản tác dụng trong thời đại bùng nổ thông tin và nhà đầu tư ngày càng nâng cao cảnh giác với những tin tức được soạn sẵn theo kịch bản.

Vì vậy, song hành với việc quản trị thông tin, doanh nghiệp cần nâng cao hiệu quả hoạt động IR.

Trước nhất, doanh nghiệp phải xây dựng được đội ngũ IR chuyên nghiệp, hiểu biết sâu rộng về thị trường tài chính và có khả năng đối ngoại. Thứ hai, doanh nghiệp phải tuân thủ nghiêm túc nghĩa vụ công bố thông tin.

Thứ ba, doanh nghiệp cần tổ chức nhiều hoạt động gặp gỡ nhà đầu tư (các hội nghị, ngày cổ đông…) để cung cấp thông tin và giải đáp thắc mắc. Việc minh bạch thông tin sẽ hỗ trợ rất tích cực cho doanh nghiệp, không chỉ giúp tăng giá trị cổ phiếu mà còn tăng sức đề kháng trước các biến động của thị trường.

Người xưa có câu "Một bàn tay không làm nên tiếng vỗ", sự lành mạnh của thị trường chứng khoán chỉ có thể được tạo ra khi nhà đầu tư tỉnh táo trước tin đồn, kiên định với mục tiêu và doanh nghiệp tăng cường các hoạt động bạch hóa như một cam kết, hay cao hơn là một nghĩa vụ. Khi tất cả đều trở nên "khôn ngoan", tin đồn sẽ không còn đất sống.

Hải Thu

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/tu-cu-soc-tren-thi-truong-chung-khoan-den-thuoc-do-ban-linh-ung-xu-post193087.html