Kết quả trên là nhờ sự vào cuộc của chính quyền địa phương, cùng những nỗ lực không ngừng của các HTX nông nghiệp, với sự đồng hành sát sao của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Bắc Giang.
Từ gà đồi Yên Thế đến cây có múi
Nhắc đến Yên Thế, không thể không nhắc tới gà đồi Yên Thế, sản phẩm đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp nhãn hiệu tập thể từ năm 2011. Với đặc điểm thịt chắc, thơm ngon, nuôi theo hình thức bán chăn thả tự nhiên, gà đồi Yên Thế đã trở thành biểu tượng kinh tế của cả vùng.
Tại xã Tam Tiến, HTX chăn nuôi gà Tiến Phát đang là một điểm sáng. HTX này hiện có 43 thành viên, mỗi năm cung cấp ra thị trường gần 1 triệu con gà thương phẩm, tạo việc làm thường xuyên cho hơn 80 lao động địa phương với thu nhập ổn định từ 6-8 triệu đồng/tháng.
Gà đồi là thương hiệu nông sản đặc trưng ở Yên Thế (Ảnh: BBG).
Ông Nguyễn Văn Sỹ, đại diện HTX Tiến Phát chia sẻ: “Trước đây, người dân chăn nuôi nhỏ lẻ, không kiểm soát được dịch bệnh, đầu ra bấp bênh. Nhờ có mô hình HTX và sự kết nối thị trường qua Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Bắc Giang, chúng tôi mới có thể nâng chất lượng sản phẩm, tiếp cận được các chuỗi siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch tại Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Phòng…”.
HTX Tiến Phát cũng được thụ hưởng chương trình hỗ trợ xúc tiến thương mại và đào tạo kỹ thuật chăn nuôi an toàn sinh học từ Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Bắc Giang, nhờ đó, quy trình sản xuất được chuẩn hóa, chất lượng sản phẩm nâng cao, mở ra nhiều cơ hội tiếp cận thị trường lớn.
Không chỉ phát triển chăn nuôi, Yên Thế còn mạnh dạn tái cơ cấu cây trồng theo hướng hàng hóa. Các loại cây ăn quả như bưởi da xanh, cam lòng vàng, cam V2, cùng một số cây dược liệu quý như ba kích, đinh lăng, cà gai leo đang dần trở thành thế mạnh mới của địa phương.
Tại xã Đồng Tiến, HTX Nông nghiệp tổng hợp Yên Tín đã tiên phong trong việc chuyển đổi hơn 30 ha đất đồi sang trồng cây có múi và cây dược liệu. Mô hình canh tác theo hướng hữu cơ, áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt và sử dụng phân vi sinh, giúp cây trồng phát triển tốt, cho năng suất cao.
Đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi
Bà Nguyễn Thị Lan, thành viên HTX Nông nghiệp tổng hợp Yên Tín, chia sẻ: “Trước kia, đất đồi chỉ trồng keo, thu nhập thấp và không ổn định. Nay chuyển sang trồng cam lòng vàng, mỗi sào cho thu từ 7 – 10 triệu đồng mỗi vụ. Mỗi năm tôi có thu nhập hơn 150 triệu đồng – điều mà trước đây chỉ dám mơ”.
HTX Yên Tín hiện tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 30 lao động, cao điểm mùa vụ có thể lên tới 70-80 người. Sản phẩm của HTX được gắn mã QR truy xuất nguồn gốc, từng bước chinh phục thị trường khó tính.
Liên minh HTX tỉnh Bắc Giang đã hỗ trợ HTX Yên Tín xây dựng nhà sơ chế, kho bảo quản nông sản và nhãn hiệu chứng nhận vùng trồng. Đồng thời, kết nối HTX tham gia các hội chợ nông nghiệp tại Hà Nội và TP.HCM, giúp quảng bá sản phẩm hiệu quả.
Bên cạnh các mô hình sản xuất trên, với lợi thế có hàng ngàn ha rừng keo và điều kiện khí hậu mát mẻ, nghề nuôi ong lấy mật đang phát triển mạnh ở các xã Canh Nậu, Đồng Hưu, Hương Vỹ…
HTX Mật ong rừng Yên Thế được thành lập từ năm 2019 với hơn 20 thành viên, hiện quản lý gần 2.000 đàn ong. Mỗi năm, HTX cung cấp khoảng 15-18 tấn mật nguyên chất, chủ yếu tiêu thụ qua sàn thương mại điện tử và hệ thống cửa hàng nông sản sạch.
Các cây trồng, vật nuôi thế mạnh là chìa khóa để nông dân, HTX ở Yên Thế thoát nghèo, làm giàu (Ảnh: BBG).
Theo ông Hoàng Văn Hợp – đại diện HTX, nghề nuôi ong có chi phí đầu tư thấp, quay vòng vốn nhanh, phù hợp với đồng bào dân tộc thiểu số và các hộ nghèo. Nhờ mô hình HTX, người nuôi ong được tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ giống ong, và đặc biệt là có đầu ra ổn định.
Liên minh HTX Việt Nam đã hỗ trợ HTX xây dựng thương hiệu “Mật ong rừng Yên Thế”, đồng thời tài trợ máy lọc mật, máy chiết rót và hệ thống tem truy xuất nguồn gốc, giúp sản phẩm nâng cao giá trị gấp 1,5 lần so với trước.
Thoát nghèo chưa đủ – phải làm giàu bền vững
Tính đến giữa năm 2025, toàn huyện Yên Thế có trên 30 HTX hoạt động hiệu quả, đóng vai trò trung tâm liên kết giữa nông dân, doanh nghiệp và thị trường. Mỗi HTX tạo việc làm trực tiếp và thời vụ cho hàng chục đến hàng trăm lao động tại địa phương – một con số ấn tượng đối với khu vực miền núi.
Các chương trình hỗ trợ từ Liên minh HTX Việt Nam như: Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, chương trình chuyển đổi số, đào tạo nghề gắn với nhu cầu thực tiễn, đã phát huy tác dụng rõ nét tại địa phương. Nhiều HTX đã và đang ứng dụng tem thông minh, sổ tay điện tử, sàn thương mại điện tử riêng để giới thiệu và bán hàng trực tuyến.
Dù đã đạt nhiều kết quả tích cực, nhưng theo lãnh đạo huyện Yên Thế, thách thức vẫn còn không nhỏ. Sản xuất nông nghiệp chịu ảnh hưởng lớn từ biến đổi khí hậu, đầu ra chưa thực sự ổn định, liên kết chuỗi giá trị còn hạn chế ở nhiều nơi.
Tuy vậy, với quyết tâm cao từ hệ thống chính trị, sự vào cuộc của các HTX năng động và đặc biệt là sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Bắc Giang, con đường thoát nghèo và làm giàu tại Yên Thế đang rộng mở hơn bao giờ hết.
Theo lãnh đạo ngành nông nghiệp huyện, trong thời gian tới, huyện tiếp tục xác định HTX là một trong những trụ cột trong phát triển nông nghiệp hàng hóa. Huyện cũng sẽ tiếp tục quy hoạch vùng trồng, chăn nuôi theo hướng tập trung, khuyến khích HTX đổi mới công nghệ, nâng chất lượng sản phẩm, từng bước vươn ra thị trường quốc tế.
Từ những cây cam trĩu quả, những đàn gà khỏe mạnh giữa đồi núi, đến những giọt mật ngọt lành đậm hương rừng… tất cả đều cho thấy một thực tế rằng khi người nông dân được hỗ trợ đúng lúc, tổ chức đúng cách, thì thoát nghèo không phải là giấc mơ xa vời. Và những HTX nông nghiệp tại Yên Thế hôm nay chính là minh chứng sống động nhất cho hành trình ấy.
An Chi