Từ lá đến vỏ, cây dứa đang đổi màu bức tranh kinh tế xanh Việt Nam

6 giờ trướcBài gốc

Một loại sợi mới, được chiết xuất từ phụ phẩm nông nghiệp là lá dứa, đang tạo nên làn sóng đổi mới trong ngành thời trang Việt Nam và cả thị trường quốc tế.

Tại Diễn đàn “Chuyển đổi xanh và Ngày hội tái chế 2025” vừa diễn ra ở TP.HCM, bà Nguyễn Bích Diền, Phó tổng giám đốc Công ty CP Kết nối Thời trang (Faslink), chia sẻ: sản phẩm thời trang mới của họ - PINALINA, làm từ vải sợi dứa – không chỉ là bước đột phá công nghệ mà còn đánh dấu một cột mốc thương mại quan trọng, khi được trưng bày tại New York và trở thành một trong những mặt hàng bán chạy nhất tại sự kiện.

Từ trước đến nay, sản phẩm quần áo ở Việt Nam đều được sản xuất từ các nguyên liệu từ cotton hoặc polyeste, nhưng điểm chung là hơn 90% đều là từ nguyên liệu ngoại nhập.

“Nguyên liệu cho ngành may mặc là một ‘nỗi đau’ của ngành dệt may, thời trang Việt Nam. Vì vậy, việc Faslink và các đối tác cùng nhau phối hợp để biến lá dứa thành quần áo, thành sản phẩm may mặc đã mở ra hướng đi mới cho hành trình xanh hóa ngành dệt may Việt”, bà Diền nói.

Cách đây một tháng kể từ công bố sản phẩm PINALINA, Faslink đã nhận được đơn hàng đầu tiên là 10.000 chiếc áo đồng phục cho một công ty xây dựng ở Việt Nam.

Song, để có được những thành công như thế, Faslink đã trải qua không ít khó khăn. Theo bà Diền, những ngày đầu, sản phẩm dệt thủ công từ sợi lá dứa rất cứng, có lẽ chỉ làm sản phẩm giày, da, vải đan len giỏ hoặc da giày. Nhóm sáng lập Faslink không nghĩ đến khả năng sản xuất công nghiệp quy mô lớn.

Nhưng đó cũng là cách cuộc đời đã thử thách sự bền bỉ, sáng tạo. Những người sáng lập của Faslink đã phải đi đủ các cơ sở xe sợi để tìm cách làm sao sợi tự nhiên từ gốc thực vật hoặc gốc xenlulô cũng có thể mềm mại như sợi từ cotton hay các loại sợi công nghiệp khác.

“Đó là một thách thức cuộc đời giành cho lá dứa. Đến thời điểm này sản phẩm vải, quần áo từ lá dứa rất thân thiện với người dùng, chống nắng và khử mùi. Chúng tôi đã liên kết với các viện để kiểm nghiệm và tìm ra các tính năng vượt trội này. Để có vải sợi dứa như ngày nay quả thực là một niềm tự hào lớn của chúng tôi”, bà Diền chia sẻ.

Chủ tịch UBND TP.HCM (áo xanh) thăm gian trưng bày sợi vải bằng lá dứa của Faslink. (Ảnh: Quốc Hải)

Song, điều khiến phó tổng giám đốc Faslink băn khoăn, là hành trình xanh của doanh nghiệp vẫn đang đối mặt với "áp lực kép" về chi phí sản xuất cao và thị trường chưa sẵn sàng trả thêm cho giá trị bền vững. Chưa kể, hành trình này còn gặp nhiều rào cản về công nghệ và cả chính sách.

“Thị trường, vốn vẫn còn rất nhạy cảm về giá. Chưa kể, đa phần người tiêu dùng hiện nay dễ bị cuốn vào xu hướng thời trang nhanh với xu hướng quan tâm đến giá cả nhiều hơn là chất lượng và nguồn gốc bền vững của sản phẩm", bà Diền nói thêm.

Nước mắm chay từ lần “giải cứu” trái dứa

Mang đến câu chuyện thú vị khác đến diễn đàn là hành trình nên duyên với trái dứa của bà Hoàng Thị Kim Châu, Giám đốc Công ty CP Chế biến thủy hải sản Liên Thành (nước mắm Liên Thành).

Theo bà Châu, giai đoạn 2006 – 2007, thị trường có sự cố nước tương có 3-MCPD, Liên Thành đã nghĩ đến việc cung cấp sản phẩm cho người ăn chay với giá thành tốt và đảm bảo an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng. Cũng vào lúc đó cá cơm, nguyên liệu chính cho sản xuất nước mắm cũng rất khan hiếm.

Trong bối cảnh đó, ban lãnh đạo Liên Thành mới đặt ra đề bài nghiên cứu tìm ra loại nguyên liệu mới, nhất là phế phẩm từ các ngành khác, để sản xuất nước chấm.

“Trong các loại nguyên liệu chúng tôi nghiên cứu có thịt trái điều, sơ trái mít và bã đậu nành, nhưng đều không thành công”, bà Châu nhớ lại.

Bà Hoàng Thị Kim Châu, Giám đốc Công ty CP Chế biến thủy hải sản Liên Thành. Ảnh: BSA

Đến năm 2011, một lãnh đạo của Liên Thành có chuyến đi công tác miền Tây. Thời điểm đó trái dứa ở khu vực này trúng mùa nhưng giá lại rẻ bằng 1/3 thông thường, để chất đồng đầy ngoài đường.

"Trước đây, chúng tôi đã nghiên cứu thành phần trái dứa, có đạm, có enzyme tương tự như nguyên liệu cá cơm.

Xót xa cho hoàn cảnh của bà con nông dân, Liên Thành quyết định giải cứu 100 tấn dứa, để phục vụ sản xuất nước mắm mặn. Chúng tôi làm quy trình ủ chượp, y chang như sản xuất nước mắm từ cá. Bốn tháng sau ra được dung dịch màu vàng rơm như nước mắm, có tính chất như nước mắm từ cách làm truyền thống. Khi đó Liên Thành mới nghĩ đến việc dùng trái thơm làm nguyên liệu chính để sản xuất nước mắm cho người ăn chay”, bà Châu kể.

Kể về mùi vị giống y thật của nước mắm từ trái dứa, bà Châu cho biết, năm 2012 khi trực tiếp đi bán hàng nước mắm chay từ trái dứa, bà biếu các sư thầy, sư cô và các phật tử tất cả đều rất ngạc nhiên và khó tin: “Rõ ràng là nước mắm, sao lại gọi là nước mắm chay được?”.

Tất nhiên, hành trình làm nước mắm chay từ trái dứa đó của Liên Thành cũng gặp không ít thách thức, trong đó thách thức lớn nhất là thời gian bảo quản.

“Vòng đời sản phẩm rất ngắn. Nước mắm mặn nếu không mở thì hai năm cảm quan không thay đổi, nhưng nước mắm chay thì không được. Đó là những thách thức để chúng tôi phải nghiên cứu, tinh chỉnh. Đến nay, chúng tôi tự hào là đơn vị tiên phong sản xuất nước mắm chay từ trái dứa và chiếm lĩnh được lòng tin của người tiêu dùng”, bà Châu nói.

Lên men vỏ dứa làm chất tẩy rửa, xuất khẩu qua trời Âu

Cái cách mà ông Lê Duy Hoàng, nhà sáng lập kiêm giám đốc sản xuất Công ty TNHH Fuwa Biotech (Fuwa3e) chia sẻ câu chuyện “biến” vỏ dứa thành chất tẩy rửa để xuất khẩu qua trời Âu càng thú vị hơn.

Câu chuyện bắt đầu từ vùng đất Thanh Hóa, nơi trồng dứa nhiều nhất Việt Nam. Ở đây, người ta thu mua lõi dứa xuất đi châu Âu, nhưng vỏ quả dứa thì bị vứt bỏ.

“Trong một lần khi biết về eco enzyme – dịch chất lên men từ quả dứa, tôi mới nghĩ sao không sử dụng vỏ quả dứa này, bởi quả dứa vẫn được biết là khử mùi tự nhiên rất tốt. Kho cá bỏ dứa vô sẽ khử mùi tanh. Quả dứa khi gọt được bằng dao inox hay sắt thì đều làm con dao bén và bóng hơn. Từ đó tôi nghĩ ra tại sao mình không tận dụng eco enzyme từ vỏ quả dứa để làm chất tẩy rửa”, ông Hoàng nhớ lại.

Nghĩ là làm, vị giám đốc trẻ bắt tay vào nghiên cứu để tận dụng nguồn nguyên liệu bỏ đi này. Theo Hoàng, chỉ cần ngâm ủ khoảng 2 tháng thu được eco enzyme, kết hợp với các phụ liệu hữu cơ khác và phụ gia có nguồn gốc thực vật để tạo nên chất tẩy rửa sinh học.

Sau sáu năm sản xuất và thương mại hóa, đến nay sản phẩm của Fuwa3e đã chinh phục được các khách hàng ở nhiều thị trường khó tính. Hiện Fuwa3e là hàng tẩy rửa sinh học ở VIệt Nam đã bán được ở các nước được coi là vương quốc của chất tẩy rửa như Hàn Quốc, Mỹ và đặc biệt là ở Đức.

Ông Lê Duy Hoàng, nhà sáng lập kiêm giám đốc sản xuất Công ty TNHH Fuwa Biotech (Fuwa3e). (Ảnh: BSA)

Tuy nhiên, hành trình xanh đó cũng không phải suôn sẻ với Fuwa3e. Theo vị giám đốc trẻ, khi lần đầu tiên đưa ra thị trường vào cuối năm 2019, tuy giá thấp hơn các sản phẩm cao cấp nhập khẩu, nhưng lại có giá bán cao gấp đôi sản phẩm thương mại thông thường.

“Lúc đó mọi người không biết sản phẩm sinh học, trong giai đoạn đầu hơi nản khi không ai biết. Tuy nhiên, chúng tôi có niềm tin vào sản phẩm xanh nên vẫn liên tục nghiên cứu, cải tiến sản phẩm không ngừng. Đến giờ thì sản phẩm đã thực sự có giá cả cạnh tranh”, Hoàng chia sẻ thêm.

An Nhiên

Nguồn Nhà Quản Trị : https://theleader.vn/tu-la-den-vo-cay-dua-dang-doi-mau-buc-tranh-kinh-te-xanh-viet-nam-d41400.html