Tư lệnh Kim Tuấn can trường và nhân nghĩa

3 giờ trướcBài gốc

Người chỉ huy quyết liệt, can trường, quyết đoán

Đồng chí Kim Tuấn tên thật là Nguyễn Công Tiến, sinh ngày 2-7-1927, quê ở xã Phúc Lâm, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Sơn Bình trong một gia đình đông con. Từ nhỏ, Nguyễn Công Tiến đã phải cố gắng hơn rất nhiều so với các bạn cùng trang lứa. Trong một lá thư gửi em trai Nguyễn Công Hải, ông tâm tâm sự: “Tuổi trẻ là tuổi đẹp nhất, cậu hãy cố gắng chăm chỉ học hành, hăng hái tham gia các hoạt động tập thể, sẵn sàng cống hiến đời mình cho lý tưởng cao đẹp của Bác Hồ: Trung với nước, hiếu với dân”… Và ông chính là một tấm gương sáng sẵn sàng cống hiến đời mình cho lý tưởng cao đẹp.

Quá trình tác nghiệp, chúng tôi may mắn gặp nhiều tướng lĩnh, cựu chiến binh - những cộng sự thân thiết, gần gũi với ông. Tất cả đều có chung nhận xét, Kim Tuấn khi đã ra trận là quyết đoán, can trường và dũng cảm trong mọi tình huống. Đặc biệt, càng khi khó khăn ông càng điềm tĩnh, sáng suốt. Ưu điểm đó giúp ông đưa ra những quyết định chính xác vào thời điểm then chốt. Sinh thời, Trung tướng, Anh hùng LLVT nhân dân Khuất Duy Tiến kể rằng, bài học đầu đời binh nghiệp của ông gắn với người chỉ huy Kim Tuấn. Bấy giờ, Khuất Duy Tiến là chiến sĩ, còn đồng chí Kim Tuấn là Phó tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 48 (Sư đoàn 320). Một ngày đầu tháng 10-1951, chiến sĩ Khuất Duy Tiến cùng đồng đội tham gia đánh trận chống càn tại một làng ở Thạch Lỗi, Yên Khánh, Ninh Bình, dưới sự chỉ huy trực tiếp của Phó tiểu đoàn trưởng Kim Tuấn.

Chân dung Thiếu tướng Kim Tuấn (1927-1979).

Trong tình huống đơn vị bị địch phát hiện vị trí trú quân phải đương đầu với 3 tiểu đoàn quân cơ động, quân địa phương, pháo binh của kẻ thù ở các căn cứ Phúc Nhạc, chùa Cao, Yên Mô và máy bay chiến đấu tấn công áp đảo, người chỉ huy ấy không hề nao núng. Giữa lúc căng thẳng ác liệt của trận chiến thì tiểu đoàn trưởng và chính trị viên bị thương nặng, phải rời khỏi trận địa, Tiểu đoàn phó Kim Tuấn thay thế toàn quyền chỉ huy. Khó khăn chồng thêm khó khăn, vậy mà ông vẫn bình tĩnh quan sát, tổng hợp tình hình, điều chỉnh thế trận và cách đánh. Dưới sự chỉ huy quyết đoán của Tiểu đoàn phó Kim Tuấn, ta lần lượt bẻ gãy từng mũi tiến công của địch, chuyển ưu thế trận đánh về ta, đánh bại hoàn toàn cuộc tấn công của địch. Trung tướng Khuất Duy Tiến cảm khái nói: “Lúc căng thẳng nhất là lúc tôi thấy anh Kim Tuấn điềm tĩnh nhất. Anh chú ý lắng nghe tiếng nổ để phân biệt đạn, pháo ở xa hay gần và tập trung quan sát, đưa ra các quyết định làm thay đổi cục diện trận đánh. Bằng chính thực tiễn chiến đấu, anh đã dạy cho tôi bài học đầu tiên trong đời quân ngũ của tôi. Từ đây, tôi bắt đầu hiểu thế nào là dũng cảm, là điềm tĩnh, là quả đoán và thế nào là vững chãi trong cơn nguy cấp!”.

Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, tên tuổi của Tư lệnh Kim Tuấn gắn liền với những thời điểm quan trọng, những chiến dịch quyết định nhất của Sư đoàn 320 như: Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào, Chiến dịch Xuân Hè 1972… Và đặc biệt là chiến dịch Tây Nguyên tháng 3-1975, phá vỡ thế bố trí phòng thủ của địch, giải phóng một địa bàn chiến lược quan trọng, đẩy quân địch vào thế bị động, tạo thời cơ quyết định để ta tiến tới giải phóng miền Nam và thống nhất đất nước. Là người trực tiếp giúp việc cho Tư lệnh Kim Tuấn tại Sở chỉ huy hồi ấy, Đại tá Nguyễn Công Dung, nguyên Trưởng ban Quân lực Sư đoàn 320 kể: “Đêm 16-3-1975, Tư lệnh Sư đoàn 320 Kim Tuấn nhận mệnh lệnh của Tổng Tham mưu trưởng Văn Tiến Dũng, yêu cầu cử lực lượng cơ động thật nhanh xuống phía Nam thị xã Cheo Reo, thực hiện bao vây tiến công, tiêu diệt lực lượng địch rút chạy trên Đường số 7. Thấy ông lặng đi, tôi đoán khả năng ông đang lưỡng lự giữa việc hành động ngay hay chờ đến sáng. Tuy nhiên chỉ lát sau, ông cho mời Chính ủy Sư đoàn Bùi Huy Bổng đến. Một tấm bản đồ lớn được mở ra, hai vị chỉ huy chụm đầu bàn bạc và đi đến thống nhất rất nhanh: Lệnh cho Trung đoàn 64 lập tức cơ động ngay trong đêm.

Qua điện đàm giao nhiệm vụ cho Trung đoàn trưởng Trung đoàn 64 Phạm Quang Bào, giọng Tư lệnh Kim Tuấn vẫn dứt khoát nhưng cũng ôn tồn, kiềm chế xúc động. Tình hình rất căng thẳng, diễn biến chiến dịch quá nhanh, có lẽ ông không muốn tạo áp lực làm cấp dưới rối trí. Cả đêm hôm ấy ông thức trắng. Cứ 30 phút, ông lại yêu cầu trợ lý tác chiến liên lạc với Trung đoàn 64 xem bộ đội đã cơ động đến đâu và đánh dấu lại trên bản đồ. Cho tới khi nhận được báo cáo, đơn vị đầu tiên của Trung đoàn 64 đã ra tới điểm chốt chặn và bắt đầu nổ súng đánh địch, Tư lệnh mới thở phào nhẹ nhõm!”.

Cuộc băng rừng, cắt đường giao thông chặn địch rút chạy trên Đường 7 của Sư đoàn 320 kết thúc thắng lợi. Với lòng cảm phục vị Tư lệnh dũng cảm của Quân đoàn 3, Trung tướng, Anh hùng LLVT nhân dân Nguyễn Quốc Thước đã nói: “Sư đoàn 320 do anh Kim Tuấn trực tiếp chỉ huy ở những thời điểm quyết định nhất, từ Chiến dịch Xuân Hè 1972, đặc biệt là Chiến dịch Tây Nguyên tháng 3-1975, đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Tên của Sư đoàn, tên của anh không chỉ ghi đậm trong tôi mà đã in sâu trong tình cảm của các đồng chí lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ Mặt trận Tây Nguyên cùng các cấp ủy và nhân dân địa phương!".

Một tấm lòng yêu thương, nhân nghĩa

Không chỉ dũng cảm, mưu trí, quyết đoán trên chiến trường, Tư lệnh Kim Tuấn còn là người chỉ huy rất thương yêu đồng đội, quan tâm sâu sát đời sống chiến sĩ, nghĩa tình chu đáo với những người “thấp bé” như chiến sĩ nuôi quân, cần vụ, lái xe... Nhiều đồng đội từng công tác với đồng chí Kim Tuấn trong thời gian công tác ở Sư đoàn 320 kể rằng, ông thường đôn đốc, nhắc nhở cán bộ hậu cần, quân y chăm lo bữa ăn và cấp thuốc phòng sốt rét cho bộ đội. Xuống thăm bộ đội, ông vô tư dùng bữa ăn với anh em, không phân biệt cấp trên, cấp dưới. Ông luôn giữ nếp sinh hoạt giản dị, “đồng cam cộng khổ” với bộ đội.

Có một chuyện, khoảng cuối năm 1970, khi đi chuẩn bị chiến trường cho Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào, nhiều cán bộ trong đoàn công tác do Tư lệnh Sư đoàn 320 Nguyễn Kim Tuấn chỉ huy bị sốt rét. Bản thân ông cũng không ngoại lệ: Da dẻ, mặt mũi thâm quầng, hốc hác. Mặc dù vậy, ông vẫn không ngừng làm việc. Theo kế hoạch, hằng ngày ông cùng các cán bộ đi nghiên cứu địa hình, tối về hội họp, thảo luận và nghiên cứu tài liệu. Một buổi chiều, anh em ở Trung đoàn bộ Trung đoàn 64 bắt được nhiều cua đồng, đã tổ chức nấu riêu cua với rau tàu bay và cây chuối rừng non để bồi dưỡng cho cán bộ và anh em bị sốt rét. Chỉ huy Trung đoàn dành một ăng-gô đựng canh để biếu Tư lệnh Sư đoàn cũng đang bị sốt. Biết nguồn gốc bát canh và anh em đều được chia phần, ông mới nhận lời sử dụng. Tuy nhiên, trước khi uống canh, ông vẫn yêu cầu chia đều phần của mình thành 4 phần cho Tư lệnh và chiến sĩ công vụ hai phần, hai phần còn lại cho đồng chí y sĩ và trực ban tác chiến Sư đoàn đang làm nhiệm vụ.

Với đồng đội là vậy, còn trong gia đình, Tư lệnh Kim Tuấn cũng là người rất giàu tình cảm. Thiếu tướng, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Hà, nguyên Chính ủy Viện Y học cổ truyền Quân đội xúc động khi kể lại những kỷ niệm với người cha yêu quý: “Khi về Hà Nội công tác, bố đều tranh thủ thời gian về thăm ông bà nội và các con. Ông thường về đến nhà vào lúc nửa đêm, được 1-2 tiếng lại đi ngay. Chúng tôi chưa kịp hết ngái ngủ thì đã đến giờ tạm biệt. Lần nào được nghỉ lâu hơn, bố quan tâm, giúp mẹ và chúng tôi những việc cụ thể, thiết thực. Việc đầu tiên là sửa xe đạp. Tôi nhớ hồi ấy nhà có 2 xe đạp, 1 cái mẹ tôi dùng để đi làm, 1 cái cho hai chị em chúng tôi đi học. Biết đó là những phương tiện rất cần thiết, không có thì rất khó khăn, thế nên lần nào về cũng mang xe ra sửa, lau dầu. Có lần, bố vừa tháo xe đạp ra để chữa thì có lệnh từ trong báo ra là phải về đơn vị ngay có việc gấp. Lúc đó cơm đã dọn ra nhưng bố vẫn cố tận dụng thời gian ít ỏi còn lại để lắp lại chiếc xe đạp rồi kịp cả ăn cơm, vơ vội chiếc bánh mì mang lên ô tô để vừa đi đường vừa ăn”...

Tư lệnh Kim Tuấn (thứ nhất, bên trái) tại chiến trường Campuchia năm 1979. Ảnh tư liệu

Năm 1978, Thiếu tướng Kim Tuấn được điều động về Bộ Tổng Tham mưu nhận công tác mới. Công việc ở Quân đoàn 3 đã bàn giao cho người thay thế. Tuy nhiên, khi đang đi TP Hồ Chí Minh để mua quà cho gia đình trước khi ra Bắc, ông được cấp trên giao nhiệm vụ trở lại Quân đoàn 3 giúp nốt cho chiến trường Tây Nam trong đợt truy quét vào sào huyệt cuối cùng của bọn Pol Pot tại khu vực Bát Tam Bang (Campuchia). Nhiệm vụ của đơn vị là truy bắt bọn đầu sỏ đang thiết lập căn cứ để chuẩn bị đối phó với ta trên khu vực núi cao biên giới. Và con người ấy, vị tướng ấy ngay lập tức trở lại nhận nhiệm vụ chiến đấu không một lời từ nan.

Ngày 16-3-1979, Thiếu tướng Kim Tuấn đi thông qua kế hoạch đánh Tà Sanh của Sư đoàn 31 tại Xiêm Riệp (Campuchia). Biết ông đang bị ốm, Thường vụ Đảng ủy Quân đoàn 3 đề nghị ông ở nhà chủ trì để đồng chí Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng đi thay nhưng ông từ chối với lý do: Lần này đánh vào sào huyệt cuối cùng của địch, nhiệm vụ rất quan trọng, Tư lệnh quân đoàn phải đi. Quá trình cơ động, Thiếu tướng Kim Tuấn cùng đồng đội đã bị địch phục kích ở núi Thơm. Ông bị thương rất nặng, nhiều mảnh đạn găm trên cơ thể. Mặc dù các bác sĩ giỏi nhất được điều đến, hết sức tiến hành cấp cứu cho ông trong khi chờ máy bay tới đưa về TP Hồ Chí Minh, song do vết thương quá nặng nên đồng chí Kim Tuấn đã trút hơi thở cuối cùng trên chiếc trực thăng UH trở về TP Hồ Chí Minh vào ngày 17-3-1979. Trước lúc hy sinh, ông nhận hết trách nhiệm về mình, dặn dò đồng đội và gửi lời xin lỗi gia đình. Ông ra đi khi bao công việc còn dang dở, để lại niềm tiếc thương vô hạn trong toàn quân và gia đình.

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/tuong-linh-viet-nam/tu-lenh-kim-tuan-can-truong-va-nhan-nghia-1014001