Có lần, vì cần liên hệ công việc gấp, tôi bấm số của một người chưa từng gặp. Chuông đổ, đầu dây bên kia bắt máy, tôi mở lời: “Chào chị, tôi là… gọi từ…”. Thế nhưng không để tôi kịp nói hết câu, tiếng tút tút đã vang lên lạnh lùng. Có lẽ vì thấy số lạ, chị tưởng tôi là đối tượng lừa đảo - điều không hiếm hiện nay khi những cuộc gọi lừa tiền, lừa quà… xuất hiện dày đặc mỗi ngày. Dẫu hiểu được tâm lý cảnh giác ấy, tôi vẫn thấy buồn và tự hỏi: Phải chăng chúng ta đang đánh mất dần sự lịch sự, lòng tin và văn hóa giao tiếp qua điện thoại?
Trong nhịp sống hiện đại, chiếc điện thoại không chỉ là công cụ liên lạc mà còn là cầu nối giữa con người với con người. Tuy nhiên, cùng với sự tiện lợi ấy, văn hóa nghe, gọi điện thoại lại đang có những biến đổi đáng suy ngẫm. Câu chuyện tưởng nhỏ như việc một người tắt máy ngay khi nghe số lạ lại phản ánh rõ nét cách chúng ta đang ứng xử với nhau trong một guồng quay hối hả và đầy cảnh giác.
Trước hết, văn hóa khi nghe điện thoại thể hiện ở thái độ lắng nghe và phản hồi. Một người lịch sự sẽ nghe máy bằng giọng điệu nhẹ nhàng, không cộc lốc. Nếu không thể nghe, họ có thể nhắn lại sau, hoặc gọi lại khi rảnh. Việc từ chối khéo léo cũng là một biểu hiện của văn hóa, ví như nói: “Xin lỗi, tôi đang bận”, thay vì im lặng hoặc tắt máy đột ngột. Ngược lại, văn hóa khi gọi điện lại đòi hỏi sự chuẩn bị và tôn trọng người nghe. Người gọi nên tự giới thiệu, nói ngắn gọn mục đích, lựa chọn thời điểm phù hợp. Một cuộc gọi vào giờ nghỉ trưa hay tối muộn, dù chỉ vài phút, đôi khi cũng làm phiền người khác. Những lời mở đầu như “Xin chào anh (chị), tôi là…” hay “Tôi có thể làm phiền anh (chị) một chút không?” không chỉ thể hiện sự chuyên nghiệp mà còn tạo thiện cảm ngay từ đầu.
Không thể phủ nhận, nỗi lo về lừa đảo, quảng cáo rác đã khiến nhiều người e dè, thậm chí phản ứng thái quá khi gặp số lạ gọi đến. Nhưng cảnh giác không đồng nghĩa với mất lịch sự. Một lời đáp ngắn gọn như “Ai đấy ạ?”, hay “Tôi xin lỗi, ai đang gọi vậy?” vẫn có thể giúp ta xác minh danh tính người gọi mà không gây tổn thương cho người khác. Sự tiện lợi của công nghệ không nên là lý do để chúng ta quên đi phép lịch sự tối thiểu.
Câu chuyện về văn hóa nghe, gọi điện thoại, suy cho cùng, không chỉ là câu chuyện của chiếc điện thoại. Đó là câu chuyện về sự tôn trọng, về cách con người đối xử với nhau trong guồng quay cuộc sống với quá nhiều thông tin. Giữa thời đại 4.0, khi một cuộc gọi có thể vượt ngàn cây số, mong rằng mỗi người chúng ta vẫn giữ được sự chân thành và lịch sự trong từng lời nói. Bởi đôi khi, chỉ một câu “Chào chị, tôi là…” được đáp lại bằng “Vâng, tôi nghe đây ạ”… cũng đủ để khởi đầu cho một mối quan hệ tốt đẹp, dù chỉ là qua một cuộc gọi.
Minh Hằng