Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn báo cáo tại phiên họp.
Theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Luật Quản lý thuế (sửa đổi), trong đó có quy định mới về thuế của hộ kinh doanh, đủ điều kiện thông qua tại Kỳ hợp thứ 10 theo quy trình rút gọn 1 kỳ họp của Quốc hội.
Tiếp tục phiên họp thứ 50, chiều 13/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi).
Trình bày tờ trình, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết đối tượng áp dụng của Luật Quản lý thuế (sửa đổi) cơ bản giữ nguyên như quy định của Luật Quản lý thuế hiện hành và sửa đổi, bổ sung thêm đối tượng về người nộp thuế để đảm bảo đồng bộ với pháp luật liên quan nhằm bao quát đối tượng phát sinh phục vụ công tác quản lý thuế. Cùng với đó là sửa đổi, bổ sung về tên cơ quan quản lý thuế cho phù hợp với tổ chức bộ máy mới sau sắp xếp.
Về nội dung quản lý thuế, Dự thảo bổ sung quy định cơ quan thuế thực hiện quản lý thuế theo phân nhóm người nộp thuế; bổ sung nội dung quản lý thuế đối với giao dịch xuyên biên giới, kinh tế số, thương mại điện tử, tài sản số và loại hình, giao dịch kinh tế mới phát sinh.
Lần sửa đổi này quy định mã số thuế của cá nhân, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh là số định danh cá nhân của cá nhân, chủ hộ gia đình, chủ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được cấp theo quy định của pháp luật về căn cước.
Về khai thuế, tính thuế, khấu trừ thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (Điều 13), Thứ trưởng Cao Anh Tuấn nêu rõ, thực hiện chủ trương xóa bỏ thuế khoán theo Nghị quyết 68-NQ/TW, Dự thảo sửa đổi theo hướng hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh căn cứ mức doanh thu thực tế hằng năm từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ tự xác định thuộc đối tượng không chịu thuế, đối tượng không phải nộp thuế, đối tượng chịu thuế, đối tượng phải nộp thuế theo quy định của pháp luật về thuế.
Đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thuộc đối tượng phải nộp thuế thì thực hiện khai thuế, tính thuế đối với từng loại thuế theo kỳ tính thuế. Chính phủ quy định chi tiết điều này, bao gồm phương pháp tính thuế giá trị gia tăng; hồ sơ, thủ tục kê khai doanh thu, kê khai thuế và nộp thuế. Bộ Tài chính quy định chế độ kế toán áp dụng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026, trừ quy định về khai thuế của hộ, cá nhân kinh doanh tại Điều 13 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026, theo đề xuất của Chính phủ.
Về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nêu ý kiến của Thường trực Ủy ban khi thẩm tra sơ bộ. Đó là, đối với các hộ/cá nhân kinh doanh sẽ chuyển từ cơ chế khoán sang kê khai, về cơ bản, doanh thu kê khai theo hóa đơn sẽ tăng cao hơn so với các mức khoán mà các hộ/cá nhân kinh doanh đang áp dụng. Theo đó, gánh nặng về thuế (thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân) của các hộ kinh doanh sẽ thay đổi đáng kể.
Vì vậy, Thường trực cơ quan thẩm tra cho rằng, Cơ quan soạn thảo cần tính toán, đánh giá tác động cụ thể về sự thay đổi trong nghĩa vụ thuế cho các hộ/cá nhân kinh doanh. Trong trường hợp cần thiết (nếu sự thay đổi về doanh thu theo kê khai so với các mức khoán đang thực hiện là quá lớn), đề nghị cân nhắc phương án điều chỉnh lại các mức thuế suất (trong các luật chính sách) để gánh nặng về thuế đối với các đối tượng liên quan không bị ảnh hưởng quá lớn, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW và mục tiêu cải thiện đời sống cho người dân của Đảng và Nhà nước.
Ông Mãi cũng nêu, Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định về phương pháp tính thuế giá trị gia tăng, trong đó có các mức ngưỡng doanh thu để xác định phương pháp tính thuế giá trị gia tăng theo tỷ lệ trên doanh thu và nghĩa vụ áp dụng hóa đơn điện tử nối mạng với cơ quan thuế - đây là những nội dung thuộc về luật chính sách. Để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, đề nghị Cơ quan soạn thảo cân nhắc thiết kế bổ sung nội dung sửa đổi điều khoản tương ứng của luật chính sách (Luật Thuế giá trị gia tăng) và đưa các nội dung này vào điều khoản thi hành luật, ông Mãi lưu ý.
Nêu ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh mục tiêu là phải chuyển đổi từ mô hình quản lý sang phục vụ người nộp thuế, ứng dụng công nghệ số, dữ liệu lớn về trí tuệ nhân tạo đồng thời giảm gánh nặng hành chính.
Yêu cầu là làm sao giảm tối đa các thủ tục hành chính thuế hiện hành nhằm xây dựng hệ thống quản lý thế hiện đại, hiệu quả và công bằng, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Về điểm mới sử dụng số định danh cá nhân làm mã số thuế và cải thiện thủ tục hành chính, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, phải bàn rất kỹ để có cơ chế bảo mật, tránh rò rỉ dữ liệu doanh nghiệp.
Thứ trưởng Cao Anh Tuấn cho biết sẽ tiếp thu các ý kiến tại phiên thảo luận để hoàn thiện dự thảo, trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 tới.
Nguyễn Lê