Tư nhân được tham gia đầu tư làm đường sắt đô thị

4 giờ trướcBài gốc

Sáng 27-6, Quốc hội đã thông qua dự án Luật Đường sắt sửa đổi với đa số đại biểu biểu quyết tán thành. Luật này có hiệu lực thi hành từ 1-1-2026.

Một nội dung quan trọng là quy định về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài nhà nước. Trong đó, để khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp tham gia đầu tư dự án đường sắt theo phương thức đối tác công tư hoặc đầu tư trực tiếp, dự thảo Luật đã quy định các dự án này được nhà nước đảm bảo kinh phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư và phần kinh phí này không tính vào tỉ lệ vốn nhà nước tham gia vào dự án khi thực hiện theo phương thức PPP.

Cạnh đó, nêu rõ các điều kiện ràng buộc, kiểm soát chuyển nhượng dự án đầu tư nhằm đảm bảo quản lý chặt chẽ, tránh thất thoát tài sản, bảo đảm quốc phòng an ninh.

Luật cũng quy định rõ vai trò quản lý nhà nước thông qua việc tham gia của cơ quan nhà nước trong kiểm soát các bước sau chủ trương đầu tư như kiểm tra công tác nghiệm thu, chấp thuận danh mục tiêu chuẩn áp dụng cho dự án. Lý do là các dự án đường sắt thường có quy mô lớn, kỹ thuật cao, công nghệ phức tạp và đòi hỏi cao về an toàn.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh. Ảnh: PHẠM THẮNG

Trình bày báo cáo tiếp thu, chỉnh lý, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, cho biết có ý kiến đề nghị bổ sung rõ việc đầu tư theo phương thức PPP, cơ chế chia sẻ rủi ro giữa nhà nước và nhà đầu tư đảm bảo nguyên tắc lợi nhuận hợp lý trong suốt vòng đời dự án.

Về nội dung này, theo ông Minh, cơ chế chia sẻ rủi ro giữa nhà nước và nhà đầu tư đảm bảo nguyên tắc lợi nhuận hợp lý trong suốt vòng đời dự án đường sắt theo phương thức PPP được thực hiện theo quy định về đầu tư theo phương thức đối tác công tư. Vì vậy, Chính phủ đề nghị giữ như dự thảo Luật.

Cũng có ý kiến đề nghị bổ sung cơ chế rõ ràng hoặc có thể giao Chính phủ quy định trường hợp nhà đầu tư tư nhân muốn tham gia vào các dự án đường sắt do Nhà nước quyết định (như đường sắt quốc gia hoặc địa phương).

Về nội dung này, dự thảo Luật đã có quy định để nhà đầu tư tư nhân tham gia đầu tư vào các dự án đường sắt (đường sắt quốc gia, đường sắt địa phương).

Đối với các dự án do nhà nước đã quyết định chủ trương đầu tư, trường hợp có nhà đầu tư đề xuất và khả thi sẽ thực hiện điều chỉnh chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật. Đối với các quy định về cơ chế khi nhà đầu tư muốn tham gia vào các dự án đường sắt đã được quy định tại pháp luật về đầu tư và pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công tư. Vì vậy, Chính phủ đề nghị giữ như dự thảo Luật.

Theo bộ trưởng Bộ Xây dựng, có ý kiến cho rằng quy định “Nhà đầu tư không được chuyển nhượng dự án, vốn, tài sản hình thành sau đầu tư cho tổ chức, cá nhân nước ngoài hoặc tổ chức có vốn nước ngoài” trong trường hợp nhà đầu tư bị phá sản mà toàn bộ vốn, tài sản này là vốn vay nước ngoài theo Luật Phá sản phải dành cho người cho vay, tức là phải dành cho bên vay nước ngoài.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho hay quy định của Luật Đường sắt 2017 hiện hành và Luật Đầu tư không cấm tổ chức, doanh nghiệp tham gia đầu tư đường sắt và không hạn chế việc nhà đầu tư huy động vốn của các tổ chức cá nhân trong nước và nước ngoài.

Trường hợp phá sản, mọi doanh nghiệp đều phải thực hiện theo quy định của pháp luật về phá sản, theo đó doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm về toàn bộ nghĩa vụ nợ của doanh nghiệp (không phải trách nhiệm của nhà nước).

“Vì đây là hình thức đầu tư tư nên vốn đầu tư là của doanh nghiệp (không phải là vốn đầu tư nhà nước) nên nhà nước không phải chịu 100% vốn đầu tư và không có trách nhiệm trả nợ thay cho doanh nghiệp” – ông nói và cho biết Chính phủ đề nghị giữ như dự thảo Luật.

Có ý kiến đề nghị quy định rõ việc chỉ định thầu, chỉ định nhà đầu tư thực hiện việc đầu tư phát triển đô thị theo mô hình TOD; quy định rõ từng trường hợp dự án đường sắt quốc gia có trước hay quy hoạch phát triển đô thị theo mô hình TOD có trước.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, luật đã quy định rõ chỉ những nhà đầu tư thực hiện đầu tư dự án đường sắt mới được chỉ định thầu thực hiện đầu tư dự án phát triển đô thị theo mô hình TOD. Sau khi cơ quan có thẩm quyền lựa chọn nhà đầu tư thực hiện đầu tư đường sắt thì mới chỉ định nhà đầu tư dự án đường sắt đầu tư dự án phát triển đô thị theo mô hình TOD thuộc phạm vi dự án.

Nhà đầu tư tham gia đầu tư dự án TOD khu vực phụ cận ga đường sắt phải nộp tiền sử dụng đất

Có ý kiến cho rằng quy định về việc UBND cấp tỉnh có dự án đi qua được quyết định việc chỉ định nhà đầu tư dự án đường sắt quốc gia có thể gây ra hệ quả tiêu cực, theo đó nhà đầu tư không qua đấu thầu vẫn được hưởng lợi từ đất đai đô thị quanh nhà ga, dễ dẫn đến việc lựa chọn nhà đầu tư kém hiệu quả và mâu thuẫn với pháp luật về đất đai.

Theo Chính phủ, các dự án đường sắt thường có tổng mức đầu tư lớn, khả năng thu hồi vốn rất thấp, nhà đầu tư xây dựng công trình đường sắt sẽ phải bảo đảm kinh phí phục vụ quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt sau đầu tư. Tuy nhiên, Luật Đường sắt 2017 có nhiều cơ chế ưu đãi nhưng kể từ khi Luật có hiệu lực đến nay, gần như không thu hút được nhà đầu tư tư nhân nào tham gia đầu tư dự án đường sắt.

Để khuyến khích, thu hút nhà đầu tư tư nhân tham gia đầu tư đường sắt, thể chế hóa Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, thì chính sách này là cần thiết.

Nhà đầu tư khi được chỉ định tham gia đầu tư dự án TOD khu vực phụ cận ga đường sắt vẫn phải nộp tiền sử dụng đất và thực hiện các thủ tục theo pháp luật về đầu tư và pháp luật về đất đai. Vì vậy, Chính phủ đề nghị giữ như dự thảo Luật.

*****

Luật Đường sắt sửa đổi quy định rõ số tiền thu được từ khai thác quỹ đất khu vực TOD.

Theo đó, đối với đường sắt quốc gia sau khi trừ đi chi phí tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khu vực TOD và chi phí khác có liên quan theo quy định của pháp luật, chính quyền địa phương cấp tỉnh giữ lại 50% và nộp 50% vào ngân sách trung ương

Đối với đường sắt địa phương, chính quyền địa phương cấp tỉnh giữ lại 100% vào ngân sách địa phương.

Theo quy định tại Khoản 3, Điều 25

NHÓM PHÓNG VIÊN

Nguồn PLO : https://plo.vn/tu-nhan-duoc-tham-gia-dau-tu-lam-duong-sat-do-thi-post857423.html