Cứ mỗi quyển sách đọc xong, các phạm nhân ở Uzbekistan sẽ được giảm 3 ngày tù. Ảnh: Guardian.
Một đạo luật mới tại Uzbekistan cho phép tù nhân được rút ngắn thời gian thi hành án bằng cách đọc sách. Theo quy định vừa được Thượng viện nước này thông qua, mỗi cuốn sách trong danh mục chính thức khi được đọc và hiểu đúng nội dung sẽ giúp phạm nhân được giảm ba ngày tù. Mức tối đa được giảm là 30 ngày mỗi năm.
Những người đang thi hành án chung thân không thuộc diện được hưởng chính sách. Tuy nhiên, theo giới chức Uzbekistan, hơn 13.500 tù nhân trên cả nước đủ điều kiện tham gia.
Shakhrizod Shokirov, đại diện Bộ Nội vụ Uzbekistan, cho biết cơ quan này đã nghiên cứu các mô hình quốc tế trước khi quyết định triển khai. “Tại Brazil, từ năm 2012, mỗi cuốn sách được đọc giúp tù nhân giảm 4 ngày tù, tổng cộng tối đa 48 ngày mỗi năm. Italy và Bolivia cũng có chính sách tương tự. Uzbekistan đã đánh giá kết quả và điều chỉnh phù hợp với hệ thống pháp luật của mình”, ông nói với Euronews.
Để được công nhận, tù nhân phải vượt qua một kỳ kiểm tra sau khi đọc xong sách. Kết quả sẽ được đánh giá bởi một hội đồng đặc biệt gồm đại diện chính quyền địa phương, xã hội dân sự, ban quản lý trại giam và các tổ chức tự quản. Chỉ những ai đạt yêu cầu mới được xem xét giảm án.
Danh mục sách được lựa chọn nhằm mang tính giáo dục, đa lĩnh vực và có cả tác phẩm trong nước lẫn quốc tế. Danh sách bao gồm Ông già và biển cả của Ernest Hemingway, Ba người bạn của Erich Maria Remarque, Thảm kịch Mỹ của Theodore Dreiser... Ngoài ra, còn có các tác phẩm của nhà văn Uzbekistan Abdulla Qodiriy và các ấn phẩm chính trị như Chiến lược phát triển Uzbekistan mới, Sách về các nhà lãnh đạo.
Theo ông Begmat Ochilov, chuyên gia tại Trung tâm Giáo dục và Tinh thần Uzbekistan, việc đọc sách giúp phạm nhân suy ngẫm về bản thân, học cách thấu hiểu người khác. Điều này sẽ có tác động trực tiếp đến quá trình cải tạo đạo đức và giảm thiểu khả năng tái phạm.
Luật mới được giới luật sư và chuyên gia giáo dục Uzbekistan ủng hộ rộng rãi. Họ cho rằng đây là bước đi thể hiện tư duy cải cách hệ thống tư pháp, chuyển trọng tâm từ trừng phạt sang giáo dục và tái hòa nhập cộng đồng.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cũng nhấn mạnh hiệu quả thực sự của chính sách sẽ phụ thuộc vào việc tổ chức thực hiện một cách minh bạch, nhất quán và công bằng giữa các cơ sở giam giữ.
Đức An