Từ phù sa đến số hóa - Cuộc cách mạng 4.0 tại thủ phủ hoa Sa Đéc

2 giờ trướcBài gốc

Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan phát biểu ngày 27.12. Ảnh: Đ.T

Khởi nguồn từ dòng sông và di sản trăm năm

Sa Đéc hôm nay không chỉ có hương hoa mà còn rộn ràng tiếng máy, những dòng code và những sàn thương mại điện tử sôi động. Đó là sự trỗi dậy của thế hệ 4.0 – những “nông dân số” đang viết tiếp bản anh hùng ca về di sản bằng công nghệ. Không phải ngẫu nhiên, vào ngày 27/12 vừa qua, tại Festival hoa - kiểng Sa Đéc, Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng: “Hơn một thế kỷ trước, những hạt mầm đầu tiên được gieo xuống mảnh đất Tân Quy Đông không phải để làm kinh tế, mà để thỏa cái thú điền viên, làm đẹp cho mảnh vườn nhỏ mỗi độ xuân về. Chẳng ai ngờ rằng, từ những bước chân sơ khai ấy, một “đế chế” hoa kiểng vươn tầm quốc tế đã hình thành”.

Lịch sử làng hoa Sa Đéc gắn liền với dòng sông Tiền cuồn cuộn phù sa. Như Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan từng chia sẻ, dòng sông ấy không chỉ mang nước mà còn dạy người Sa Đéc cách sống “uyển chuyển”. Nước lên thì kê giàn cao, nước rút thì hạ chậu thấp. Nghề trồng hoa hình thành từ sự thích nghi tuyệt vời với thiên nhiên. Trải qua hơn 100 năm, từ thế hệ những bậc tiền nhân như nghệ nhân Tư Tôn – người đã dành cả đời sưu tầm và lai tạo các giống hồng quý – nghề hoa đã trở thành máu thịt, thành bản sắc văn hóa phi vật thể của vùng đất này.

Đồng Tháp Tình đất tình hoa - Ảnh: T.B.L

Văn hóa làng nghề không nằm trong bảo tàng, nó nằm trong đôi tay chai sần của những người cha truyền lại cho con, trong cách gọi tên từng loài hoa như người thân. Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở kinh nghiệm truyền miệng, làng hoa sẽ khó lòng đứng vững trước những biến động khắc nghiệt của biến đổi khí hậu và sự cạnh tranh toàn cầu. Chính vì vậy, thế hệ thứ tư đã xuất hiện như một sự tiếp nối tất yếu, mang theo luồng sinh khí của khoa học và công nghệ.

Khi trí tuệ nhân tạo thay thế kinh nghiệm truyền thống

Chủ tịch UBND phường Sa Đéc Nguyễn Văn Tâm cho rằng: “Bước vào thời đại 4.0, diện mạo của Sa Đéc đã thay đổi hoàn toàn. Những người trẻ – thế hệ thứ tư của làng hoa – không còn chỉ biết nhìn trời, nhìn nước để đoán định mùa màng. Họ trở về quê hương với tư duy hoàn toàn mới: Nông nghiệp chính xác và quản trị số”.

Chủ tịch UBND phường Sa Đéc Nguyễn Văn Tâm phát biểu - Ảnh: B.A

Nếu ngày xưa, việc chọn giống dựa vào sự may rủi, thì nay, công nghệ sinh học đã can thiệp ngay từ khâu phôi thai. Các phòng thí nghiệm nuôi cấy mô tại Sa Đéc đã ra đời, cung cấp những cây giống F1 khỏe mạnh, kháng sâu bệnh và có màu sắc đồng nhất.

Việc “vô phân” cũng không còn là bài toán ước lượng cảm tính. Hệ thống châm phân tự động dựa trên nhu cầu thực tế của cây trồng được áp dụng rộng rãi. Các cảm biến được cắm sâu vào giá thể để đo độ pH, độ ẩm và nồng độ dinh dưỡng. Khi chỉ số xuống thấp, hệ thống sẽ tự động kích hoạt, đưa đúng lượng dinh dưỡng cần thiết đến từng gốc hoa. Điều này giúp cây hoa phát triển đạt độ thẩm mỹ cao nhất, đồng thời tiết kiệm tối đa chi phí sản xuất.

Một trong những bước tiến đột phá nhất chính là khả năng “làm chủ thời tiết”. Trong các nhà màng hiện đại, hệ thống cảm biến nhiệt độ và độ ẩm hoạt động 24/7. Chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh, người nông dân có thể theo dõi toàn bộ vườn hoa dù đang ở bất cứ đâu. Nếu nhiệt độ vượt ngưỡng, hệ thống phun sương và lưới cắt nắng sẽ tự động kích hoạt. Sự can thiệp của công nghệ số giúp giảm thiểu rủi ro từ thiên tai, giúp hoa nở đúng vào khoảnh khắc đoàn viên, bất chấp những thất thường của khí hậu.

Làng hoa Sa Đéc hôm nay từng bước hiện đại hóa bằng công nghệ - Ảnh: T.P

Xây dựng chuỗi giá trị: Từ cánh đồng đến bàn trà quốc tế

Sự trưởng thành của nghề hoa Sa Đéc không chỉ dừng lại ở kỹ thuật canh tác, mà còn nằm ở sự chuyển mình từ "sản xuất nông nghiệp" sang "kinh tế nông nghiệp".

Thế hệ trẻ Sa Đéc đang nỗ lực xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc qua mã QR. Khách hàng tại Mỹ, Nhật Bản hay châu Âu chỉ cần quét mã là có thể biết được hành trình của một chậu hoa: từ lúc là hạt giống trong phòng Lab, quá trình chăm sóc bằng công nghệ gì, cho đến ngày đóng gói. Việc minh bạch hóa thông tin bằng công nghệ số chính là “tấm hộ chiếu” giúp hoa Sa Đéc tự tin bước vào các thị trường khó tính nhất.

Không còn cảnh "chờ mối lái" đến tận vườn ép giá, nông dân Sa Đéc hôm nay đã trở thành những "streamer" thực thụ. Các phiên livestream bán hoa trên các nền tảng xuyên biên giới đã biến hoa kiểng thành một loại hàng hóa năng động. Công nghệ số giúp kết nối trực tiếp người trồng với người tiêu dùng, rút ngắn chuỗi cung ứng, giúp giá trị của đóa hoa được trả về đúng với công sức của người nghệ nhân.

Văn Kim Khanh

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/tu-phu-sa-den-so-hoa-cuoc-cach-mang-4-0-tai-thu-phu-hoa-sa-dec-242950.html