Ở nơi ấy, người nông dân không chỉ gieo trồng mà còn "làm du lịch", đón khách đến thưởng thức nho, sống chậm và cảm nhận hơi thở mới của nông thôn hiện đại. Từ chỗ là những người quanh năm gắn bó với ruộng lúa, nay nông dân Dân Hòa lại tất bật bên giàn nho trĩu quả, chào đón khách đến tham quan, trải nghiệm và thưởng thức nông sản quê hương.
Người dân cho con nhỏ cùng đi trải nghiệm vườn nho sai trĩu quả.
Từ người nông dân trồng lúa đến “người làm du lịch”
Những ngày cuối tháng 10, khi nắng thu còn vương nhẹ trên triền đồng, chúng tôi về xã Dân Hòa -vùng quê thuộc huyện Thanh Oai cũ, nay là một phần của Hà Nội.
Khung cảnh nơi đây khiến ai cũng ngỡ ngàng: thay cho những thửa ruộng lúa bạt ngàn năm nào là những giàn nho xanh mướt, quả sai trĩu trịt đung đưa trong gió. Trên các lối đi nhỏ, du khách thong dong chụp ảnh, hái nho, thưởng thức vị ngọt thanh mát ngay giữa làng quê thanh bình.
Giữa vườn nho trĩu quả, ông Nguyễn Văn Hùng, nông dân xã Dân Hòa, nở nụ cười hiền hậu: Trước đây nhà tôi chỉ trồng lúa, thu nhập chẳng đáng là bao. Khi xã vận động chuyển đổi sang trồng nho kết hợp du lịch, tôi mạnh dạn thử trên ba sào đất. Ban đầu cũng lo, vì chưa quen kỹ thuật, nhưng được tập huấn, hỗ trợ giống, giờ nho tốt lắm, khách đến hái đông, lại còn bán thêm nước ép, mứt nho nữa.
Theo ông Hùng, trồng nho tuy cần công chăm sóc tỉ mỉ nhưng hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần trồng lúa. Mỗi vụ thu hoạch được hai lần, doanh thu mỗi năm lên tới hàng trăm triệu đồng. “Nông dân chúng tôi giờ không chỉ làm nông mà còn làm du lịch. Vừa vất vả, vừa vui, nhưng nhìn tương lai sáng sủa hơn nhiều,” ông cười nói.
Không chỉ riêng ông Hùng, nhiều hộ dân khác ở Dân Hòa cũng đang “thay áo mới” cho quê hương. Bà Trịnh Thị Lan, chủ một homestay nhỏ bên vườn nho, cho biết: Khách từ nội thành về thích lắm. Họ muốn tìm cảm giác yên bình, được chụp ảnh, ăn món quê, thưởng thức nho tươi.
Tôi cải tạo nhà cũ thành ba phòng nghỉ, trồng thêm hoa quanh vườn. Cuối tuần đón 20 - 30 khách, vừa có thêm thu nhập, vừa quảng bá được quê hương.
Nhiều trường học cũng đưa học sinh về đây tham quan, tìm hiểu về cây nho và nghề nông. “Các cháu được tự tay hái quả, nghe kể chuyện nghề, thích lắm! Đây là cách giáo dục trải nghiệm rất hay,” bà Lan chia sẻ.
Song song với du lịch, xã Dân Hòa khuyến khích người dân chế biến các sản phẩm từ nho như nước ép, mứt, rượu nhẹ… mang nhãn hiệu “Nho Dân Hòa”, hướng tới đăng ký thương hiệu tập thể.
Mô hình không chỉ tăng giá trị nông sản mà còn kéo dài chuỗi sản xuất - tiêu thụ, giúp người dân chủ động xây dựng thương hiệu nông nghiệp đô thị bền vững.
Ông Phạm Quang Minh, Trưởng phòng Nông nghiệp xã Dân Hòa, cho biết: Dân Hòa là xã mới với diện tích hơn 38 km², dân số khoảng 62.000 người.
Nhiệm vụ trung tâm giai đoạn 2025 - 2030 là hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới kiểu mẫu, trong đó lấy chuyển đổi nông nghiệp gắn với dịch vụ - du lịch sinh thái làm hướng đi chủ lực.
Cây nho được chọn làm mô hình trọng điểm bởi phù hợp khí hậu, đất đai địa phương, đồng thời có giá trị thẩm mỹ cao, thuận lợi cho phát triển du lịch trải nghiệm. Hiện xã đã quy hoạch khoảng 30 ha vùng trồng tập trung, hỗ trợ giống, kỹ thuật và khuyến khích xây dựng hợp tác xã nông nghiệp du lịch Dân Hòa để kết nối sản xuất, tiêu thụ và quảng bá thương hiệu.
“Chúng tôi muốn biến Dân Hòa thành điểm đến trải nghiệm nông nghiệp cho người dân Thủ đô, nơi du khách có thể hái nho, thưởng thức sản phẩm địa phương, nghỉ tại homestay của chính nông dân. Đó là nông thôn mới kiểu mới, nơi người dân được hưởng lợi trực tiếp từ quê hương mình”, ông Minh khẳng định.
Sau gần một năm triển khai, đã có hơn 40 hộ dân chuyển đổi sang trồng nho, tổng diện tích hơn 25 ha. Nhiều hộ có thu nhập tăng gấp 3 - 4 lần so với trước. Mỗi tháng, các vườn nho đón hàng trăm lượt khách, đặc biệt đông vào dịp cuối tuần.
Những vườn nho nặng trĩu quả thu hút khách du lịch và người dân vùng ven.
Thương hiệu ngọt lành từ đồng quê
Du khách Nguyễn Thu Trang (phường Hà Đông) chia sẻ sau chuyến tham quan: Tôi không ngờ ở gần Hà Nội lại có vườn nho đẹp như thế. Cảm giác được tự tay hái quả, uống nước ép ngay tại vườn, rồi ăn bữa trưa đồng quê khiến mình như được sống chậm lại. Nếu đầu tư thêm nhà hàng và khu nghỉ dưỡng, chắc chắn đây sẽ là điểm check-in hot của giới trẻ.
Không chỉ dừng lại ở sản xuất, Dân Hòa đang từng bước xây dựng thương hiệu “Nho Dân Hòa” - sản phẩm OCOP đặc trưng của vùng ven đô.
Nhiều sản phẩm du lịch độc đáo được hình thành như: “Hái nho cùng nông dân”, “Một ngày làm người trồng nho”, hay “Bữa trưa dưới giàn nho”, thu hút khách trẻ và gia đình.
“Chúng tôi muốn mỗi giàn nho không chỉ cho quả ngọt mà còn cho giá trị cộng đồng -nơi gắn kết người dân, du khách và quê hương,” ông Minh nhấn mạnh.
Từ một vùng thuần nông, Dân Hòa đang khoác lên mình diện mạo mới: những giàn nho xanh nối dài, những con đường rợp bóng hoa, những nụ cười rạng rỡ của người nông dân khi thấy du khách vui vẻ giữa vườn quê.
Mô hình trồng nho gắn với du lịch không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn tạo động lực để người dân giữ gìn cảnh quan, bảo vệ môi trường và phát huy bản sắc địa phương - đúng với tinh thần chương trình Xây dựng nông thôn mới mà Hà Nội đang hướng đến.
Theo kế hoạch, đến năm 2026, xã sẽ hoàn thiện tuyến du lịch “Một ngày làm nông dân Dân Hòa”, kết nối các điểm: vườn nho Liên Châu - homestay Tân Ước - khu ẩm thực dân dã Hồng Dương - chợ quê cuối tuần, phối hợp cùng doanh nghiệp du lịch Thủ đô xây dựng tour ngắn ngày phục vụ khách nội thành.
Ông Nguyễn Văn Quân, Phó Chủ tịch UBND xã Dân Hòa, khẳng định: Du lịch nông nghiệp là hướng đi chiến lược, vừa tạo việc làm, vừa thúc đẩy các dịch vụ đi kèm như vận tải, ẩm thực, lưu trú. Chúng tôi khuyến khích mỗi thôn có ít nhất một điểm du lịch nông nghiệp đặc trưng, trong đó nho là sản phẩm nhận diện chung.
Đặc biệt, mô hình này còn gắn với mục tiêu bảo vệ môi trường. Các hộ trồng nho cam kết không sử dụng thuốc hóa học độc hại, ưu tiên phân bón hữu cơ và giữ gìn cảnh quan.
“Khách đến tham quan sẽ thấy Dân Hòa xanh – sạch – thân thiện. Đó là nền tảng để phát triển lâu dài,” ông Quân nói.
Câu chuyện “từ ruộng lúa sang giàn nho” ở Dân Hòa không chỉ là bước chuyển đổi cây trồng - mà còn là sự chuyển mình trong tư duy làm kinh tế nông thôn.
Khi người nông dân trở thành chủ thể sáng tạo, biết kết hợp nông nghiệp với du lịch, quê hương trở nên trù phú hơn, người dân hạnh phúc hơn. Và đó chính là quả ngọt ngào nhất trên những giàn nho Dân Hòa hôm nay.
Lê Tươi