Những năm qua, kinh tế Thanh Hóa tăng trưởng nhanh và ổn định, quy mô ngày càng lớn, từng bước khẳng định vị thế là “cực tăng trưởng mới” của phía Bắc Tổ quốc. Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân giai đoạn 2021 - 2025 đứng thứ 4 cả nước, và thứ 3 trong nhóm 10 địa phương có quy mô kinh tế lớn nhất (tính theo các tỉnh, thành phố trước khi sáp nhập).
Kinh tế Thanh Hóa tăng trưởng nhanh và ổn định, quy mô ngày càng lớn, từng bước khẳng định vị thế là “cực tăng trưởng mới” của phía Bắc Tổ quốc. Ảnh: Lê Dương
Tuy nhiên, cơ cấu thu ngân sách cho thấy sự phụ thuộc quá lớn vào một số doanh nghiệp lớn, đặc biệt là Khu kinh tế Nghi Sơn. Vì vậy, để giảm rủi ro và hướng tới phát triển bền vững, Thanh Hóa đã lựa chọn mô hình “Tứ Sơn” để phát triển đồng đều 4 vùng động lực, tận dụng thế mạnh riêng của từng khu vực để bứt phá.
Nghi Sơn - Trung tâm công nghiệp và cảng biển chiến lược
Thành lập năm 2006, Khu kinh tế Nghi Sơn là khu kinh tế trọng điểm quốc gia với diện tích hơn 180.000ha, gồm 12 khu công nghiệp. Đây là “đầu tàu” tăng trưởng của Thanh Hóa, đóng góp khoảng hơn 50% tổng thu ngân sách toàn tỉnh.
Cảng Nghi Sơn có khả năng tiếp nhận tàu trên 100.000 DWT. Ảnh: Lê Dương
Nghi Sơn tập trung phát triển công nghiệp nặng, lọc hóa dầu, năng lượng và cảng biển nước sâu. Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn, là một trong những dự án công nghiệp lớn nhất Việt Nam, hiện cung cấp hơn 30% nhu cầu xăng dầu cả nước. Ngoài ra, khu vực còn có các nhà máy nhiệt điện, cơ khí, vật liệu xây dựng, logistics và chế biến.
Cảng Nghi Sơn có khả năng tiếp nhận tàu trên 100.000 DWT, đóng vai trò trung tâm xuất nhập khẩu hàng hóa của Bắc Trung Bộ. Tỉnh đang định hướng xây dựng trung tâm logistics quốc gia, mở rộng cảng và phát triển mô hình thành cảng Nghi Sơn hiện đại, một cực tăng trưởng mới gắn kết vùng Nam Thanh - Bắc Nghệ.
Sầm Sơn - Hạt nhân du lịch và dịch vụ cao cấp
Sầm Sơn từ lâu là điểm đến du lịch biển nổi tiếng của miền Trung. Trong chiến lược “Tứ Sơn”, Sầm Sơn được xác định là trung tâm du lịch - dịch vụ - đô thị ven biển của tỉnh.
Sầm Sơn được xác định là trung tâm du lịch - dịch vụ - đô thị ven biển của tỉnh. Ảnh: Lê Dương
Đến thời điểm hiện tại, Sầm Sơn đã được đầu tư đồng bộ về hạ tầng, có bước phát triển ngoạn mục với hàng loạt dự án quy mô lớn như: Quảng trường biển, trục lễ hội và quần thể nghỉ dưỡng của Sun Group, FLC. Đến năm 2030, mục tiêu là đưa Sầm Sơn trở thành trọng điểm du lịch quốc gia, phát triển du lịch bốn mùa gắn với văn hóa, thể thao và nghỉ dưỡng cao cấp.
Tỉnh Thanh Hóa cũng định hướng mở rộng không gian đô thị, hình thành chuỗi đô thị - du lịch ven biển, tạo động lực cho thương mại, dịch vụ và bất động sản du lịch phát triển mạnh mẽ.
Bỉm Sơn - Trung tâm công nghiệp chế biến và cơ khí chế tạo
Bỉm Sơn nằm ở cửa ngõ phía Bắc của tỉnh Thanh Hóa, là vùng công nghiệp truyền thống nổi tiếng với xi măng, cơ khí và vật liệu xây dựng. Trong mô hình “Tứ Sơn”, Bỉm Sơn được định hướng phát triển thành “trạm trung chuyển công nghiệp” kết nối với các hành lang kinh tế quốc gia.
Bỉm Sơn có tiềm năng lớn để trở thành trung tâm logistics nội vùng. Ảnh: CTV
Hiện địa phương đang mở rộng Khu công nghiệp Bỉm Sơn và Khu công nghiệp Hà Long, tập trung phát triển công nghiệp sạch, cơ khí chế tạo, phụ trợ cho ô tô, điện tử và vật liệu mới. Nhờ vị trí thuận lợi trên cao tốc Bắc - Nam, quốc lộ 1A và tuyến đường sắt Bắc - Nam, Bỉm Sơn có tiềm năng lớn để trở thành trung tâm logistics nội vùng.
Tỉnh Thanh Hóa cũng đang khuyến khích chuyển đổi công nghệ sản xuất, giảm phát thải và nâng cao hiệu quả năng lượng - hướng tới phát triển xanh và bền vững.
Lam Sơn - Trung tâm nông nghiệp công nghệ cao và logistics hàng không
Khu vực Lam Sơn - Sao Vàng, nằm ở phía Tây Thanh Hóa, nổi bật với truyền thống lịch sử Lê Lợi và lợi thế phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Vùng này bao quanh Cảng hàng không Thọ Xuân, được xem là “hành lang nông nghiệp - logistics hàng không” của tỉnh.
Cảng hàng không Thọ Xuân đang được nâng cấp lên cảng quốc tế, mở ra cơ hội phát triển trung tâm logistics hàng không, kết nối nông sản Bắc Trung Bộ ra thị trường quốc tế. Ảnh: CTV
Trên nền tảng vùng nguyên liệu mía, cây ăn quả, dược liệu và chăn nuôi lớn, Thanh Hóa đã hình thành Khu nông nghiệp công nghệ cao Lam Sơn - Sao Vàng, thu hút nhiều doanh nghiệp đầu tư vào chế biến nông sản sạch, thực phẩm chức năng, năng lượng sinh học.
Cùng với đó, Cảng hàng không Thọ Xuân đang được nâng cấp lên cảng quốc tế, mở ra cơ hội phát triển trung tâm logistics hàng không, kết nối nông sản Bắc Trung Bộ ra thị trường quốc tế.
Liên kết “tứ Sơn”, sức bật cho giai đoạn mới
Điểm đặc biệt trong chiến lược “tứ Sơn” là sự liên kết vùng chặt chẽ và bổ trợ lẫn nhau. Nghi Sơn - công nghiệp nặng và cảng biển; Lam Sơn - nông nghiệp công nghệ cao; Bỉm Sơn - công nghiệp phụ trợ; và Sầm Sơn - du lịch, dịch vụ, thương mại. Bốn khu vực được kết nối bằng cao tốc Bắc - Nam, đường ven biển, quốc lộ 45 và tuyến đường từ Cảng hàng không Thọ Xuân đến Nghi Sơn, hình thành mạng lưới phát triển kinh tế mở, liên hoàn cùng với các xã lân cận. Chiến lược này giúp Thanh Hóa đa dạng hóa nguồn thu, giảm phụ thuộc vào Nghi Sơn, hướng tới mục tiêu đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp hiện đại, và đến năm 2045 nằm trong nhóm tỉnh phát triển của cả nước.
Liên kết “tứ Sơn” giúp Thanh Hóa đa dạng hóa nguồn thu, hướng tới mục tiêu đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp hiện đại, và đến năm 2045 nằm trong nhóm tỉnh phát triển của cả nước. Ảnh: Lê Dương
Theo nội dung báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa khóa XIX, trong gia đoạn tới, Thanh Hóa hướng tập trung phát huy mạnh mẽ vai trò các động lực tăng trưởng, nhất là các động lực tăng trưởng mới.
Tiếp tục triển khai thực hiện sáng tạo, hiệu quả các giải pháp nâng cao tốc độ tăng trưởng. Đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng theo chiều sâu. Tập trung xây dựng, phát triển 4 trung tâm kinh tế động lực theo quy hoạch tỉnh, 3 trụ cột phát triển (công nghiệp chế biến, chế tạo; nông nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao; du lịch), tạo sức lan tỏa thúc đẩy phát triển các ngành, lĩnh vực, các vùng, khu vực và cả tỉnh.
Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ XX vào ngày 15/10 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, bước vào giai đoạn phát triển mới, Thanh Hóa cần phát triển nhanh và bền vững với 5 khâu đột phá, đặc biệt là 4 trung tâm kinh tế động lực “tứ Sơn”. Trong đó, tỉnh cần nghiên cứu, xây dựng đề án và đề xuất cơ chế, chính sách để các trung tâm này trở thành những đầu tàu kinh tế, dẫn dắt sự phát triển của toàn tỉnh.
Lê Dương