Ngày 15-11, Bộ Y tế ban hành Thông tư 43/2025 hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của trạm y tế xã, phường, đặc khu thuộc tỉnh, thành, thay thế Thông tư 33/2015.
Trạm y tế trực thuộc UBND cấp xã
Thông tư 43 quy định trạm y tế cấp xã là đơn vị sự nghiệp y tế công lập trực thuộc UBND xã, phường, đặc khu thuộc tỉnh, thành.
Trạm y tế chịu sự chỉ đạo, quản lý trực tiếp về tổ chức bộ máy, nhân lực, tài sản, tài chính của UBND cấp xã; đồng thời chịu sự chỉ đạo, hỗ trợ, hướng dẫn, kiểm tra về chuyên môn, nghiệp vụ của sở y tế và các đơn vị liên quan theo quy định.
Trạm y tế cấp xã có tư cách pháp nhân, có trụ sở riêng, con dấu riêng, tài khoản riêng.
Theo quy định tại Thông tư 33/2015, trạm y tế là đơn vị y tế thuộc trung tâm y tế huyện, chịu sự quản lý toàn diện, điều hành trực tiếp của giám đốc trung tâm y tế huyện.
Trạm y tế chịu sự lãnh đạo, chỉ đạo của chủ tịch UBND cấp xã trong việc thực hiện các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật.
Trạm y tế xã có trụ sở riêng, có con dấu để giao dịch và phục vụ công tác chuyên môn nghiệp vụ.
Theo quy định mới, trạm y tế chịu sự chỉ đạo, quản lý trực tiếp về tổ chức bộ máy, nhân lực, tài sản, tài chính của UBND cấp xã. (Ảnh minh họa: TT)
Nhiệm vụ, quyền hạn được mở rộng
Theo Thông tư 43, trạm y tế cấp xã được xác định là cơ sở thực hiện toàn diện các dịch vụ y tế cơ bản tại cộng đồng, từ phòng bệnh, khám chữa bệnh đến chăm sóc sức khỏe bà mẹ - trẻ em, dân số và an toàn thực phẩm.
Về chức năng, trạm y tế thực hiện các dịch vụ chuyên môn và kỹ thuật trong các lĩnh vực: phòng bệnh; khám, chữa bệnh; quản lý và nâng cao sức khỏe cộng đồng; chăm sóc đối tượng yếu thế; dân số; an toàn thực phẩm; dược, thiết bị y tế và các dịch vụ y tế khác theo quy định pháp luật.
Thông tư quy định 22 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn chính. Trong đó, các nhiệm vụ, quyền hạn trọng tâm vẫn là những nội dung truyền thống, gồm: giám sát, phòng chống dịch bệnh; quản lý bệnh không lây nhiễm; triển khai tiêm chủng; hướng dẫn dinh dưỡng, vệ sinh môi trường, y tế trường học; thực hiện sơ cấp cứu và khám chữa bệnh ban đầu; chăm sóc sức khỏe sinh sản, đỡ đẻ thường; giám sát an toàn thực phẩm và phối hợp xử lý sự cố thực phẩm.
Trạm y tế còn đảm nhiệm tư vấn và cung cấp dịch vụ dân số; triển khai công tác bảo trợ xã hội tại cộng đồng; quản lý, cung ứng thuốc, vaccine, hóa chất, trang thiết bị; truyền thông giáo dục sức khỏe; lập và quản lý hồ sơ sức khỏe người dân; thực hiện các gói dịch vụ y tế cơ bản; tham gia phòng chống thiên tai, thảm họa và đáp ứng tình huống khẩn cấp.
Ngoài ra, trạm y tế được giao nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng nhân viên y tế cơ sở; phối hợp với các tổ chức trên địa bàn; triển khai chương trình, dự án y tế; ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT; nghiên cứu khoa học; thống kê, báo cáo; ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số; quản lý tài sản, nhân lực, tài chính; cùng các nhiệm vụ khác theo phân công của cơ quan có thẩm quyền.
Đặc biệt, về khám chữa bệnh, Thông tư 43 bổ sung hàng loạt nhiệm vụ mới, thể hiện sự nâng tầm trạm y tế xã.
Cụ thể, ngoài khám chữa bệnh ban đầu, trạm y tế được yêu cầu thực hiện khám chữa bệnh y học gia đình; điều trị ngoại trú bệnh mạn tính (tăng huyết áp, đái tháo đường…); khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc bệnh, tật; phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng.
Trạm y tế thực hiện các nhiệm vụ phòng ngừa ngộ độc thực phẩm; điều tra, truy xuất, giám sát, xử lý sự cố thực phẩm và bệnh truyền qua thực phẩm; giám sát nguy cơ ô nhiễm thực phẩm; hướng dẫn, giám sát loại hình thức ăn đường phố; phối hợp hướng dẫn, giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm và dịch vụ ăn uống.
Trạm y tế cũng cung cấp dịch vụ công tác xã hội như quản lý trường hợp, theo dõi, giám sát và can thiệp tại cộng đồng; phối hợp với các tổ chức, đoàn thể, cá nhân và mạng lưới cộng tác viên công tác xã hội tại cộng đồng để triển khai các hoạt động công tác xã hội theo quy định.
Trạm y tế còn thực hiện các hoạt động trong phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa và đáp ứng tình trạng khẩn cấp về y tế.
Đặc biệt, trạm y tế còn triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, quản lý hồ sơ sức khỏe điện tử; xây dựng, quản lý, duy trì, cập nhật cơ sở dữ liệu, chuyển đổi số phục vụ hoạt động chuyên môn thuộc lĩnh vực y tế theo quy định.
Thông tư 43/2025 mở rộng và chi tiết hóa nhiều nhiệm vụ, quyền hạn hơn đối với trạm y tế. (Ảnh minh họa: TT)
Như vậy, so với Thông tư 33/2015, Thông tư 43/2025 mở rộng và chi tiết hóa nhiều nhiệm vụ, quyền hạn hơn - không chỉ chăm sóc sức khỏe ban đầu mà trạm y tế hướng tới chăm sóc sức khỏe toàn diện cộng đồng, bao gồm người cao tuổi, người khuyết tật, bảo trợ xã hội, chuyển đổi số, ứng phó thiên tai, khẩn cấp.
Nhiều nhiệm vụ mới xuất hiện rõ như: dịch vụ bảo trợ xã hội, dân số nâng cao, hồ sơ cá nhân, chuyển đổi số, chức năng ứng phó thiên tai... cho thấy định hướng phát triển mạnh mẽ hơn.
Một số nhiệm vụ trong Thông tư 33/2015 vẫn giữ nguyên trong 43/2025 nhưng được mở rộng phạm vi, độ cụ thể. Việc chi tiết hóa đối tượng, dịch vụ và yêu cầu chuyên môn ở trạm y tế cấp xã theo quy định tại Thông tư 43/2025 phản ánh tầm nhìn nâng cao vị thế và năng lực trạm y tế cơ sở, đáp ứng yêu cầu y tế trong tình hình mới.
Lãnh đạo trạm y tế là giám đốc
Về cơ cấu tổ chức, lãnh đạo trạm y tế cấp xã gồm giám đốc và phó giám đốc (số lượng phó giám đốc thực hiện theo quy định và của cấp có thẩm quyền).
Giám đốc, phó giám đốc trạm y tế do chủ tịch UBND cấp xã quyết định bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, kéo dài thời gian giữ chức vụ, miễn nhiệm, từ chức, cho thôi giữ chức vụ quản lý theo quy định.
Thông tư 33/2015 quy định về tổ chức và nhân lực của trạm y tế như sau:
Trạm y tế có trưởng trạm và 1 phó trưởng trạm.
Việc bổ nhiệm, miễn nhiệm trưởng trạm, phó trưởng trạm và luân chuyển, điều động viên chức làm việc tại trạm y tế do giám đốc trung tâm y tế huyện quyết định theo thẩm quyền và phân cấp quản lý ở địa phương.
Cơ cấu chức danh nghề nghiệp và số lượng của từng chức danh nghề nghiệp làm việc tại trạm y tế xác định trên cơ sở nhu cầu thực tế, khối lượng công việc và đặc điểm, điều kiện kinh tế xã hội của đơn vị hành chính cấp xã nơi có trạm y tế.
Các tổ chức tối thiểu thuộc trạm y tế cấp xã gồm: (1) Văn phòng hoặc phòng Hành chính tổng hợp; (2) phòng Dân số, trẻ em, bảo trợ xã hội; (3) khoa Phòng bệnh, an toàn thực phẩm; (4) khoa Khám chữa bệnh; (5) khoa Dược, thiết bị y tế, cận lâm sàng.
Cùng với đó là các điểm trạm là tổ chức trực thuộc trạm y tế, được tổ chức để triển khai thực hiện toàn bộ hoặc một phần chức năng, nhiệm vụ của trạm y tế bảo đảm cung ứng dịch vụ y tế cho người dân.
Trạm y tế xây dựng đề án vị trí việc làm, trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt làm cơ sở để tuyển dụng, sử dụng, quản lý viên chức.Danh mục vị trí việc làm được xác định theo hướng dẫn của Bộ Y tế và Bộ Nội vụ phù hợp với yêu cầu của đơn vị.
Thông tư 43/2025 nêu rõ, chậm nhất đến hết ngày 31-12-2030 phải hoàn thành việc chuyển trạm y tế thành đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND cấp xã.
Thông tư 43/2025 có hiệu lực từ ngày 1-1-2026.
Tại văn bản gửi UBND các tỉnh, thành hồi tháng 7-2025 về hướng dẫn sắp xếp, bố trí diện tích làm việc của các cơ sở y tế theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, đối với trạm y tế xã/phường, Bộ Y tế yêu cầu tập trung củng cố, tăng cường năng lực cho các trạm y tế hiện có tại các đơn vị hành chính mới sau sáp nhập; ưu tiên sử dụng các trạm y tế hiện có phù hợp để duy trì hoạt động y tế tại các địa bàn sáp nhập, đảm bảo người dân tiếp cận thuận lợi dịch vụ y tế ban đầu.
Trong trường hợp có nhiều trạm y tế tại cùng một đơn vị hành chính cấp xã mới, ưu tiên lựa chọn nơi có vị trí thuận lợi, cơ sở vật chất tốt nhất làm cơ sở chính.
Đối với các cơ sở còn lại, địa phương rà soát để bố trí tiếp tục hoạt động, đáp ứng yêu cầu chức năng, nhiệm vụ được giao để duy trì và mở rộng mạng lưới tiếp cận dịch vụ, phục vụ tốt nhất cho người dân. Trường hợp cần thiết, xem xét điều chỉnh, bổ sung thêm diện tích cho cơ sở chính từ các cơ sở dôi dư sau sắp xếp để đảm bảo phù hợp với yêu cầu và chức năng, nhiệm vụ mới.
Tháng 10-2025, tại quyết định ban hành kế hoạch thực hiện Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, Bộ Y tế đặt mục tiêu hoàn thành xây dựng đề án phát triển nhân lực y tế cho trạm y tế cấp xã trong năm 2026.
Cạnh đó, Bộ cũng cho biết sẽ thường xuyên thực hiện luân phiên, luân chuyển nhân lực y tế về công tác tại trạm y tế xã, thôn bản.
THANH PHONG